برنامه سینمایی «هفت»، بامداد شنبه 20 شهریورماه با موضوع بررسی سینمای اجتماعی ایران و با نقد فیلم‌های روی پرده «لانتوری» و «فروشنده» روی آنتن شبکه 3 سیما رفت. به گزارش «وطن امروز»، «هفت» در بخش انتهایی خود با میزگردی انتقادی سراغ فیلم‌های اجتماعی شاخص در سینمای ایران رفت.
فراستی: سینمای اجتماعی یک پز روشنفکرانه است
فراستی در ابتدای این میزگرد بیان داشت: فیلمساز اجتماعی و ژانری به نام سینمای اجتماعی را نه من می‌شناسم و نه آنقدر اساسی است. خود به خود ارزشمند نیست و می‌توان پشت آن پنهان شد. سینمای اجتماعی امروز تبدیل به یک پز روشنفکرانه شده که می‌توان از مسائل حرف زد اما در فیلم چیزی وجود ندارد و مدام ما را به جامعه ارجاع می‌دهد. این نیست که اگر در جامعه مساله طلاق، اعتیاد و... وجود دارد و ما به آن نیشی زدیم یعنی شجاعیم! وی افزود: در این دست فیلم‌ها به بهانه اجتماعی بودن قهرمان نداریم. رویداد جدی نداریم. اگر جامعه این چیزی است که شما می‌گویید و من نمی‌فهمم، چرا آن را نمی‌سازید؟ شما قادر نیستید 2 خیابان از جامعه خود را بسازید بعد ادعای اجتماعی بودن دارید!
قطبی‌زاده: «لانتوری» در تدوین ساخته شده است
میز نقد برنامه «هفت» در ادامه با ورود به فیلم‌های اجتماعی روز سینما به نقد فیلم «لانتوری» و «فروشنده» پرداخت. قطبی‌زاده در نقد فیلم «لانتوری» گفت: زمانی در سینما هست که یک حرف ساده را سخت جلوه می‌دهید. «لانتوری» به نظرم از این جنس پیچیده وانمودکردن‌ها دارد. در این فیلم با تصور واژگونه و ویران از جامعه طرف هستیم که این تصویر تلخ در این فیلم درنیامده است. این منتقد افزود: «لانتوری» به نظرم از فیلم‌هایی است که بعد از فیلمبرداری ساخته شده است و اساسا با راش‌های زیادی در تدوین تولید شده است. فیلم به جای تاثیرگذاری، مرعوب‌کننده است و در بخش‌های مستندگونه‌اش، تیپ‌های اجتماعی را به منفورترین شکل ممکن به تصویر کشیده و عیان است. وی در ادامه خاطرنشان کرد: اساسا «لانتوری» با این برچسب‌های «دلواپس» و... فیلم تاریخ مصرف‌داری است و این اقبال عمومی راجع به این دو فیلم (لانتوری و فروشنده) به نظرم جدای اینکه ناشی از اقبال مردم به سینما باشد، به چیز دیگری مربوط است.
مسائل فرامتن علت فروش بالای «لانتوری»
قطبی‌زاده با بیان اینکه فروش بالای این فیلم دوپینگی است، گفت: پرونده اسیدپاشی، مساله فرامتن فیلم توقیف شده این فیلمساز و... که مسائل خاص وضعیت کنونی سینمای ایران است امتیاز کاذبی برای این فیلمساز ایجاد کرده است و این آوانس اوست. منِ تماشاگر اسیر فرم فیلم، آزار می‌بینم و فیلمساز مرا شکنجه می‌دهد.
قطبی‌زاده: در «فروشنده» واقعه جای واقعیت را می‌گیرد/ این فیلم اجتماعی نیست
سعید قطبی‌زاده در ادامه برنامه سراغ فیلم پرفروش این روزها یعنی «فروشنده» رفت و در نقد فیلم فرهادی گفت: اساسا فیلم «فروشنده» فیلمی اجتماعی نیست و اساسا در این دسته‌بندی نمی‌گنجد. به قولی در فیلم‌های فرهادی، واقعه است که جای واقعیت را می‌گیرد. یعنی چه؟ یعنی آنقدر با واقعه درگیر می‌شود و ور می‌رود که اساسا در دام آن اسیر می‌شود. وی ادامه داد: فرد متجاوز جوراب، سوئیچ ماشین، موبایل و پولش را جا می‌گذارد اما کارت ماشین یا کارت ملی‌اش را جا نمی‌گذارد؟ چرا؟ چون در این صورت تصویر او که یک پیرمرد است لو می‌رفت و ما در انتهای فیلم غافلگیر نمی‌شدیم یا اینکه چرا با سوئیچ زاپاس سراغ وانتش نمی‌آید تا ببرد؟ همه اینها در فیلمنامه بر پایه واقعه ساخته شده توسط فیلمساز است.
یک جوراب تنها موتیف مشترک فیلم «فروشنده» و نمایش آرتور میلر!
قطبی‌زاده در پایان گفت: به هر حال امروز جو به گونه‌ای است که فیلم مهمی به اسم «فروشنده» که 2 جایزه مهم هم در سطح جهانی برای ایران آورده و در زمانی که دارد می‌فروشد ما در تلویزیون در این مدت کم باید نقد کنیم، سخت است اما باید توجه کرد که نباید ساده‌لوحانه با آن روبه‌رو شد. من جز یک جوراب موتیف مشترکی بین فیلمنامه «فروشنده» و نمایش «مرگ فروشنده» آرتور میلر ندیدم! در ادامه مسعود فراستی در نقد خود بر فیلم «فروشنده» بیان داشت: اساسا «فروشنده» نان نسبی‌گرایی افراطی‌اش را می‌خورد. با وقت کمی که هست مجبورم تلگرافی نقد کنم. «فروشنده» حتی قبل از فیلمِ بد است و هنوز شکل نگرفته است. وی افزود: کارگردان دوست دارد جنجال کند و برای فیلم طرفی ببندد. و الا اساسا تعمیم دادن فیلم شعاری است. مگر می‌شود این موقعیت را تعمیم داد؟ در 5 دقیقه یک پیرمرد با یک سیلی می‌میرد؟ فراستی با طرح این سوال که مساله فیلم چیست؟ ادامه داد: یک جمله از ترانه علیدوستی در فیلم است که می‌گوید «من باید می‌مردم!» که این دیالوگ به قدری تند است که انگار واقعا تجاوز شده است. درصورتی که چنین نشده است. فیلمساز در فیلم با کیست؟ با پیرمرد است. این منتقد در پایان گفت: «فروشنده» می‌خواهد در ایران به هر قیمتی بفروشد و سرکار بگذارد.