گروه بینالملل: در پی نخستین تجاوز ارتش ترکیه به خاک سوریه و درگیریهای اخیر با نیروهای کردی که مورد حمایت آمریکا هستند، نشانههای بحرانی تازه در روابط آنکارا و واشنگتن پدیدار شده است، چرا که اشتون کارتر، وزیر دفاع آمریکا در کنفرانس خبری از ترکیه خواست با کردهای سوریه درگیر نشود و 2طرف تمرکزشان را روی جنگ با داعش بگذارند. کارتر دوشنبه در کنفرانسی در مقر پنتاگون گفت: ما از ترکیه میخواهیم بر جنگ با داعش تمرکز کند و با نیروهای دموکراتیک سوریه درگیر نشود. او با بیان اینکه آمریکا از چند روز پیش تماسهایی را با ترکیه در این زمینه برقرار کرده است، تاکید کرد: جوزف دانفورد، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا با همتای ترکیهایاش در اینباره رایزنی کرده است. کارتر اظهار داشت: ما میدانیم ترکیه و شبهنظامیان کرد اختلافات تاریخی دارند اما منافع آمریکا کاملا روشن است. ما نیز مانند آنها خواهان جنگ با داعش هستیم و باید اولویتهایمان را در اینجا روشن کنیم. وزیر دفاع آمریکا افزود: رود فرات مانعی طبیعی است که ترکیه و یگانهای مدافع خلق کرد را از هم جدا میکند. وی اظهار داشت: آنچه ما انجام دادیم و میتوانیم انجام دهیم این است که تعیین کنیم یگانهای مدافع خلق کرد در چه مناطقی هستند و در چه جاهایی نیستند. مدافعان خلق کرد عملا در حال عقبنشینی هستند. این درخواست در چارچوب اختلافات میان واشنگتن و آنکارا درباره عملیات «سپر فرات» است که هر روز خود را بیشتر نشان میدهد. کارتر در ادامه تاکید کرد ظرف چند روز آینده با فیکری ایشیک، وزیر دفاع ترکیه درباره عملیات آنکارا در شمال سوریه دیدار میکند. همزمان بن رودس، معاون مشاور امنیت ملی آمریکا در کاخ سفید نیز تصریح کرد ادامه هدف گرفتن نیروهای دموکراتیک سوریه از سوی ترکیه موجب نابودی تلاشها برای ایجاد «یک جبهه منسجم» علیه داعش میشود اما کارشناسان معتقدند حمله ترکیه بار دیگر از اهداف مختلف دیگری پرده برداشت که نشان داد ترکیه چندان هم در جنگ با داعش همپیمان آمریکا نیست. کارتر تاکید کرد: هیچ تغییری در استراتژی آمریکا رخ نداده و شبهنظامیان «سوریه دموکراتیک» و ترکیه 2 همپیمان مهم ما در سوریه هستند. پنتاگون امیدوار است نیروهای مورد حمایتش در نهایت بتوانند شهر رقه را از چنگ داعش خارج کنند. کارشناسان میگویند، بهترین تصور برای خواباندن آتش تنش این است که ترکیه تضمینهای آمریکا مبنی بر عقبنشینی یگانهای مدافع خلق کرد به شرق رود فرات را بپذیرد. ترکیه میخواهد مانع از پیشروی و گسترش دایره حضور نیروهای کرد در نزدیکی مرزهایش شود لذا خواهان عقبنشینی آنها به شرق رود فرات است. کارشناسان هشدار دادند روشن نیست ترکیه از موضعش عقبنشینی خواهد کرد یا نه، چرا که بعید است واشنگتن جانب کردها را در مقابل ترکیه که شریک آن در ائتلاف ناتو است، بگیرد. برت مکگورک، نماینده باراک اوباما، رئیسجمهوری آمریکا در ائتلاف ضد داعش نیز در بیانیهای در توئیتر ضمن ابراز نگرانی درباره تجاوز ترکیه به خاک سوریه گفت: ما تصریح میکنیم این درگیریها در جایی صورت میگیرد که اصلا داعش در آنجا نیست و این امری غیرقابل قبول و بسیار نگرانکننده است. نماینده آمریکا در نیروهای ائتلاف علیه داعش در حالی روز دوشنبه و 5 روز بعد از ورود نیروهای ترکیه به خاک سوریه، چنین مواضعی اتخاذ کرده که گویا فراموش کرده جو بایدن، معاون رئیسجمهوری آمریکا، یک روز بعد از ورود نیروهای ترکیه به شهر جرابلس سوریه در مصاحبه مطبوعاتی با رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه در آنکارا به صراحت از اقدام این کشور دفاع کرد. از سوی دیگر، ترکیه مدعی شده است هیچ جنگی در شمال سوریه راه نینداخته و حضورش در شمال سوریه با اطلاع دولت سوریه بوده است. نعمان کورتولموش، معاون نخستوزیر ترکیه به خبرنگاران در استانبول گفت: ترکیه کشوری اشغالگر نیست که دست به جنگ زده باشد. او افزود: تمام طرفهای مربوط از جمله دولت دمشق از عملیات سپر فرات خبر داشتند و روسیه به دمشق اطلاع داده بود و ما از این مساله اطمینان داریم. کورتولموش تصریح کرد، یکی از مهمترین اهداف عملیات «سپر فرات» پاکسازی منطقه از لوث وجود داعش و بازداشتن یگانهای مدافع خلق کرد از ایجاد گذرگاهی از سمت سوریه به ترکیه است که میتواند سوریه را تقسیم کند. در عین حال رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری ترکیه اعلام کرد: عملیات تا زمان خاتمه دادن به تمام تهدیدات از جمله تهدید یگانهای مدافع خلق کرد ادامه خواهد یافت. عمر چلیک، وزیر امور اتحادیه اروپا در دولت ترکیه نیز گفت: هیچکس حق ندارد برای ترکیه تعیین تکلیف کند و بگوید چه گروهی تروریستی است که با آن بجنگد.
رویارویی سیا و پنتاگون با یکدیگر در سوریه؟
عملیات نظامی ترکیه هویت درگیریها در سوریه را چنان پیچیده کرده است که نشریه نیویورک تایمز روز دوشنبه نوشت جنگ بین ارتش آزاد و یگانهای مدافع خلق کرد در سوریه باعث رویارویی میان وزارت دفاع آمریکا و آژانس اطلاعات مرکزی (سیا) شده است. این نشریه آمریکایی در گزارشی با عنوان «معارضان، منطقه تحت سیطره کردها را تهدید میکنند»، ادعا کرد ارتش آزاد سوریه که از سوی ترکیه حمایت میشود و توانست جرابلس را از سیطره داعش خارج کند، از پشتیبانی سیا برخوردار است، در حالی که وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) نیروهای دموکراتیک سوریه را حمایت میکند. این گزارش میافزاید: «سیا و پنتاگون مجموعههای مختلفی را در جنگ سوریه حمایت میکنند و این وضعیت باعث بروز تنشهایی شده است». براساس ادعای نیویورکتایمز، ارتش آزاد که توسط سازمان سیا و آژانسهای اطلاعاتی متحد با آن حمایت میشود، توانسته به سمت غرب و به طرف شهرکهای الباب و مارع پیشروی کند و انتظار میرود بین آن و نیروهای دمکراتیک سوریه که توسط یگانهای مدافع خلق کرد اداره میشود و از حمایت پنتاگون برخوردار است، درگیریهایی به وجود آید. این نشریه همچنین نوشت آمریکا در چارچوب ایجاد توازن میان نیروهای متحد خود و نیروهایی که هم با آمریکا و هم با ترکیه متحدند، از یگانهای مدافع خلق کرد خواسته به مناطق واقع در شرق فرات عقبنشینی کنند و در مجموع موضع آمریکا در قبال ادامه درگیریها بین طرفین متحد با خودش پیچیده و مبهم است.
نشست اوباما و اردوغان
همزمان با تداوم عملیات نظامی ترکیه در سوریه، مشاور ارشد کاخ سفید اعلام کرد رئیسجمهور آمریکا در حاشیه نشست گروه 20 با همتای ترک خود دیدار و با وی بر سر این بحران، گفتوگو خواهد کرد. بن رودز در گفتوگو با خبرنگاران اعلام کرد: اوباما و اردوغان دربار ائتلاف به اصطلاح ضدداعش و این واقعیت که ما باید با یکدیگر متحد بمانیم، به مذاکره خواهند پرداخت. دیدار اوباما و اردوغان، نخستین دیدار رؤسایجمهور آمریکا و ترکیه پس از کودتای نافرجام بخشی از ارتش ترکیه علیه دولت اردوغان در تاریخ 26 تیرماه سال جاری است. پس از این کودتا، روابط آنکارا با متحدان غربیاش دچار تنش شد. مقامهای اروپایی و آمریکایی به انتقاد از سیاست سختگیرانه رئیسجمهور ترکیه بعد از وقوع کودتا پرداختند. در مقابل آنکارا رهبران غربی را متهم کرد که به جای توجه به تهدید موجود علیه دولت ترکیه، نگران حقوق کودتاچیان هستند.
اعتراض سوریه به مداخله نظامی ترکیه
حدود 2هفته پیش بنعلی ییلدریم، نخستوزیر ترکیه در سخنرانی خود گفت که سوریه و کشورهای دیگر در منطقه شاهد تحولات «زیبایی» خواهند بود اما در حالیکه آنکارا مدعی هماهنگ شدن با دمشق برای مداخله نظای مستقیم در جرابلس شده است، وزارت خارجه سوریه در 2 نامه جداگانه به دبیرکل سازمان ملل متحد و رئیس شورای امنیت سازمان ملل متحد تاکید کرد حکومت جمهوری عربی سوریه، جنایات، موارد نقض حاکمیت و عملیات کشتار مکرر ترکیه علیه ملت سوریه را بشدت محکوم میکند. وزارت خارجه سوریه افزود: ادامه حمایت همهجانبه فرانسه، آمریکا، انگلیس، عربستان و قطر از دولت آنکارا در حقیقت به مثابه حمایت آشکار از تروریسم نه تنها در سوریه بلکه در همه کشورهای جهان است. این واکنش دولت سوریه در شرایطی صورت میگیرد که نیروهای گروه تروریستی «ارتش آزاد سوریه» با پشتیبانی هوایی و زمینی ترکیه تا صبح سهشنبه 18 روستا را در جنوب و غرب شهر جرابلس در استان حلب، از حضور تروریستهای داعش پاکسازی کردند و در حال حرکت به سمت شهر منبج هستند.