انجام کارهای خلاف قانون آن هم به صورت ریز و درشت، از فرار مالیاتی گرفته تا سوءاستفاده‌های بانکی یا انجام اعمال مجرمانه‌ای مانند به‌کارگیری سلاح‌های سرد و گرم، گروگانگیری و سرقت هرازگاهی از سوی قانون‌گریزان جامعه سر می‌زند و متناسب با میزان خشونت به کار گرفته شده یا سنگینی جرم افراد خاطی، حتی ممکن است به تیتر یک اخبار هم تبدیل شود و تا مدت‌ها افکار عمومی پیگیر جزئیات آن باشند.
ماجرای اختلاس‌های میلیاردی و فرار یک مدیر بانکی مرتبط با این موضوع به کانادا یکی از پرونده‌هایی است که نه‌تنها مدت‌هاست بخش‌هایی از نیروی انتظامی را با خود درگیر کرده بلکه بسیاری از افراد جامعه نیز درباره سرنوشت این مدیر فراری و شیوه پیگیری این پرونده از طریق اینترپل پرسش‌هایی را مطرح می‌کنند.
این در حالی است که دنیای مجازی هم از قافله عقب نمانده و فراخور حال و اوضاع خود صاحب انواع و اقسام عناوین مجرمانه شده است. «هک اطلاعات، سوءاستفاده از تصاویر شخصی افراد، کلاهبرداری، اخاذی و فیشینگ» تنها نمونه‌هایی از کلکسیون جرائمی است که در بستر فضای مجازی مشاهده می‌شود و اشراف اطلاعاتی و رصد این فضا توسط پلیس را به یک مطالبه عمومی تبدیل کرده است.
البته نوک پیکان مطالبات هم درباره کنترل مجرمان دنیای واقعی و هم در زمینه رصد فضای مجازی به سمت پلیس نشانه رفته و نیروی انتظامی هم برای پیشگیری از وقوع جرم و برخورد با متخلفان تاکتیک‌ها و روش‌های پلیسی خاصی را در نظر گرفته است اما اینکه جزئیات و نحوه نظارت پلیس بر فضای مجازی چگونه است یا اینکه آخرین پیگیری‌های پلیس برای بازگشت مدیر فراری از کانادا به کجا رسیده، پرسش‌هایی است که تنها با حضور در دفتر سردار سعید منتظرالمهدی، معاون اجتماعی و سخنگوی ناجا توانستیم به پاسخ آنها دست یابیم.
سخنگوی ناجا در گفت‌وگو با «وطن امروز» ناگفته‌هایی از پرونده خاوری و میزان به‌کارگیری انواع سلاح‌های سرد و گرم توسط مجرمان را مطرح کرده است که متن کامل این گپ و گفت هم‌اینک پیش روی شما است.
***
سردار منتظرالمهدی! برای بسیاری از مردم و افکار عمومی جامعه این پرسش مطرح است که این روزها شیوه نظارت پلیس بر فضای سایبر بویژه شبکه اجتماعی تلگرام چگونه است؟
پلیس در همه قلمروها تمام تلاش خود را به کار می‌بندد تا مانع از ظهور و بروز کجروی و کژکارکردی اجتماعی شود. قلمرو شبکه‌های اجتماعی نیز مشمول این قاعده ثابت است. به همین دلیل کارشناسان پلیس در حوزه فنی، اجتماعی و فرهنگی به صورت مستمر و روشمند این فضا را رصد می‌کنند و با مداخله زودهنگام یا مقابله پیشگیرانه در تلاش هستند آسیب‌های این حوزه را به حداقل ممکن برسانند. برای این منظور علاوه بر استفاده از روش‌های مداخله فیزیکی، از ساز و کارهای اطلاع‌رسانی و روشنگرانه و فنون و روش‌های آموزشی و فرهنگی استفاده می‌کنند.
البته مجرمان همیشه درصددند بدانند ظرفیت پلیس چیست و چگونه ماموریت انجام می‌دهد اما اشرافیت پلیس بر فضای مجازی کشور خوب است. در حال حاضر برخی از سایت‌ها نیز توسط کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه فیلتر می‌شود.
با این اوصاف این روزها بیشتر شاهد وقوع کدام یک از جرائم در فضای مجازی هستیم؟
به طور معمول در فضای مجازی جرائمی از جمله کلاهبرداری مالی بیشترین فراوانی را دارد و موضوعات اخلاقی نیز از اهمیت بیشتری برخوردار است. درباره جرائم فضای مجازی باید گفت جرائم مالی و اخلاقی در این فضا از شیوع بیشتری برخوردار است.
پلیس برای پیشگیری از اینگونه جرائم چه برنامه‌ای در دستور کار دارد؟
در نظر داشته باشید که پیشگیری از جرائم در اولویت نخست است و پلیس فتای نیروی انتظامی در این حوزه گام‌های موثری برداشته است، به طور حتم اگر سایر سازمان‌ها همکاری، همفکری و هماهنگی بیشتری با پلیس داشته باشند نتایج ملموس‌تری را شاهد خواهیم بود.
در حال حاضر کدامیک از سازمان‌ها و نهادهای مسؤول در بحث جرائم سایبری با پلیس همکاری دارند و این همکاری‌ها در چه سطحی است؟
از یک سو دستگاه قضایی همکاری و تعامل مستمری در این زمینه با پلیس دارد و از طرف دیگر با نهادهای فرهنگی، تربیتی و آموزشی تفاهمنامه‌هایی را به انجام رسانده‌ایم که براساس آن تلاش می‌کنیم اثرات این فضا پالایش شود و از فرو افتادن اقشار جامعه در دام خطرات و آسیب‌های این فضا جلوگیری کنیم. تمام سازمان‌های امنیتی در این حوزه با یکدیگر همکاری دارند و هماهنگی‌ها در سطح مناسب انجام شده است.
سردار! وضعیت به‌کارگیری سلاح توسط مجرمان در حال حاضر چگونه است؟
قانون به‌کارگیری یا نگهداری سلاح همان قانون سابق است و ما با هر نوع تخطی از این قانون مقابله می‌کنیم، به‌کارگیری سلاح‌های سرد و گرم در سال 94 در وقوع جرم قتل نسبت به سال 93 به ترتیب 1/2 درصد و 4/3 درصد افزایش داشته است.
یعنی مجرمان در کشور نسبت به گذشته خشن‌تر شده‌اند؟
پاسخ به این پرسش مستلزم تحقیق جامع در ابعاد انتظامی، قضایی، روانشناختی و جامعه‌شناختی است و تنها اکتفا به آمار موجود در این معاونت پاسخ کاملی نمی‌تواند درباره خشن شدن مجرمان باشد. با این وجود آمار ارائه شده درباره به‌کارگیری سلاح گویای افزایش به‌کارگیری سلاح‌های سرد و گرم در جرائم طی سال 94 است.
پیگیری‌های اینترپل درباره پرونده خاوری به کجا رسید؟
با توجه به شرایط فعلی دیپلماسی بین جمهوری اسلامی ایران و کانادا با استفاده از فرصت عضویت ایران و کانادا در سازمان اینترپل و کنوانسیون مبارزه با فساد سازمان ملل، اینترپل تهران برای برون‌رفت از موانع و مشکلات موجود طی مکاتبه‌ای با اینترپل اتاوا درخواست کرد موضوع را با جدیت بیشتر دنبال کرده و نظر مراجع ذی‌صلاح آن کشور را به ما اعلام کنند که اینترپل آن کشور اعلام کرده است با توجه به قوانین حقوقی حاکم بر کانادا، همه موارد مرتبط با امور استرداد مجرمان باید از طریق وزارت دادگستری و در راستای همکاری‌های قضایی و از کانال دیپلماتیک صورت گیرد. در این راستا پاسخ واصله از اینترپل اتاوا طی مکاتبه‌ای به امور بین‌الملل قوه قضائیه منعکس و درخواست شد تا موضوع را از طریق مجاری دیپلماتیک پیگیری کنند.
آیا اعلان قرمز این متهم از سایت اینترپل حذف شده است؟
درباره حذف اعلان قرمز این متهم از سایت اینترپل باید گفت که متهم یاد شده تحت تعقیب مراجع قضایی و پلیسی ایران قرار دارد و اعلان قرمز صادره از سوی سازمان بین‌المللی پلیس جنایی اینترپل درباره این متهم همچنان به قوت خود باقی است و مشخصات نامبرده از سامانه افراد تحت پیگرد بین‌المللی حذف نشده است. اما این متهم برابر مقررات سازمان اینترپل و عرف بین‌المللی به لحاظ مجهول‌المکان نبودن (احراز نامبرده در کشور کانادا) از سایت عمومی اینترپل حذف شده است.
این موضوع برای این است که اعلان قرمز علیه متهمانی که محل اختفای آنها محرز نشده تنها با دستور صریح مرجع قضایی مربوطه در سایت عمومی سازمان اینترپل درج می‌شود.