دانش پورشفیعی: اتحادیههای صنفی شهر تهران اگرچه مقاومت میکنند اما باز هم میدانند که روزی بهناچار باید در هم ادغام شوند. اکنون 138 اتحادیه صنفی جورواجور در شهر تهران وجود دارد. اینها که از سالها پیش تشکیل شده و در اتاق اصناف تهران به ثبت رسیدهاند اغلب فقط نامشان را یدک میکشند و تعداد اعضای چندانی ندارند تا بتوانند کارآیی مناسبی داشته باشند. از میان این اتحادیهها که در بخشهای توزیعی، تولیدی، فنی و خدماتی کار میکنند فقط 124تای آنها در سامانه پنجره واحد اصناف و بازرگانان
(http://www.iranianasnaf.ir) متعلق به دبیرخانه هیأت عالی نظارت بر سازمانهای صنفی کشور ثبت است. نگاهی به نامهای اتحادیههای صنفی شهر تهران نشان میدهد برخی از آنها مشابهت زیادی در عنوان دارند و برخی دیگر نیز اگرچه نام یکسانی ندارند اما در کارکرد و وظایف، موازیکاری و تشابهسازی دارند و اعضای آنها در میان 2 اتحادیه، پایشان روی زمین است و نمیدانند برای بهتر انجام شدن کارهای صنفیشان و از سویی ارتباط بهتر با مردم، عضو کدام اتحادیه باشند. بر این اساس برخی از واحدهای صنفی در 2 یا چند اتحادیه صنفی
عضو هستند.
علاوه بر این موضوع، برخی از اتحادیههای صنفی از حداقل اعضا برخوردار هستند و تعداد عضوهای آنها در بهترین حالت به 300 نفر نمیرسد. این تعداد کم عضو از یک سو، اتحادیه را از رسمیت میاندازد و از سوی دیگر، رقم ناچیز دریافت حق عضویت سبب میشود تا درآمد پایین از این محل امکان انجام هر کاری را از هیأت رئیسه آن اتحادیه بگیرد. اکنون اتحادیههایی در تهران هستند که درآمدشان کفاف هزینههایی ازجمله گذران امور جاری و اداری صنف را نمیدهد، حال آنکه باید ایشان پاسخگوی مراجعات اعضا و مردم نیز باشند. موازیکاری و تشابه کارکردهای صنفی موضوع دیگری است که برخی اتحادیهها و اعضای آنها را دچار روزمرگی و اتلاف زمان کرده است. براستی آنها نمیدانند کارشان در کدام اتحادیه مرتبط بهتر انجام میشود و در نتیجه در چند اتحادیه همزمان عضو میشوند. این شیوه رفتاری سبب سوءاستفاده اعضا از این وضع نابسامان شده بهطوری که نه به اتحادیه صنفی خود پاسخگو هستند و نه به مردم. دیگر اینکه چندگانگی اتحادیهها اجازه انجام کارها و طرحهای ملی و استانی را نمیدهد چراکه رفتارها و واکنشهای متفاوت هر اتحادیه مرتبط با آن طرح و پروژه، واکنش اتحادیه دیگر را سبب شده تا اینکه درنهایت طرح یا پروژه در دست اقدام از سوی دولت یا اتاق اصناف ایران عقیم میماند.
شاید بهترین نمونهای را که بتوان برای موضوع موازیکاری صنفی و همچنین اجرای طرحی ملی بیان کرد، طرح رجیستر گوشیهای موبایل است؛ در مدت زمان یک ماه گذشته چندین اتحادیه درباره این موضوع اظهارنظر کردهاند که نشان میدهد هریک از این اتحادیههای صنفی در تلاش هستند تا این وسیله ارتباطی را منتسب به صنف خود کرده و اجازه ندهند اتحادیه دیگری آن را مال خود کند. «اتحادیه صنف فروشندگان دستگاههای صوتی و تصویری، تلفن همراه و لوازم جانبی»، «اتحادیه دستگاههای مخابراتی، ارتباطی و لوازم جانبی» و «اتحادیه فناوران رایانه»، 3 اتحادیهای هستند که در اینباره اظهارنظرهای گاه هماهنگ و متناقض کردهاند. حال باید پرسید با توجه به نام و کارکرد 2 اتحادیه نخست، موبایل بهتر است زیرمجموعه کدامیک قرار گیرد و دستگاههای دولتی برای اجرای طرح باید با کدامیک از آنها هماهنگ شوند؟ حال چنانچه موبایل و لوازم جانبی را از عنوان «اتحادیه صنف فروشندگان دستگاههای صوتی و تصویری، تلفن همراه و لوازم جانبی»، جدا کرده و به «اتحادیه دستگاههای مخابراتی، ارتباطی و لوازم جانبی» بدهیم، آنچه میماند اتحادیه فروشندگان دستگاههای صوتی و تصویری است که آن هم میتواند در اتحادیه لوازم خانگی(مصنوعات نفت، گازسوز، نفتسوز و الکتریک) ادغام شود. بد نیست نمونه دیگری را در اینجا بیاورم که بهطور قطع شهروندان بهدلیل تقاضای بالایی که در شبانهروز دارند، با واحدهای صنفی این بخش سر و کار زیادی دارند؛ سفارش و تهیه خوراک در وعدههای مختلف سبب میشود تا مردم از جاهای مختلفی این خوراک را تهیه کنند. برخی انواع چلو را سفارش میدهند و برخی نیز فستفود میخورند. برخی به رستورانها میروند و برخی نیز از کبابیها خرید میکنند. این چندگانگی و موازیکاری در تولید یک خوراک کار را به جایی رسانده که اغلب این واحدهای صنفی بدون پروانه کسب کار میکنند و خوراک روز و شب مردم را بدون بازرسی و نظارت، طبخ و توزیع میکنند.
به این عنوانها دقت کنید: «اتحادیه اغذیهفروشان مواد غذایی(فستفود)»، «اتحادیه کبابی، حلیم و آشپزندگان مشابه»، «اتحادیه چلوکباب و چلوخورش»، «اتحادیه فروشندگان دل و جگر و قلوه»، «اتحادیه دارندگان رستوران و سلف سرویس»، «اتحادیه طباخان، فروشندگان کله و پاچه و سیرابی (طبخ شده و خام)» و «اتحادیه قهوهخانهداران و سفرهخانههای سنتی».
هماکنون 7 اتحادیه در تهران با نامهای رنگارنگ به پخت و پخش خوراکهای مختلف و مشابه میپردازند و در این میان هستند واحدهای صنفیای که انواع خوراکها را میپزند و عضو هیچ یک از این اتحادیهها نیز نیستند. در نامها و کارکردهای 7 اتحادیه بالا که دقیق میشوی، میبینی برخی از این اتحادیهها میتوانند براحتی و بدون اینکه اشکالی پیش آید در یکدیگر ادغام شوند. گفتنی است مجتبی خسروتاج، قائم مقام وزیر صنعت در امور تجارت چندی پیش در جمع اصناف به آنها هشدار داد که تا 60 روز دیگر فرصت دارند نسبت به ادغام اتحادیههای صنفی شهر تهران اقدام کنند.