گروه بینالملل: حسکه، مرکز استان حسکه در شمال شرق سوریه یک هفته است که شاهد درگیری میان ارتش سوریه و کردهای تحت حمایت آمریکا است. پیشتر نیروهای امنیت داخلی کردها (آسایش) بر مناطق شمالی، غربی و شرقی تسلط داشتند و سایر قسمتهای شهر تحت کنترل نیروهای دفاع ملی وابسته به ارتش سوریه بود. هر چند تاکنون چند بار از جمله در مارس و مه گذشته میان دوطرف در حسکه درگیری پیش آمده بود اما درگیریای که از یک هفته گذشته آغاز شد، رنگ و بوی دیگری داشت تا جایی که ارتش سوریه برای اولین بار ناچار شد با جنگنده مواضع آسایش را بزند. طبق گزارشهای خبری، در نتیجه درگیریهای یک هفته گذشته، کردها بر حدود 90 درصد شهر مسلط شدهاند، هرچند بالگردهای ارتش در آسمان پرواز میکنند اما مواضع کردها را هدف نمیگیرند.
حضور تروریستهای النصره در درگیریهای حسکه
منابع سوری از حضور تکفیریهای همپیمان جفش (جبهه فتحالشام) یا جبهه النصره سابق در صفوف تروریستهای کرد در حسکه خبر دادند. این منابع در عین حال حضور نیروهای سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران یا مقاومت حزبالله لبنان در درگیریهای نیروهای دولتی سوریه با نیروهای کرد آسایش (وابسته به شاخه نظامی پکک) در حسکه را رد و تصریح کردند این شایعات به منظور برانگیختن حس ترحم شیخنشینهای عرب حاشیه خلیجفارس و زمینهسازی کردها برای ائتلاف با تروریستهای تکفیری مطرح میشود. به گفته منابع میدانی، نیروهای کرد آسایش همچنان با پشتیبانی حامیان تروریستهای جبهه النصره محلههای مسکونی حسکه را با گلولههای خمپاره هدف میگیرند و به طور عمدی با تانکهای خود محلههای مسیحینشین مرکز شهر را نیز بمباران میکنند. از سوی دیگر منابع پزشکی در حسکه شمار غیرنظامیانی را که در حملات خمپارهای و توپخانهای نیروهای کرد طی 4 روز اخیر به شهادت رسیدهاند، 23 تن خواندند و گفتند: امدادرسانی به شمار زیادی از زخمیها به دلیل ممانعت نیروهای آسایش از رسیدن کمکهای پزشکی به غیرکردها متوقف شده است. این در حالی است که در پی اقدام نیروهای کرد در مسدود کردن مسیر مواصلاتی قامشلی به حسکه، کمبود مایحتاج اساسی مردم حسکه موجب وخامت اوضاع انسانی و ترس و نگرانی آنها شده است. طبق اعلام رسانههای خبری، تروریستهای آسایش، بعدازظهر دیروز در استان حسکه آتشبس اعلام کردند. آتشبس روز یکشنبه در حالی که 3 ساعت از اجرای آن نگذشته بود، توسط این شورشیان جداییطلب نقض شد.
تهدید آمریکا علیه روسیه و سوریه
از سوی دیگر، وزارت دفاع آمریکا اعلام کرد آماده شلیک به جنگندههای روسیه و سوریه است که بنا بر ادعای آمریکا، تهدیدی علیه مستشاران این کشور در شمال سوریه هستند. این هشدار در حالی مطرح شده است که جنگندههای آمریکایی چند روز پیش سعی کردند جتهای سوریه را در آسمان استان حسکه در شمال این کشور رهگیری کنند اما با توجه به اینکه هواپیماهای سوری پیش از رسیدن آنها از منطقه خارج شده بودند، رویارویی شکل نگرفت.
سوءاستفاده آمریکا از حماقت شبهنظامیان کرد
این در حالی است که کارشکنی شبهنظامیان کرد وابسته به پکک و کردستان سوریه در حسکه، ثبات منطقه را بر هم زده و داعش با استفاده از این غفلت احمقانه تروریستهای کرد، دوباره به این شهر نزدیک میشود. پیش از ظهر دیروز، نمایندگان 2 گروه شبهنظامی کرد «آسایش» و یگانهای مدافع خلق در پایگاه حمیمیم ارتش سوریه حاضر شدند و با نمایندگان دمشق بر سر آتشبسی پایدار در منطقه حسکه تحت نظارت روسیه به توافق رسیدند. برمبنای این آتشبس، نیروهای کرد باید بخش عربی شهر شامل مراکز دولتی را ترک کرده و پستهای پلیس و ارتش را در داخل و شرق شهر تحویل دولت سوریه میدادند اما این نیروهای کردی ذات تروریستی خود را تنها چند ساعت بعد نشان دادند و از بعدازظهر روز گذشته دوباره با نقض آتشبس به حملات خود علیه نیروهای مدافع مردمی و ارتش در حسکه ادامه دادند. این در حالی است که ارتش عملا طی چند روز اخیر با کردهای مهاجم مدارا کرده بود ولی این موضوع باعث گستاخی بیشتر آنها شد. اما در همان حال که شبهنظامیان کرد در الحسکه با اغفال آمریکاییها همه نیرو و توان خود را برای هدف قرار دادن مواضع دولت در داخل شهر جمع کرده بودند، داعش از این حماقت بهره برد و مواضع آنها را در حومه جنوبی مورد حمله شدید قرار داد و با وارد آوردن تلفات به آنها چند روستا را در منطقه الشدادی اشغال کرد. نکته اینجاست که اوضاع هر چه بیشتر در این شهر خراب باشد، سودش برای مداخله طرف آمریکایی از طریق نیروهای کرد موسوم به دموکراتیک که در حومه حسکه هستند بیشتر خواهد بود.
تشویق کردهای مهاجم توسط سعودیها
درگیریها در حسکه تنها از شکننده بودن روابط میان دولت سوریه و کردها پرده برنداشت بلکه بیانگر تمایل طرفهای منطقهای و بینالمللی برای بهرهبرداری از این درگیریها و تلاش برای افزایش شکاف میان دو طرف جهت تحقق اهداف خود نیز بود. در همین راستا، روزنامه السفیر دیروز فاش کرد، «عربستان هم وارد معرکه حسکه شده و کردها را تشویق کرده تا جبهه نبرد با ارتش سوریه را مشتعل کنند. عربستان به کردها کانال زده و از آنان خواسته ارتش سوریه را دچار فرسایش کنند.» السفیر نوشت: عربستان طی چند روز گذشته پیشنهادی به یگانهای حمایت مردمی کرد داده مبنی بر اعطای پول و سلاح برای اینکه نبرد با ارتش سوریه در حسکه را ادامه دهند. منابع مطلع گفتند این پیشنهاد از کانال رسمی و در نشستی با حضور نمایندگان دوطرف ارائه شده است. این منابع میگویند، اولین بار نیست که عربستان تلاش میکند به کردها در سوریه نزدیک شود. عربستان پیشتر هم پیشنهادهایی به یگانهای حمایت مردمی کرد داده بود به این شرط که توافق آتشبس با ارتش سوریه را بشکنند و در همه مناطقی که حضور دارند با ارتش سوریه بجنگند. اما از آنجا که گروههای موجود در سوریه بین آنکارا و واشنگتن تقسیم شدهاند این پیشنهادات عربستان هیچ تأثیری نخواهد داشت اما این مسائل نشاندهنده پیچیده بودن نقشه درگیری در منطقه است بویژه اینکه پیشنهاد عربستان با ائتلاف میان ریاض و آنکارا در تضاد است ولی به نظر میرسد عربستان همچنین نگران احتمال نزدیک شدن روسیه و ترکیه است چرا که به عقیده عربستان دشمن اولش یعنی نظام سوریه از این نزدیکی بهره میبرد برای همین است که جهت دوستی با کردها تلاش میکند. از سوی دیگر به تدریج ابعاد دیگری از ائتلاف میان آمریکا و کردها در حال فاش شدن است. ائتلافی که با حمایت آمریکا از کردها در جنگ کوبانی آغاز شد و به سطح پیشرفتهتری رسید بدون اینکه حقیقت و اهداف آن فاش شود. در همین راستا برخی منابع میگویند، روابط میان واشنگتن و کردهای سوریه شامل تناقضها و تفاهمهایی است که دوطرف نمیخواهند آن را فاش کنند. به گفته این منابع، روابط میان دو طرف تا به این لحظه بر نزدیک بودن منافع درباره جنگ با داعش مبتنی بوده است اما آمریکا برای مستحکم کردن این روابط با توافقنامههای رسمی میان دوطرف تلاش کرد با این حال طرف کرد با بسیاری از شروط آمریکا مخالفت کرد و همین مساله امضای توافقنامه میان دوطرف را به تأخیر انداخت. شهر جرابلس نمونهای از تلاش واشنگتن برای باج خواهی غیرمستقیم از کردهاست. واشنگتن همچنان درباره تلاش شورشیان سوری تحت عنوان ارتش آزاد سوریه با کمک ترکیه برای سیطره بر این شهر سکوت اختیار کرده است. به گفته منابع، واشنگتن به نیروهای کرد برای حمله به جرابلس چراغ سبز نشان نداده است. این نشاندهنده بازی آمریکا با حساس بودن مواضع و تلاشش برای بهرهبرداری سیاسی و نظامی از این اوضاع است. همچنین منابع فاش کردهاند که جرابلس، الباب و تادف روی میز مذاکرات جو بایدن، معاون رئیسجمهور آمریکا با مسؤولان ترکیه در آنکارا خواهد بود. این نشان میدهد واشنگتن همچنان میخواهد توازن میان کردها و ترکیه را حفظ کند. این منابع درباره شروطی که واشنگتن برای کردها گذاشته میگویند، تنها فرماندهان ارشد از این شروط خبر دارند اما برخی از این شروط درباره میزان و نوع حضور نظامی آمریکا در پایگاههایی است که در مناطق خودگردان کردها تاسیس شده است. برخی نیز درباره تاکید آمریکا بر لزوم مشارکت نیروهای کرد سوری وابسته به اقلیم کردستان عراق در برخی جنگها بویژه در جنگ رقه است اما کردهای سوریه همچنان با این شروط مخالفند. این منابع میگویند کردهای سوریه با پیشنهادات آمریکا و همچنین پیشنهاد عربستان مخالفت کردهاند اما این منابع به این مساله اشاره کردند که در سایه تحولات اخیر و مبهم بودن سرنوشت جرابلس و بقیه منطقه الشهبا احتمالا کردها مجبور به امتیازدهی و قبول شروط آمریکا میشوند تا مانع سناریوی ناکام ماندن طرح فدرالیسم خود شوند.
حمله هوایی ترکیه به مواضع کردها
ترکیه همزمان با تشدید تدابیر امنیتی در مرزهای خود با سوریه، روز گذشته مواضع کردها و همچنین داعش در سوریه را با آتش توپخانه مورد حمله قرار داد. مولود چاووشاوغلو، وزیر خارجه ترکیه، روز دوشنبه به خبرنگاران گفت مرز ما باید کاملا از وجود داعش پاکسازی شود. یگانهای مدافع خلق که مورد پشتیبانی آمریکاست، خبر حمله ارتش ترکیه به مواضع خود در جرابلس و منبج را تایید کرده است. یک منبع آگاه ارتش ترکیه در گفتوگو با رویترز تصریح کرد: هدف اصلی از این عملیات ایجاد راهی نفوذی برای معارضان به اصطلاح میانهروی سوری است. گفته میشود نیروهای گروه شورشی موسوم به «ارتش آزاد سوریه» قصد دارند، طی روزهای آتی از طریق خاک ترکیه دست به حمله زده و عناصر داعش را از جرابلس بیرون برانند. این بدین معنی خواهد بود که جرابلس در عین آزادسازی از داعش به دست کردها نیز نخواهد افتاد.
ترکیه نگران کردها یا سوریه
بنعلی ییلدریم، نخستوزیر ترکیه دوشنبه شب در گفتوگو با خبرنگاران گفت: اقدام برای گشودن یک صفحه جدید بیهیچ گونه اتلاف وقت با مشارکت و همکاری خاص ترکیه، ایران، روسیه و آمریکا و برخی کشورهای حاشیه خلیجفارس و نیز عربستان در روابط با سوریه اهمیت بسیاری دارد. وی اضافه کرد: برپایی کشور یا دولت کرد در شمال سوریه یا جنوب ترکیه یا هر منطقه دیگری به هیچ عنوان قابل قبول نبوده و مواضع ترکیه در این زمینه کاملا آشکار و شفاف است. ما اجازه تجزیه سوریه را نمیدهیم و برحفظ تمامیت ارضی این کشور تاکید داریم و اجازه نخواهیم داد هیچ گونه تشکیلات (مستقلی) در جهت تامین خواستهها و اهداف هیچ یک از گروههای درگیر در بحران ایجاد شود. ییلدریم بر ضرورت فعالیت همه طرفها و گروهها برای متوقف کردن خونریزیها در سوریه و تشکیل یک دولت فراگیر با مشارکت همه گروهها برای کنار گذاشتن دشمنیهای دیرین تاکید کرد. این اظهارات که بیانگر آمادگی آنکارا برای همکاری با قدرتهای بینالمللی برای حل بحران سوریه است با مواضع پیشین این کشور تفاوتی اساسی دارد.