خلیل کوثرانی و دعاء سویدان: اسنادی به دست آمده است که نشان می‌دهد آل‌سعود در مدیریت حج و تضمین امنیت جانی حجاج بیت‌الله‌الحرام ناتوان بوده و بعد از نفت از این فریضه برای تحقق اهداف سیاسی خود و صدور اندیشه تکفیری وهابی در منطقه و جهان بویژه جهان اسلام سوء‌استفاده می‌کند. این اسناد مربوط به حوادث جان‌باختن حجاج بیت‌الله‌الحرام در طول 14 سال گذشته از جمله فاجعه منا و سقوط بالابر در حرم مکه مکرمه است. فاجعه منا، یکی از بزرگ‌ترین فاجعه‌ها در تاریخ حج بوده است و مقامات رژیم سعودی طی سال‌های گذشته همواره تلاش کرده‌اند با پنهان‌کاری و گمراه‌سازی، بر ناتوانی و سوء‌مدیریت خود از جمله حج سال گذشته سرپوش بگذارند. با نگاهی به واکنش بیشتر کشورهای اسلامی به فاجعه منا و رفتار رژیم سعودی از جمله جمهوری اسلامی ایران که بیشترین خسارت‌ها را در این فاجعه متحمل شده است، شاهدیم که مقامات سعودی به طور رسمی تعداد حجاج جان‌باخته در فاجعه منا در موسم حج سال گذشته را تنها
769 تن و تعداد زخمی‌ها را 694 تن اعلام کرده‌اند. این رفتار رژیم سعودی با کارشکنی‌های مسؤولان آن برای جلوگیری از حضور همه حجاج ایرانی و برخی کشورهای دیگر از طریق کاهش سهمیه در مناسک حج امسال همراه شده است؛ رژیم سعودی در اقدامی معنا‌دار با قرائت دعای کمیل مخالفت می‌کند و اعلام برائت از مشرکان بویژه رژیم صهیونیستی را برنمی‌تابد و برای به‌دست آوردن رضایت استکبار و صهیونیسم جهانی، حاضر شده است مانع مشارکت حجاج برخی کشورها مانند ایران، سوریه، یمن و لبنان شود. یک سال از فاجعه منا گذشت اما سعودی جرأت نکرده به وعده خود برای تحقیقات عمل کند و حتی حاضر نشده مسؤولیت خود در این فاجعه را پذیرفته و از مسلمانان عذرخواهی کند و در نتیجه صدها خانواده از کشورهای مختلف جهان همچنان منتظر هستند تا از سرنوشت عزیزان خود و حقیقت ماجرا مطلع شوند. رژیم سعودی با سرعت و بدون کسب اجازه از خانواده حجاج جان‌باخته، بسیاری از آنها را در مکان‌هایی نامعلوم دفن کرد تا شاید خود را از پاسخگویی رها کند. رژیم سعودی که روزی می‌توانست از ناتوانی خود در مدیریت حج و از گناهی که مرتکب شده است، استغفار کند، اکنون به یک «مجرم واقعی» تبدیل شده و در وحشی‌گری خود به جایی رسیده است که به جای معذرت‌خواهی از خانواده قربانیان فاجعه منا، با بی‌شرمی تمام دیگران را مسؤول می‌خواند.  تنها کمتر از یک هفته از فاجعه منا نگذشته بود که سلمان بن عبدالعزیز، شاه سعودی با ارسال پیامی به محمد بن نایف، ولیعهد خود به دلیل آنچه «موفقیت در برگزاری مناسک حج» خواند، به او تبریک گفت. با توجه به مشکوک بودن سکوت برخی کشورها که بیشتر تحت فشار سعودی با بهانه منافع مشترک آنها با ریاض صورت گرفته است، نباید فراموش کرد که آل‌سعود حتی حاضر نشد یک مسؤول اداره امور حج را برکنار کند و بندر بن حجار تا امروز در راس وزارت حج سعودی قرار دارد بویژه اینکه فاجعه منا چند روز بعد از سقوط بالابر در حرم مکه مکرمه رخ داد. عربستان سعودی نه تنها از محاکمه و مجازات «گروه بن‌لادن» یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های پیمانکاری در توسعه حرم مکه مکرمه که در پرونده سقوط بالابر نقش داشت، امتناع کرد بلکه طرح‌های جدیدی را به آن واگذار کرد. عربستان سعودی تاکنون از پرداخت غرامت و دیه به خانواده قربانیان خودداری و از پذیرش ضعف، سوء‌مدیریت و اهمال‌کاری‌های خود در برگزاری مناسک حج امتناع کرده و اجازه نداده است قبر جان‌باختگان فاجعه مشخص شود و از کشف حقیقت فاجعه منا جلوگیری می‌کند؛ زیرا به این امید دل بسته که با مرور زمان مسلمانان این فاجعه را فراموش می‌کنند. ما به اسناد اداره مناسک حج و عمره سعودی دست یافته‌ایم و آنها را در پایگاه الکترونیکی خود (الاخبار) منتشر خواهیم کرد؛ این اسناد ضعف و ناتوانی سعودی در اداره مناسک حج و عمره و شفاف نبودن آن درباره حوادث و فاجعه‌ها در موسم حج تمتع و حج عمره در سال‌‌های گذشته را فاش می‌کند. در این اسناد، تعداد جان‌باختگان از سال 1423 هجری تا 1437 هجری تحت عنوان کلی حجاج همه کشورها شامل تعداد، نام، هویت، عمر و تاریخ درگذشت فاش شده است. براساس این اسناد که 3 هزار و 121 صفحه است، 90 هزار و 267 حاجی و عمره‌گزار در سرزمین وحی جان باخته و بزرگ‌ترین فاجعه، فاجعه سال گذشته در منا است. با بررسی این بیانیه‌ها به این نتیجه می‌توان دست یافت که عربستان سعودی به افکار عمومی جهان اسلام فقط درباره فاجعه منا دروغ نگفته است بلکه تردیدآفرینی و پنهان‌کاری، راهبرد ثابت آن در چند دهه گذشته برای پنهان کردن ضعف‌ها و شکست‌هایش بوده تا مدیریت حج را همچنان در دست داشته باشد و بعد از نفت از حج برای مقاصد دیگر مانند بزرگ کردن نقش سیاسی خود در منطقه و جهان سوء‌استفاده کند. مقام‌های سعودی تعداد جان‌باختگان فاجعه منا را فقط 769 حاجی اعلام کرده‌اند اما خبرگزاری‌های جهان حتی تا 2221 جان‌باخته را گزارش کرده‌اند. با این حال، سوالات زیادی در کشورهای اسلامی درباره توان آل‌سعود برای اداره امور حرمین شریفین و تضمین حفظ امنیت و جان حجاج بیت‌الله‌الحرام در مناسک حج وجود دارد ولی سعود‌ی‌ها درصدد سوء‌استفاده از آنچه خدمت به حرمین شریفین می‌خوانند برای کسب مشروعیت دینی و پوشش روند صدور اندیشه وهابی تکفیری به مناطق مختلف اسلامی و پوشش توطئه‌های سیاسی خود هستند. سوال اساسی این است که این وضعیت تا چه زمانی ادامه خواهد یافت و کشورهای اسلامی چه زمانی به دوران مدیریت ضعیف اداره حج پایان می‌دهند؟ استفان دوگاریک، سخنگوی سازمان ملل ابراز امیدواری کرده است که «در موسم حج امسال، مناسک حج در فضایی آرام برگزار شود و هیچ حادثه‌ای رخ ندهد».
* نویسندگان روزنامه لبنانی الاخبار