گروه اقتصادی: لایحه برنامه ششم توسعه که باید شهریور سال گذشته به مجلس ارسال می‌شد، اکنون با تاخیر یکساله و بدون امضای حسن روحانی به مجلس رفته است، هرچند براساس اعلام 8 ماه قبل معاون پارلمانی رئیس‌جمهور، علت این تاخیر مطابقت دادن برنامه ششم با اقتصاد مقاومتی بود اما اکنون نشان خاصی از آن در لایحه برنامه ششم وجود ندارد! به گزارش «وطن امروز» دولت مطابق قانون باید برنامه ششم توسعه را یک سال قبل تقدیم مجلس می‌کرد اما آذر ماه 1394 بود که اعلام شد برنامه ششم به همراه لایحه بودجه به مجلس ارسال خواهد شد. آن وعده هم عملیاتی نشد تا اینکه زمان برگزاری انتخابات مجلس از راه رسید و سپس فقط بعضی احکام کلی برنامه ششم به مجلس ارسال شد که البته این موضوع با اعتراض برخی نمایندگان همراه بود؛ در همین باره مسعود پزشکیان گفته بود: «لایحه قبلی ارائه شده برنامه ششم به هیچ وجه شکل برنامه را نداشته و تنها مجوزی برای اجرای برنامه بود، بنابراین زمانی که ما از برنامه مطلع نیستیم، مجوز دادن از لحاظ علمی و قانونی بی‌معناست». تاخیر در ارسال لایحه برنامه ششم توسعه در حالی است که رهبر انقلاب شانزدهم خردادماه امسال در دیدار با نمایندگان مجلس درباره برنامه ششم فرمودند: «حالا برنامه‌ ششم در دستور کار شما است؛ خیلی هم مهم است این را من عرض بکنم. برنامه‌ ششم فوق‌العاده مهم است؛ درباره این برنامه کوتاهی و اغماض و کم گذاشتن، هیچ جایز نیست یعنی واقعاً باید برنامه را کامل و خوب و دقیق تمام کنید. خب! اوضاع اوضاع خاصی است؛ هم از لحاظ اقتصادی، هم از لحاظ سیاسی؛ برای کشور الان اوضاع ویژه‌ای است و باید برنامه‌ای که شما برای 5 سال می‌گذارید، یک برنامه‌ به‌معنای واقعی کلمه کامل باشد». رهبر انقلاب همچنین در تازه‌ترین دیدار با هیات دولت به مناسبت هفته دولت، با اشاره به تأخیر در ارائه برنامه ششم توسعه، اظهار داشتند: «برنامه‌های توسعه، هماهنگی و هم‌افزایی ایجاد می‌کنند و همچون حلقه‌های یک زنجیر، کشور را به اهداف برنامه چشم‌انداز می‌رسانند، بنابراین با پیش بردن سریع برنامه ششم، نگذارید کار بیش از این متوقف شود».
ارسال برنامه ششم بدون امضای رئیس‌جمهور
اکنون هرچند بعد از تذکر رهبر انقلاب، لایحه برنامه ششم به مجلس ارسال شده اما گویا دولت قصد ندارد این کار را بدون نقص و اشکال انجام دهد، چراکه مطابق اعلام نایب‌رئیس کمیسیون انرژی مجلس، این لایحه فاقد امضای رئیس‌جمهور است! سیدعلی ادیانی، نایب‌رئیس کمیسیون انرژی مجلس در گفت‌وگو با فارس اظهار داشت: متاسفانه حوزه انرژی در برنامه ششم ضعیف دیده شده است و در مقایسه با برنامه چهارم و پنجم نقاط ضعف بیشتری در حوزه‌های برق، انرژی‌های نو و زیرساخت‌های مربوط به حوزه نفت در کشور  دارد.
وی تصریح کرد: شاید یکی از دلایلی که موجب شد با رویکرد ضعیفی در برنامه ششم مواجه شویم این است که برخی از احکامی که در برنامه چهارم و پنجم در حوزه انرژی وجود داشت در قالب احکام دائمی در مجلس نهم تصویب شد که در حال حاضر در شورای نگهبان در دست بررسی است. شورای نگهبان نیز اشکالات جدی بر آن دارد و هنوز تکلیف آن مشخص نشده است؛ شاید این مساله یکی از توجیهات دولت در عدم توجه قوی در زوایای متعدد و مختلف برای توسعه انرژی در کشور باشد. نایب‌رئیس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه این برنامه از لحاظ شکلی نیز دارای اشکال است، گفت: در چارچوب آیین‌نامه داخلی مجلس نحوه تقدیم لایحه به مجلس اشکال دارد، چراکه فاقد امضای رئیس‌جمهور است. از سوی دیگر، برنامه ششم توسعه در قالب یک برنامه توسعه نمی‌گنجد و در واقع این تنها برشی از یک برنامه توسعه 5 ساله تلقی می‌شود که بحث بسیار جدی دارد. وی ادامه داد: مهم‌ترین نقص برنامه ششم در قالب لایحه که آن هم به صورت ناقص به مجلس تقدیم شد این است که مبانی و اصول و پایه‌های نظری این برنامه مشخص نیست. این برنامه علاوه بر آنکه به لحاظ محتوایی دارای اشکال است از نظر مبنایی نیز فاقد مبنای متقنی برای برنامه‌ریزی و تدوین یک برنامه و ایراد احکام و تکالیفی است که باید در طول 5 سال نسبت به دستگاه‌های اجرایی انجام داد. باید پایه‌ها و مبانی این برنامه مشخص شود که مبتنی بر چه تفکری است و آیا بر محوریت اقتصاد مقاومتی استوار است یا خیر، در واقع مشخص نبودن این موارد یک نقص مهم محسوب می‌شود.
 برنامه ششم با اقتصاد مقاومتی همخوانی ندارد
نکته قابل تامل دیگری که در لایحه بدون مهر و امضای برنامه ششم توسعه وجود دارد، این است که لایحه یادشده فاقد همخوانی با اصول اقتصاد مقاومتی است. این در  حالی است که حجت‌الاسلام مجید انصاری، معاون پارلمانی رئیس‌جمهور در 11 دی ماه 1394 در توضیح و توجیه تاخیر در آماده‌سازی لایحه برنامه ششم توسعه گفته بود: این لایحه بزودی تقدیم مجلس می‌شود و علت تأخیر آن، توجه به سیاست‌های اقتصاد مقاومتی بود!
حال اما 8 ماه از وعده معاون رئیس‌جمهور می‌گذرد و لایحه برنامه ششم نه تنها «بزودی» تقدیم مجلس نشد بلکه بنا به اعلام عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست مجلس، همخوانی  و مطابقتی با اقتصاد مقاومتی ندارد. حشمت‌الله فلاحت‌پیشه در گفت‌و‌گو با تسنیم با بیان اینکه متأسفانه برنامه ششم توسعه کشور با اقتصاد مقاومتی همخوانی ندارد، گفت: یکی از سیاست‌های کنونی دولت تلاش برای فرار از زیر بار مسؤولیت‌ها و طرح‌های مصوب دولت‌های گذشته است. به گفته وی، عدم توجه دولت به توازن، عدالت منطقه‌ای، غربالگری و حذف طرح‌های ملی کشور 2 ضعف عمده لایحه برنامه ششم توسعه در حوزه عمران و توسعه است. عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه یکی از سیاست‌های کنونی دولت تلاش برای فرار از زیر بار مسؤولیت‌ها و طرح‌های مصوب دولت‌های گذشته است، اظهار داشت: دولت در برنامه ششم توسعه این اختیار را برای خود لحاظ کرده که طرح‌های ملی کشور را غربالگری کند و این امر به‌طور کلی خلاف صداقت و مناسبات دولتی است که باید در لایحه ششم توسعه رعایت شود.
 کلی‌گویی به جای برنامه!
علاوه بر این اشکالات و کاستی‌ها، در ماه‌های اخیر  برخی کارشناسان و نمایندگان مجلس که در جریان ابعاد برنامه پیشنهادی دولت قرار گرفته بودند، برنامه ششم را به خاطر توجه نداشتن به حوزه‌های مهمی همچون اشتغال، مسکن و تولید نقد کرده‌اند. در همین باره بهروز نعمتی، عضو هیات‌رئیسه مجلس گفته بود: برنامه ششم باید به سمت و سویی سوق داده شود تا با توجه به منویات مقام معظم رهبری معضل اشتغال، تولید و امثال آن نیز در کنار اجرای برنامه مرتفع شود. محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس دهم درباره نگاه لایحه برنامه توسعه ششم به معضل بیکاری گفته است: رویکرد واقعی اقتصاد کشور که یکی از لازمه‌های تدوین برنامه‌های اقتصادی یا مواردی مشابه برنامه توسعه ششم است، امروز در این برنامه دیده نمی‌شود. همچنین حسن خسته‌بند، عضو کمیسیون عمران مجلس درباره نگاه دولت در بحث اشتغال در لایحه برنامه ششم توسعه اظهار داشته است: با بررسی و مطالعه لایحه برنامه ششم توسعه می‌بینیم این برنامه بیشتر حالت کلی‌گویی دارد و به نوعی راهکاری برای رسیدن به نتیجه در آن دیده نشده و این شائبه را در ذهن ایجاد می‌کند که دولت به دنبال دریافت چک سفید امضا برای تامین هزینه‌هاست.