گروه فرهنگ و هنر: مستند متفاوت «آقای نخست‌وزیر» روز سه‌شنبه 26 مردادماه با حضور فعالان فرهنگی و سیاسی و اهالی رسانه رونمایی شد. به گزارش مهر، پس از پخش مستند «آقای نخست‌وزیر» نشستی چالشی با حضور مجید شاه‌حسینی و مسعود فراستی برگزار شد که در آن هر 2 منتقد با اشاره به ارزش‌های این کار تحقیقاتی مستند، به نقد و ارائه نظر درباره آن پرداختند.
همراهی چهره‌هایی سیاسی با «آقای نخست‌وزیر»
در مراسم رونمایی از مستند «آقای نخست‌وزیر» چهره‌های دیروز و امروز سیاسی قابل شناسایی بودند. چهره‌هایی همچون داوود هرمیداس‌باوند، عضو جبهه ملی ایران که در مستند «آقای نخست‌وزیر» یکی از گفت‌وگوشونده‌ها است. از فعالان فرهنگی و هنری نیز رضا برجی مستندساز، سهیل کریمی مستندساز، مجید شاه‌حسینی فعال فرهنگی و منتقد و مسعود فراستی به این مراسم در حوزه هنری آمده بودند. حضور چهره‌ای از جبهه ملی ایران در این مراسم شاید عجیب‌ترین اتفاقی بود که رخ داد در حالی که ابتدای مراسم و با پخش این مستند و با توجه به حضور چهره‌های مهمی از جبهه ملی که برای بیان این بازه تاریخی سخنانشان مورد استناد قرار گرفته بود می‌شد حدس زد با مستند و روایت متفاوتی روبه‌رو هستیم. مستندی که با تکیه بر تصاویر آرشیوی ناب و کمتر دیده شده از دهه ۳۰ شمسی و گفت‌وگو با چهره‌هایی همچون ابراهیم یزدی عضو نهضت آزادی، داوود هرمیداس‌باوند عضو جبهه ملی، محمد توسلی، مهدی عبدخدایی عضو فداییان اسلام و... به شکل محدودی با استناد به اسناد مکتوب سعی در نشان دادن 2 روی سکه عملکرد یک شخصیت سیاسی تاثیرگذار تاریخ معاصر دارد. مستند «آقای نخست‌وزیر» با محور قرار دادن فراز و فرودهای سیاسی و با تاکید بر تصمیم‌های این شخصیت از زمان ملی شدن صنعت نفت که شخص وی در آن نقش مهمی داشت تا کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ که به سقوط دولت مصدق انجامید سعی در واکاوی چند مساله یا حداقل ایجاد چند پرسش مهم درباره این بازه زمانی تاریخی دارد. این مستند زندگینامه‌ای نه سعی در اسطوره کردن یک چهره داشت و نه نشان دادن تصویری سیاه از او. تمام سعی این مستند حرکت در خط اعتدال بود و برای نخستین‌بار در این مستند چهره‌های جبهه ملی به انتقاد از محمد مصدق می‌پردازند.
مجید شاه‌حسینی: تاریخ معاصر دغدغه نسل امروز است
مجید شاه‌حسینی در نشست بررسی مستند «آقای نخست‌وزیر» ضمن بیان ویژگی‌های این اثر تحقیقاتی عنوان کرد: به نظر می‌رسد تاریخ معاصر دغدغه نسل امروز است و این خیلی مهم است که جوانان درباره شخصیت‌ها یا مقطع تاریخی‌ای فیلم ساخته‌اند که آن را نمی‌شناسند و در آن روزگار نزیسته‌اند و سعی دارند در یک تحقیق به رازهای آن دست پیدا کنند. آنچه در این مستند گفته شد خوب بود اما بخش‌های ناگفته‌ای در این مستند است که اگر می‌بود بار پژوهشی آن بیشتر می‌شد. مسعود فراستی، منتقد شناخته‌شده سینمای ایران نیز درباره ساختار مستند «آقای نخست‌وزیر» گفت: به نظرم فیلم بدی نبود و موفق می‌شود سوژه را برای ما بشکافد و اگر این سوژه مساله عده‌ای نبوده است، تبدیل به مساله کند. مستقل از اینکه گاهی ریتم این مستند کند می‌شود و برای نسل امروز خصوصا حوصله سر بر است و باید در تدوین چاره‌ای برایش اندیشید اما در اندازه چیزی که اعلام می‌کند سعی در بیانش دارد یعنی دوره نخست‌وزیری مصدق تا سقوط دولت او موفق است. وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: استفاده از بخش تصاویر آرشیوی در فیلم بسیار خوب بود و می‌ماند مصاحبه با شخصیت‌هایی که امروز حضور دارند و صاحب‌نظر هستند و خوشبختانه نظر امروزشان با دیروز فرقی نکرده است. اینها در فیلم چفت شده است اما برخی جاها در گفت‌وگوها پرشی است که نیاز به تدوین دوباره دارد.
فراستی: ما از خلوت مصدق چیزی نمی‌بینیم و کاش می‌دیدیم
مجید شاه‌حسینی، کارشناس و فعال فرهنگی هم با اشاره به وقایع کودتای سال 1320 اذعان داشت: مساله‌ای که در فیلم مطرح می‌شود، اعتماد بیش از اندازه مصدق به آمریکاست. اینکه می‌تواند میان آمریکا و انگلیس به واسطه منافع سرمایه‌داری‌شان تفرقه بیندازد اما فیلم مبتنی بر خاطرات شخصی فعالان مختلف آن دوران است و کمتر از اسناد مکتوب استفاده می‌کند که این از نقاط ضعف آن است. ضمن اینکه برخی جاها هم می‌خواهد به سمت احساسی شدن برود و به شهدای ۳۰ تیر اشاره می‌شود. فراستی با بیان اینکه ما در این فیلم مصدق سیاسی را می‌بینیم و نه مصدق به مثابه یک انسان گفت: ما از خلوت مصدق، از خانواده وی و شخصیت او چیزی نمی‌بینیم و کاش می‌دیدیم. ضعف‌ها و قدرت‌هایش را کاش می‌دیدیم. اگر اینها را می‌دیدیم شاید متوجه چرایی تصمیم‌های بد و خوب او می‌شدیم. شاه‌حسینی در ادامه به محتوای اثر اشاره کرد و گفت: فیلم حتما به لحاظ مستند نقاط قوت دارد اما جای چیزهایی در این مستند خالی است. به جز عبدخدایی، باقی راوی‌ها ملی مذهبی هستند و این کافی نیست. ارجاعات فیلم اکثرا شفاهی است. به نظرم فیلم حس جدیدی ایجاد می‌کند و برای نخستین بار گرایش‌های سیاسی مختلف در این فیلم حرف مشترکی می‌زنند. فراستی نیز در این باره گفت: فیلم باید به این پرسش پاسخ می‌داد مردمی که در سی تیر ۳۲ چنین به میانه میدان می‌آیند چه می‌شود در ۲۸ مرداد همان سال منفعل و بی‌اراده می‌شوند. کشیدن 4 کاریکاتور و پخش کردن چند شایعه آن مردم را به این مردم تبدیل نمی‌کند. اختلاف مصدق با آیت‌الله کاشانی و جبهه ملی چقدر در این امر دخیل بود. در فیلم حرف تازه‌ای زده نمی‌شود اما همین که بعد از این همه سال فیلمساز به چنین موضوعی می‌پردازد و از طیف‌های مختلف در فیلم سود می‌برد یک خرق عادت است. فیلم به لحن روایی خودش نمی‌رسد و البته انتظار هم نداریم برسد چون اساسش مستند آرشیوی است. ضمن اینکه مستند باید حسی در درون خود داشته باشد که مرا رها نکند و این فیلم با حس من چنین نمی‌کند؛ اگرچه همانطور که گفتم فیلم خوبی است.