گروه بینالملل: نشست رهبران 20 اقتصاد بزرگ جهان(19 کشور به علاوه اتحادیه اروپایی)، امروز در حالی در شهر هانگژوی چین آغاز میشود که اژدهای زرد به میزبانی «جی20» به مثابه اعلام حضور خود در عرصه رهبری معادلات بینالمللی مینگرد. خیلیها معتقدند این مهمترین نشست جی20 پس از نشست سال 2008 در بحبوحه آغاز بحران اقتصادی جهانی است. اجلاس هانگژوی 2016 با حضور رؤسایجمهور و نخستوزیران کشورهای قدرتمند شرق و غرب، درست زمانی آغاز میشود که به طور نمادین آفتاب امپراتوری بریتانیا با رای انگلیسیها به خروج از اتحادیه اروپایی یا بریگزیت در حال غروب است. همچنین غالب تحلیلگران اقتصاد کلان، بریگزیت را نوعی تبانی میان حاکمیت سنتی لندن با دومین اقتصاد بزرگ جهان دانستهاند که آفتاب اقتدارش از شرق در مقابل سلطه غرب در حال طلوع است و نه تنها برای گرفتن جایگاه اول اقتصاد دنیا خیز برداشته، بلکه به دنبال تصاحب جایگاه آمریکاست. لندن با این حربه حساب خود را در بلندمدت از اقتصاد رو به افول اروپا و آمریکا جدا کرد و برای جذب حجم عظیم سرمایههای نوظهور بازارهای آسیایی نقشه کشید. به همین خاطر سال 2016، نقطه عطف اوج گرفتن یوآن، واحد پول جمهوری خلق چین در مقابل دلار آمریکاست.
در چنین فضایی است که امروز شیجین پینگ، رئیسجمهوری خلق چین با لحن جدیدی به باراک اوباما همتای آمریکاییاش خوشامد میگوید. چین حالا مهمترین اجلاس سیاسی- اقتصادی جهان را پس از اجلاس گروه هفت- که با تعلیق روسیه از جی8 تقلیل پیدا کرده - برگزار میکند و به نظر میرسد با برگزاری هانگژوی 2016، جی7، دوباره آماده جی8 شدن شود، البته این بار با حضور چین.
چین، آمریکا و بریتانیا در کنار فرانسه، ایتالیا و آلمان- که در غالب اتحادیه اروپایی شرکت میکنند- همچنین استرالیا، هند، ژاپن، روسیه، ترکیه، برزیل، کانادا، آفریقای جنوبی، کرهجنوبی، مکزیک، مالزی، اندونزی، عربستانسعودی و آرژانتین در مجموع ۸۵ درصد اقتصاد جهانی را در اختیار دارند. نشستهای مقدماتی جی20 شامل نشستهای وزرای اقتصاد (دارایی) اعضا و مسؤولان بانکهای مرکزی آنها نیز میشوند که روز گذشته به پایان رسید. یکی از دغدغههای امروز «شی جین پینگ» این است که این روند سریع خیزش اژدها با نقشه رقبای غربی و شرقیاش یا کند شدن رشد اقتصادی جهانی کند یا متوقف شود به همین دلیل مقامات پکن در هانگژو، برنامهریزی برای گذشتن از سد رکود جهانی را در دستور کار اجلاس دارند. دستور کار یازدهمین نشست جی20 «ایجاد یک اقتصاد جهانی نوآورانه، قوی، پیوسته و فراگیر» اعلام شده است. اما اجلاس امروز و فردای رهبران 20 اقتصاد بزرگ جهان تحت تاثیر صفبندیهای ژئوپلیتیک و دعاوی ارضی و آبی، بشدت رویکردهای اقتصادیاش را از دست داده است تا جایی که میدانیم انگیزه بسیاری از دیدارهای رهبرانی مثل اوباما، پوتین، اردوغان، سلمان سعودی و حتی آبه ژاپنی در نشست جی20 امسال حل مسائل سیاسی کشورشان است. در چنین شرایطی حتی خود میزبان با اینکه خواستار تشکیل مهمترین نشست سال به بهترین وجه ممکن است و تلاش دارد آن را بدون حاشیه برگزار کند اما نمیخواهد از این فرصت برای نمایش اقتدار درباره مسائل ارضی مانند مناقشه دریای چین جنوبی چین بگذرد.
پکن اخیرا رای دادگاه بینالمللی لاهه را علیه ادعاهایش درباره این منطقه آبی وسیع در منتهیالیه شرقی آسیا رد کرد. با اینکه فیلیپین این پرونده را تنظیم کرده بود، مقامات چین انگشت اتهام را به سوی آمریکا نشانه گرفتند.
به گزارش رویترز، کشورهای غربی در مقابل سعی دارند با پیمانهایی مانند شراکت فراپاسیفیک، جایگاه اقتصادی چین در جهان را تضعیف کنند. همچنین انگلیس و استرالیا که مهمترین متحدان یوآن در میان آنگلوساکسونها برای ایستادن مقابل دلار به نظر میرسیدند، پرسشهایی را درباره سرمایهگذاریهای نظاممند چین در قلمرویشان با هدف گرفتن بیشترین امتیاز ممکن از پکن مطرح کردهاند که خشم «شی» را برانگیخته است.
استرالیا از فروش بزرگترین شبکه انتقال برق خود به چین جلوگیری کرد. انگلیس نیز طرح سرمایهگذاری چین در برنامههای هستهای خود را به حالت تعلیق درآورده است. این در حالی است که چین به کشورهای خارجی اجازه سرمایهگذاریهای عمده نمیدهد. یکی از مقامات اتحادیه اروپایی در اینباره گفت: «هنگامی که به چینیها بگوییم قصد خرید یکی از شبکههای زیرساختی آنها را داریم، آنها پیش از آنکه جمله ما به اتمام برسد درخواستمان را رد میکنند».
هفته گذشته بود که وزیر خارجه چین از ژاپن خواست در نشست جی20 مشارکتی سازنده داشته باشد. مقامات چین معتقدند توکیو نیز ممکن است به دستور بزرگترین متحد خود یعنی واشنگتن وارد مناقشه دریای جنوبی چین شود. ژاپنیها حتی حل و فصل مناقشات مرزیشان با روسیه را نیز به نشست جی20 امسال آوردهاند، کما اینکه پوتین و اردوغان درباره حل بحران سوریه و بررسی خروج ترکیه از ناتو در هانگژو چانه خواهند زد یا اینکه پادشاه فرتوت سعودی آخرین لابیها برای حفظ جایگاه در حال فروپاشی عربستان در خاورمیانه را در همین 2 روز انجام خواهد داد. یکی دیگر از ویژگیهای این نشست آن است که نخستین آوردگاه بزرگ رهبران تازه به قدرت رسیدهای مثل جاستین ترودو نخستوزیر کانادا، میشل تمر رئیسجمهور موقت برزیل و مائوریسیو ماکری، رئیس جمهور آرژانتین محسوب میشود.
البته شیجینپینگ میداند که ارجاع بحرانها و مسائل مهم کشورهای بزرگ به هانگژو، به اعتبار کشورش میافزاید و برای نخستینبار این احساس را به او و دیگر همقطارانش در حزب حاکم کمونیست چین میدهد که انقلاب سرخ نیمه قرن گذشته حقیقتا به خیزش اژدهای زرد در قرن حاضر منجرشده و چین میتواند محور معادلات بینالمللی قرارگیرد.
هانگژو، بهشت ارواح
رهبران 20 کشور بزرگ اقتصادی در حالی طی 2 روز اخیر وارد شهر توریستی هانگژو در شرق چین شدهاند که تحت تدابیر شدید امنیتی این شهر زیبا ملقب به بهشت، به شهر ارواح بدل شده است. البته با آنکه هانگژو یکی از زیباترین شهرهای چین شناخته میشود، در فهرست آلودهترین شهرهای جهان در سال 2014، رتبه 43 را در میان 74 شهر به دست آورد. مسؤولان شهری در انتظار آغاز اجلاس گروه 20، بسیاری از کارخانههای محلی را تعطیل کرده و حملونقل عمومی را نیز به میزان قابل توجهی کاهش دادند. دولت چین با اعلام تعطیلات یک هفتهای در هانگژو، از ساکنان خواسته است شهر را ترک کنند همچنین مراکز خرید این شهر 9 میلیون نفری نیز تعطیل شدهاند. اما هانگژو تنها به دلیل جذابیتهای طبیعی خود به عنوان میزبان اجلاس گروه 20 انتخاب نشده، بلکه به عنوان نمادی از روند تغییر چین از تولیدکنندهای ارزان، به اقتصادی مدرن و فناوریمحور شناخته میشود. گروه تجارت الکترونیکی «علیبابا»، یکی از بزرگترین و موفقترین شرکتهای چینی، فعالیت خود را در هانگژو آغاز کرد. همچنین این شهر توریستی بخش عمدهای از کارخانههای نساجی و فولاد را در حاشیه خود جای داده است.
2016؛ مرگبارترین سال پناهجویان
دفتر کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهجویان سال 2016 را مرگبارترین سال برای پناهجویان جهان اعلام کرد. سخنگوی این نهاد روز جمعه گفت: «در سال جاری از هر 42 پناهجویی که از شمال آفریقا عازم ایتالیا بودهاند یک نفر جان باخته است». ویلیلین اسپیندلر افزود: این تعداد تلفات سال 2016 را به «مرگبارترین» سال برای پناهجویان در دریای مدیترانه بدل کرده است. وی خاطرنشان کرد: احتمال جان باختن پناهجویان در مسیر لیبی به ایتالیا نسبت به مسیر ترکیه به یونان «10 برابر» بیشتر است.