گروه بین‌الملل: رئیس‌جمهور روسیه در بازگشت از هانگژوی چین خود را به سمرقند می‌رساند، شهری باستانی که وقتی ابتدای هفته ولادیمیر پوتین برای شرکت در نشست گروه20 به چین می‌رفت، همتای ازبکستانی‌اش پس از مرگ در 83 سالگی در آنجا به خاک سپرده شد. اما چرا «اسلام کریم‌اف» دیکتاتور نه‌چندان خوشنام و نزدیک‌ترین متحد آمریکا در آسیای میانه که این اواخر حتی به روس‌ستیزی رو آورده بود، تا این اندازه برای کرملین اهمیت دارد؟ شاید بدین خاطر که رئیس‌جمهور تاجیک‌تبار ازبکستان با همه استبدادی که به خرج داد و حتی فراتر از اختلافات قومیتی داخلی، تا حد زیادی در میان جامعه باثبات‌ترین کشور آسیای میانه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، مقبولیت داشت. البته دلیل مهم آن قطعا عقب نگاه داشتن جامعه و مطالباتش بود. کریم‌اف که به عنوان یک عضو باسابقه شورای مرکزی و اداره سیاسی حزب کمونیست شوروی موسوم به پولیت بورو از 1989 به ریاست‌جمهوری شوروی سوسیالیستی ازبکستان منصوب شد، بعد از استقلال این کشور در ربع قرن پیش نیز با اعمال نفوذ در انتخابات متوالی به‌عنوان تنها رئیس‌جمهور تاریخ ازبکستان تا امروز باقی ماند. او حتی نگذاشت نظام سوسیالیستی کشورش که میراث شوروی بود تغییر کند، اگرچه در عمل او نه تنها پای سرمایه‌داران غربی را به کشورش گشود، بلکه برای حمله به افغانستان پایگاه نظامی در اختیار آمریکایی‌ها قرار داد و واشنگتن را تبدیل به مهم‌ترین شریک تاشکند کرد، به گونه‌ای که هنوز خیلی از تحلیلگران جهانی از پیوندی چنین نزدیک میان 2 نظام امپریالیستی و سوسیالیستی انگشت به دهان هستند. هر چه بود او با مشت آهنین- حتی به قیمت حبس و تبعید دختر خودش گلناره- این نظام متمرکز سوسیالیستی را رفته رفته به یک جمهوری «ملی‌گرای سکولار» تقلیل داد. اما با وجود دشمنی‌های او با روسیه، احترام پوتین به او به عنوان یک رهبر کمونیستی برجای مانده از زمان امپراتوری فروپاشیده شوروی قابل درک است، چرا که نخبگان حاکم بر فدراسیون روسیه امروز، هنوز به آن امپراتوری به چشم عصری طلایی می‌نگرند.  پوتین همچنین یک نقطه مشترک دیگر هم با کریم‌اف داشت؛ کنترل سلفی‌گرایی افراطی و افسارگسیخته.  کریم‌اف از مخالفان سرسخت افراط‌گرایی اسلامی در پرجمعیت‌ترین کشور آسیای میانه باحدود 30 میلیون جمعیت بود و حتی در روزهای اوج همکاری نظامی با واشنگتن، بین تاشکند و مسکو در کارزار
ضد افراط‌گرایی هماهنگی کامل وجود داشت.  حال درگذشت اسلام کریم‌اف می‌تواند به معنای بحران خلأ قدرت در باثبات‌ترین کشور آسیای مرکزی باشد. شکاف اجتماعی ناشی از سرکوب‌ها از جمله سرکوب خونین شورش 11 سال پیش اسلامگرایان در اندیجان و کینه‌های بغرنج طایفه‌ای، میراث معیوبی است که کریم‌اف برای ازبکستان به جای گذاشت.   نباید فراموش کرد که حتی با وجود قرار داده شدن پایگاه هوایی «قارشی- خناباد» در اختیار نیروهای اشغالگر آمریکایی، تمرکز کریم‌اف در دوران زمامداری‌اش عمدتا بر مسائل داخلی بود و هیچ‌گاه به طور کامل در اردوی قدرت‌های جهانی؛ آمریکا، روسیه و چین قرار نگرفت. با وجود گام معلق ازبک‌ها پس از رفتن کریم‌اف، به احتمال قوی این موضع نسبتا بی‌طرفانه در نبود کریم‌اف دستخوش تغییر خواهد شد. تلاش قطب‌های شرق و غرب برای کشاندن او به سمت خود قابل توجه است. در مراسم خاکسپاری رئیس‌جمهور پارسی‌زبان ازبک‌ها، دیمیتری مدودیف، نخست‌وزیر روسیه به نمایندگی از مسکو شرکت کرد اما این مانع از آن نشد که پوتین در وصف او صحبت نکند، او را یک «رهبر حقیقی» نخواند و مرگش را برای ازبکستان «فقدانی بزرگ» نداند.  میخاییل گورباچف، آخرین رهبر اتحاد شوروی نیز در واکنش به مرگ کریم‌اف گفت: «من کسی بودم که باعث ارتقای کریم‌اف به رهبری جمهوری شوروی ازبکستان شدم. او انسانی قابل، با شخصیتی استوار بود. حال برعهده مردم ازبکستان است که راه خود را انتخاب کنند. همه ما علاقه‌مند به استمرار روابط خوب همسایگی و تعامل با جانشین او هستیم».  رئیس‌جمهور چین، «شی جین‌پینگ» هم کریم‌اف را «دوست حقیقی» نامید.  در عین حال «بن‌علی ییلدریم» نخست‌وزیر ترکیه، در غیاب اردوغان در مراسم خاکسپاری کریم‌اف شرکت کرد. ازبکستان از این جهت برای ترکیه مهم است که همچنان اساس چشم‌انداز سیاست خارجی آنکارا را توسعه خط پان‌ترکی- مغولی برای نفوذ به داخل آسیا تشکیل می‌دهد.  طبق قانون اساسی، «نعمت‌الله یولداشف»، رئیس مجلس علیای پارلمان ازبکستان باید به صورت موقت جای کریم‌اف را پرکند و ظرف 3 ماه باید انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار شود اما تحلیلگران چندان بختی برای یولداشف قائل نیستند. همتای او در ترکمنستان در زمان درگذشت سفرمراد نیازف بلافاصله توسط هواداران قربان‌قلی بردی محمداف دستگیر شد و کلا از صحنه سیاست ترکمنستان کنار رفت.
ضمنا از همین حالا زمزمه‌های کنار گذاشتن خانواده کریم‌اف از قدرت شنیده می‌شود از آنجا که سیاست ازبکستان تاکنون عمدتا سیاست پشت پرده بوده است، حدس قطعی درباره جانشین او بسیار دشوار است. از رئیس تشکیلات امنیتی، «رستم عنایتف»، نخست‌وزیر «شوکت میرزایف» و معاون او «رستم عظیموف» و البته دختر کوچک‌تر کریم‌اف، «لولا کریمووا تیلیائوا» به عنوان جدی‌ترین گزینه‌های جانشینی نام می‌برند.