گروه فرهنگ و هنر :پس از نزدیک به 2سال از زمان انتشار خبرهایی درباره ساخت کلیپی در قالب یک پروژه بزرگ در فضای ملی و حماسی، بالاخره «ایستاده‌ایم2» با نام دقیق « ایستاده‌ایم تا آخرین قطره خون» رونمایی و اکران شد. این نماهنگ که در قالب سینمایی ساخته شده است، جلوه‌های ویژه پرحجمی دارد که بخش اصلی کار را تشکیل می‌دهد. سازندگان این نماهنگ آن را اتفاقی تجربه‌نشده در کشور می‌دانند. به بهانه آغاز توزیع سراسری این نماهنگ با محمدرضا شفاه و حسین حقیقی، تهیه‌کننده و خواننده این کار گفت‌وگو کرده‌ایم. متن این گفت‌وگو را در زیر می‌خوانید.
***
نماهنگ «ایستاده‌ایم1» یکی از تجربیات خوب در حوزه نماهنگ و سرود بود. کاری که بسیار هم دیده شد و زمینه را برای اثر بعدی فراهم کرد. درباره آن کار و شرایط رسیدن به نماهنگ «ایستاده‌ایم 2» توضیح دهید.
محمدرضا شفاه: یکی از دغدغه‌های مهم ما در ایام فتنه که دشمن به شکل یکپارچه فضای تبلیغاتی با سرود و نماهنگ ایجاد کرده بود این بود که چرا ما در زمینه موسیقی و سرود کاری قوی و تاثیرگذار که متناسب با این فضا ساخته شده باشد، نداریم. در میان جلسات‌مان در آن روزها، همسر بنده، خانم شادمهری که نام‌شان به عنوان شاعر در کار «ایستاده‌ایم1» هست، یک موسیقی بی‌کلام از تئودور آکیس را برای من پخش کردند. متوجه شدم چقدر فضا و حس خوبی دارد. استفاده از موسیقی‌هایی با فضای انقلابی در کشورهای مختلف که فضای انقلابی دارند یکی از کارهای رایج در حوزه تبلیغات برای انقلاب‌هاست و این کار هم به کرات اتفاق افتاده است. در همان فضا ما موسیقی ایستاده‌ایم را ساختیم که کاملا فعالیت پارتیزانی و دغدغه مندانه بود. محمدباقر مفیدی‌کیا طرح خوبی نوشت و پایش ایستاد. خیلی کار سختی بود. همه آنهایی که باید کمک‌مان می‌آمدند ما را تهدید کردند که چرا هزینه می‌کنید. ما زمانی که در میدان آزادی فیلمبرداری می‌کردیم، گروه‌های مختلف انواع پیامک‌ها را می‌دادند، ریسک زیادی داشت. اما بعد که دیده شد در فضای رسانه خیلی‌ها استقبال کردند و حتی خیلی‌ها گفتند این کار ماست.
قبل از آن مورد مشابهی در حوزه سرود نداشتیم!
محمدرضا شفاه: خانه سرود اوج فعالیت‌هایی می‌کرد، اما آن طور که باید با استقبال مواجه نمی‌شد. چون می‌دانید موسیقی برای شنیده شدن خیلی نیاز به تصویر دارد. ما این کار را انجام دادیم و تصویر و فضای خوبی ایجاد کردیم. تحسین رهبری در دیدار شعرای سال 93 ما را برای ساخت کار جدید راغب‌تر کرد. ایشان به بنده گفتند: این کار خیلی خوب بود، سعی کنید متوقف نشود.
2سال زمان زیادی برای تولید یک نماهنگ نیست؟ خودتان درباره کم و کیف اثر توضیح دهید.
محمدرضا شفاه: «ایستاده‌ایم2» تجربه‌ای است که قبلا هیچکس در ایران نداشته است. ما با بهترین متخصص جلوه‌های ویژه کشور کار را پیش بردیم. حجم سنگین جلوه‌های ویژه کار باعث شد زمانی طولانی صرف این کار شود. تصور اولیه ما این بود که این کار در نهایت در 4-5 ماه تمام می‌شود اما اینطور نشد. سال گذشته به خاطر مسائل بودجه‌ای به صورت مقطعی کار تعطیل می‌شد چون پولی نبود که هزینه‌ها را بدهیم. در واقع اگر مدیران حوزه صبور نبودند و اینقدر منطقی رفتار نمی‌کردند، کار موفق نمی‌شد، چرا که هزینه جلوه‌های ویژه برای باشگاه فیلم سوره کمرشکن بود.
اتفاقا موضوع هزینه پروژه یکی از مباحثی است که درباره این اثر و در واقع درباره شما زیاد مطرح می‌شود؛ اینکه شاید کمی زیاد هزینه شده است.
محمدرضا شفاه: ببینید! ابعاد این پروژه ملی است. مدیران، ملی بودنش را زمانی که می‌بینند می‌فهمند. تجربه‌نشدنش خیلی موضوع مهمی است. امروز ماحصل کار ما تجربه‌ای است که در اختیار سینمای ایران است و هرکس می‌تواند از این تجربه استفاده کند. این یک اتفاق بزرگ در حوزه ساخت یک کلیپ با ابعاد بیگ‌پروداکشن است و از این جهت می‌گویم قبلا اتفاق نیفتاده است. در واقع ما نمی‌خواستیم بیگ‌پروداکشن شود، آنچه در این کلیپ بود این اقتضا را ایجاب می‌کرد که یک پروژه بزرگ باشد. این کار نگاه مخاطب را ارتقا می‌دهد. ما وقتی «ایستاده‌ایم1» را ساختیم بعد از استقبال و پخش آمدند گفتند این را با 20میلیون می‌شود ساخت. حتی یک نفر ادعا کرد با 5 میلیون تومان می‌تواند بسازد! سر همان پروژه «ایستاده‌ایم1» خیلی به ما فشار وارد شد که زیاد هزینه کردید. وقتی شما کاری را انجام دادید و صاحب تجربه شدید، نفر بعدی حتما روی تجربه شما می‌ایستد و ادعا می‌کند چون این تجربه تسری پیدا کرده است. تجربه‌های اول هزینه‌های تحقیق و پژوهش دارد که کارهای مشابه بعدی به خاطر استفاده از همین تجربیات این هزینه‌ها را ندارند. ما وقتی کاری را انجام می‌دهیم که کسی تجربه نکرده، در واقع داریم پروتو تایپش را طراحی می‌کنیم.
پس به نظر شما برای کار حرفه‌ای و تجربه‌ای که کسب شده، هزینه زیادی صرف نشده است.
محمدرضا شفاه: من درباره پروژه‌های مختلف نظرم این است که قبل از هر هزینه‌ای بیاییم فکر کنیم و ببینیم آیا این پروژه خوبی هست یا خیر؟ نیاز ما را جواب می‌دهد یا نه؟ نکته دوم این است که اگر این کار خوبی هست، آیا افرادی بوده‌اند که با همین قدرت نفوذ در مخاطبان، جدی و جسورانه چنین کارهایی کرده باشند؟ یعنی آیا نمونه‌های پیشینی داریم که این جنس کار را با هزینه کمتری انجام داده باشند؟ این دو مساله خیلی مهم است. چون وقتی کار تمام می‌شود، خیلی‌ها ادعا می‌کنند می‌شد هزینه کمتری صرف آن کرد. بهترین جواب ما این است که کسانی که مدعی هستند، بروند و شبیه به این کارها را بسازند.
آقای حقیقی! شما به عنوان خواننده و در واقع نقش اول «ایستاده‌ایم 2»، نظرتان درباره کلیت کار چیست؟ چون به نظر می‌رسد در نماهنگ‌هایی که تصویر بر موسیقی و صدا غلبه دارد، کار برای خواننده سخت‌تر است.
حسین حقیقی: این پروژه به لحاظ هماهنگی موسیقی و تصویر نیز ویژه است. هم تصویر، هم موسیقی و هم شعر با آقایان روشن‌بین و رضوانی به همراه فیلمنامه آقای مفیدی‌کیا پیش می‌رفت. یعنی ما تصویر را می‌دیدیم و در استودیو می‌خواندیم و آقای مفیدی‌کیا می‌دید و فیلمنامه می‌نوشت. به عنوان مثال درباره یک ترکیب کلامی «کشتی جنگی» در کار استفاده کردیم و از آن استقبال هم شد، این نمود داشت. شما اگر به کسی بگویید درباره ایستادگی و مقاومت شعر بگوید، شاید کسی از ترکیب «کشتی جنگی» استفاده نکند ولی اینجا جایی بود که باقر مفیدی‌کیا می‌گفت چون می‌خواهم در تصویر باشد، حتما کشتی جنگی در شعر هم باید بیاید.
در واقع شعر در فرآیند گفته می‌شد.
حسین حقیقی: بله! ما فقط می‌دانستیم یک شعر برای «ایستاده‌ایم2» می‌خواهیم.
آقای شفاه! شما در این فرآیند از افراد موثر جبهه فرهنگی انقلاب مشورت می‌گرفتید؟
محمدرضا شفاه: جنس پروژه‌های ما طوری نیست که بتوانیم در میان کار تغییر ایجاد کنیم. درباره کلیت کار خیلی مشورت می‌گرفتیم و می‌گیریم اما چون پروژه‌ها تیم هنری دارند، در جلسات مختلف شرکت می‌کنند، طرح را ارائه می‌دهند و سرمایه‌گذار برای حمایت اقناع می‌شود، بنابراین نمی‌شود نظراتی را که در میانه کار اضافه می‌شوند وارد کرد، حداقل من بلد نیستم چطور می‌شود تغییر داد اما تعامل داریم.
در «ایستاده‌ایم1» فضایی که ایجاد کرده بودید، تفاوت مدل‌ها و آدم‌ها و مشترک بودن در هدف کمی مشخص بود. در این کار تلاش کردید ملی بودن کار و حضور همه طیف‌ها در قصه و اجرا شکل بگیرد.
محمدرضا شفاه: بله! همانطور که در کار می‌بینید آدم‌های مختلفی در فضا تعریف شده است چون لوکیشن در جنوب هم بود اتفاقا این فضا بیشتر بود. ما 400مترمربع دکور استفاده کردیم و این فضاها را گنجاندیم.
نظر برخی این است که کار «ایستاده‌ایم1» مهیج‌تر است یعنی تحرک و کششی که «ایستاده‌ایم2» در مخاطب ایجاد می‌کند با این حجم از جلوه‌های ویژه نسبت به کار قبلی پایین‌تر است.
محمدرضا شفاه: این اظهارنظر خیلی سلیقه‌ای است. این کار در مراسم رونمایی 3-2 دقیقه با تشویق ممتد حاضران روبه‌رو شد. این خیلی نکته مهمی است. نکته مهم‌تر اینکه ما این کلیپ را به صورت سینمایی ساختیم که در سینماها و همایش‌ها اکران خواهد شد. قطعا نسخه تلویزیونی تاثیرش از نسخه سینمایی کمتر و همین‌طور نسخه موبایلی تاثیرش از نسخه تلویزیونی کمتر است. این کلیپ با توجه به گستره نمایشی که خواهد داشت اصلی‌ترین موج تاثیرگذاری خودش را در همایش‌ها خواهد داشت. مهم‌ترین نوع ارتباط مخاطب هم آنجا خواهد بود. من نمی‌گویم اگر آنجا نباشد دیده نمی‌شود اما این کار چون برای پخش در سالن، کارگردانی و آماده شده است، اصلی‌ترین محل ارائه‌اش سالن است. هرچند مخاطب‌های عام هم در تلویزیون با دیدنش اشک ریختند اما ارزیابی‌ای درباره نسخه موبایل ندارم.
فکر می‌کنم یکی از موارد مورد نقد شما، توزیع «ایستاده‌ایم1»و پخش نامناسبی بود که در سیما اتفاق می‌افتاد.
محمدرضا شفاه: بله! اینکه ایستاده‌ایم را فقط در روز انتخابات پخش می‌کنند یا در روز راهپیمایی میان تصاویر پرشور جمعیت بخش‌هایی از آن را کات و پخش می‌کنند مورد پسند ما نیست چون آن کار مناسبتی نبود و «ایستاده‌ایم2» هم مناسبتی نیست. ما به خاطر سطح منازعه‌ای که برای همیشه با دشمن داریم نیاز به این مدل نماهنگ‌ها داریم. امیدواریم نگاه‌ها در تلویزیون تخصصی‌تر باشد تا کار بجا و بموقع دیده شود.
آقای حقیقی! درباره کارهایی که طی این سال‌ها داشتید، توضیح می‌دهید.
حسین حقیقی: من به شکل حرفه‌ای از سال 89 وارد عرصه شدم و بیشتر کارهایم را با تم آیینی و مذهبی و با امید روشن‌بین کار کردم. مثل کارهای «اشتیاق» و «بارانی شو» که محصول باشگاه سوره است و به مناسبت نیمه شعبان و ایام فاطمیه ساخته شده است. کارهای زیادی با امید روشن‌بین در قالب همین نگاه ویژه داشتم.
محمدرضا شفاه: آقای حقیقی از فیلمنامه‌نویسان خوب باشگاه فیلم سوره هستند که متن‌های زیادی برای کارهای ما می‌نویسند.
آقای شفاه! مطلبی اگر هست بفرمایید.
محمدرضا شفاه: گفتن این حرف برایم تلخ است اما چون می‌شنوم در این باره صحبت می‌شود، می‌گویم. هیچ کس هیچ پولی جیبش نگذاشته. هزینه زیادی برای کار شده چون حرفه‌ای است. من اعتقاد دارم اگر کار را به کاربلد حرفه‌ای سپرده باشید، چه اشکالی دارد که بودجه مناسب خرج کنید. بویژه وقتی می‌دانید مساله اصلی کمبود بودجه نیست چون طی همین زمان که ما «ایستاده‌ایم 2» را ساختیم تعداد زیادی کار دیگر هم ساخته شد و ما از این بابت خوشحالیم، اما اگر این کار از بقیه بهتر بود کسی نباید بگوید چرا هزینه کردید، چون با تماشای کار جوابش را می‌گیرد.