مرتضی اسماعیل‌دوست: در میان جزر و مدهای تولید فیلم در کشورمان برخی موسسات فیلمسازی سال‌هاست فعالیت دارند و با وجود نقدهایی که نسبت به شکل و شمایل فعالیت‌شان وجود دارد، باید از سختکوشی آنها در بخش خصوصی یادی نیکو داشت. حسن توکل‌نیا به همراه برادرش در موسسه «یکتا فیلم» سال‌هاست به تولید آثار سینمایی دست می‌زند. از «پاتک» تا «دست‌های آلوده» و «کاغذ بی‌خط» تا «جنایت» و «چند می‌‌گیری گریه کنی» برخی آثار ساخته‌شده این موسسه طی سال‌های طولانی است. به بهانه اکران فیلم «سایه‌های موازی» و به جهت پیگیری وضعیت اکران آثار امروز سینمایی با این تهیه‌کننده قدیمی گفت‌وگویی ترتیب داده شد که در ادامه می‌آید.
***
در موسسه «یکتا فیلم» با چه استراتژی فکری سراغ تولید آثار سینمایی می‌روید؟
بعد از اینکه فیلمنامه‌ها را دریافت می‌کنیم، بررسی خواهیم کرد اصولا آن فیلمنامه برای ساخت مناسب خواهد بود یا نه؟ انتخاب سوژه و موضوعات براساس شرایط و اتفاقات روز است. مساله مهم این است که فیلمنامه متریال جذب مخاطب را پس از ساخت داشته باشد. براین اساس ما در این سال‌ها همه نوع فیلم از کمدی، ملودرام، جنگی، نوآر و اجتماعی تولید کرده‌ایم.
اما برخی آثارتان مانند «جا به جا» به دلیل سطح دم‌دستی کمدی، همراه با انتقادات بسیاری بوده است؟
به نظرم این فیلم روی خط قرمز کیفی قرار داشت؛ نه نازل بود و نه چندان هنری به حساب می‌آمد. ما درباره ساخت همین فیلم کمدی هم سعی کردیم حداقل‌ها را رعایت کنیم. این فیلم کف استاندارد را داشت هر چند چندان در سطح بالای کیفی قرار نمی‌گیرد اما باور کنید همین فیلم «جا به جا» در اکران و شبکه نمایش خانگی بارها دیده شد.
چرا برخی موسسات فیلمسازی به هر شکلی می‌خواهند به موفقیت در گیشه دست پیدا کنند و با آثارشان سطح ذائقه مخاطب را پایین بیاورند؟!
دیگر مخاطبان، فیلم‌های نازل و کمدی‌های سخیف را نگاه نمی‌کنند و دوران اینگونه فیلم‌ها تمام شده است. چند سال است هیچ تماشاگری حاضر نیست بابت فیلم‌های سطح پایین هزینه کند و آنها را ببیند. تلویزیون هم همین‌گونه شده اگر چه این این اواخر سریال‌هایی مانند «پریا» و «چرخ‌فلک» میان مردم گُل کرده است. در این دوران دیگر بینندگان سینمایی و تلویزیونی هر اثری را تماشا نمی‌کنند.
از شرایط اکران فیلم «سایه‌های موازی» در این چند روزه از شروع اکران رضایت دارید؟
تفاوتی که اکران فیلم‌ها نسبت به گذشته پیدا کرده این است که قبلا این سرگروه‌ها هر کدام چند زیرمجموعه داشتند اما به تدریج سرگروه‌ها تقلیل پیدا کرد و به شکلی تکی درآمد و حالا تنها با سینماهای سرگروه مواجه می‌شویم. درباره اکران جدید با توجه به حضور ناگهانی فیلم «فروشنده» مسائلی به وجود آمد. این فیلم به دلیل اینکه دیر برای اکران اقدام کرد نتوانست در شهریورماه سرگروه بگیرد و با توجه به اینکه «فروشنده» نیازی به داشتن سرگروه نداشته و تماشاگران خود را دارد، تصمیم گرفتند به شکل آزاد اکران خود را آغاز کنند.
این نوع اکران و سالن‌های بسیاری که به «فروشنده» تعلق گرفته است، به فیلم‌هایی مانند «سایه‌های موازی» ضربه زده است؟
قطعا ضربه خواهد زد. ببینید! منطق اینکه فیلمی سرگروه آزاد می‌گیرد این است که نمی‌تواند سرگروه سینمایی برای خود پیدا کند و ناتوان و ضعیف برای جذب مخاطب است. در صورتی که فیلم «فروشنده» در هر شرایطی تماشاگر خواهد داشت و در این چینش اکران به اندازه 2 سرگروه سینماها را گرفته است. همه سینمادارها این فیلم را به شکل کامل و حتی در ساعات نیمه‌شب و اول صبح اکران می‌کنند. البته ما خوشحال می‌شویم همه فیلم‌ها بفروشند اما قطعا اینگونه اکران به فیلم‌های دیگر مانند فیلم ما لطمه خواهد زد. به خاطر اینکه سانس‌های فیلم «سایه‌های موازی» در اختیار این فیلم قرار می‌گیرد و سانس‌های نصفه و نیمه در زمانی مانند صبح یا ساعت 2 عصر که اصولا ارزشی برای فیلم ما ندارد را به «سایه‌های موازی» داده‌اند.
با توجه به اینکه در بخش خصوصی فعالیت دارید، فکر می‌کنید این مساله نقض شعارهای دولت مبنی بر حمایت از خصوصی‌سازی نخواهد بود؟!
دولت با شعار حمایت از بخش خصوصی آمده اما حالا در اکران فیلمی در این بخش دچار شرایط ناگواری شدیم. باید فیلم «فروشنده» را سازمان سینمایی در فصل زمستان که اکران شرایط مساعدی ندارد، اکران می‌کرد تا سینماها رونق بگیرد. من قبل از اکران فیلم «فروشنده» به شورای صنفی رفتم و گفتم با اکران فیلم «فروشنده»، فیلم‌های ما نابود می‌شود! حتی حاضر بودم فیلم «سایه‌های موازی» را در زمستان اکران کنند اما گفتند اگر در تاریخ تعیین‌شده اکران نکنی دیگر فرصتی برای اکران نخواهی داشت و «فروشنده» هم حتما باید در این تاریخ اکران شود و راهش را خواهد رفت! حالا ظرفیت اکران فیلم «سایه‌های موازی» یک سوم حقش است، چون ما تنها 2 سالن کامل برای اکران فیلم داریم. سینما چهارسو و چند سینمای دیگر که به من قول اکران داده بودند، فیلم من را اکران نکردند. چند فیلم دیگر هم اینگونه‌اند. چگونه می‌شود فیلمی با بیش از 2 ساعت بتواند 12 سانس بگیرد؟! این فیلم دارد از هرکدام از فیلم‌های دیگر چند درصد می‌گیرد!
به نظرتان دلیل اکران شتاب‌زده فیلم «فروشنده» می‌تواند به جهت معرفی‌اش به اسکار با توجه به زمان محدود باقیمانده برای شرکت در این جایزه باشد؟
برخی می‌گویند این فیلم را به این دلیل زودتر اکران کردند تا به اسکار برسد اما در اینصورت هم یادم می‌آید همین کار را در گذشته به طریقی دیگر انجام دادند و فیلمی که می‌خواست به اسکار معرفی شود، چند روزی در یکی از شهرستان‌ها به طور موقت اکران شد تا شرایط رفتن به اسکار را داشته باشد اما متاسفانه حالا با اتخاذ سیاست‌هایی اشتباه به فیلم‌های دیگر لطمه زدند. مسؤولان وزارت ارشاد باعث این کار شدند و من از این شرایطی که حق فیلم من خورده شده کاملا ناراضی هستم. متاسفانه عدالت مانند بسیاری از جاهای دیگر رعایت نمی‌شود. در این بحث شاید نگنجد اما طرف ازدواج می‌کند و می‌خواهد وامی بگیرد، کلی دردسر پیدا می‌کند بعدش می‌بینیم چگونه مدیران بانک‌های دولتی حقوق‌های نجومی‌شان رو می‌شود!
نحوه تبلیغات فیلم «سایه‌های موازی» چگونه است؟ و درباره موج تبلیغات فیلم‌ها در شبکه‌های ماهواره‌ای چه تحلیلی دارید؟
چند تیزر فیلم «سایه‌های موازی» با لطف مسؤولان تلویزیون پخش شد اما در غیر این صورت هم ما به هیچ وجه از طریق شبکه‌های معارض ماهواره‌ای تبلیغ نمی‌کردیم چون قبولشان نداریم. به نظرم شبکه‌های ماهواره‌ای که بدون اطلاع تهیه‌کننده‌ها تیزر فیلم‌ها را پخش می‌کنند در حال چیدن دام هستند و می‌خواهند در ابتدا به صورت رایگان تیزرها را پخش کنند و بتدریج هنگامی که برخی‌ها را درگیر خود کردند اقدام به گرفتن مبالغی خواهند کرد. به نظرم ادعای آن شبکه‌ها که می‌خواهند از سینمای ایران حمایت کنند، دروغ است.