دکتر میثم پاشایی*: مشکل اشتغال جوانان از دغدغههای چندساله مردم و مسؤولان استان کرمانشاه است که هنوز به قوت خود باقی است. استان کرمانشاه با نرخ بیکاری 1/23 درصد، در رده نخست کشور قرار گرفته و طلای رقابتهای بیکاری را از آن خود کرده است. امروز در ایران خانوادهای یافت نمیشود که یک یا چند جوان بیکار و عموما تحصیلکرده نداشته باشد. به گفته کارشناسان، حل مشکل بیکاری و اشتغال نیروهای جوان امری پیچیده و مستلزم اجرای برنامههای چندجانبه و مستمر است زیرا افزایش ظرفیتهای اشتغال منوط به رشد اقتصادی پایدار و توجه همزمان به طرحهای بزرگ و ملی در کنار پرداختن به سرمایهگذاری در طرحهای کوچک است. بنابراین اجرای یک طرح اقتصادی و ایجاد ظرفیتهای جدید اشتغال کاری دشوار و مستلزم برخورداری از دانش لازم در امور فنی، مالی، بازاریابی و تجارت است. شناسایی و تعریف یک طرح اقتصادی، مطالعات مربوط به تامین مواد اولیه، بازار فروش، ظرفیت اقتصادی، قیمت تمامشده، رقبای حال و آینده، انتخاب تکنولوژی بهینه، تامین منابع مالی با نرخهای مناسب، خرید و نصب ماشینآلات، تربیت نیروی انسانی، بازاریابی و فروش و تبلیغات، همه و همه اموری است که موفقیت یک طرح را تضمین میکند. واضح است تنها با تامین منابع مالی ارزانقیمت و دادن وعده آن به جوانان یک شهرستان نمیتوان مشکل اشتغال را حل کرد زیرا جوانان بیکار یک شهرستان دارای دانش و تجربه کافی در این زمینه نیستند که با اختصاص سهمیهای از وامهای اشتغالزا وعده حل مشکلات آنان را داد. گفتوگوها از تدبیر و امید دولت به حل مشکل اشتغال یا وعده 100 روزه دولت درباره حل مشکلات اقتصادی، بارقهای از امید در دل مردم روشن کرد اما متاسفانه با گذشت 3 سال ناامیدی بر سر جوانان سایه افکنده. از سوی دیگر، کارگاههای کوچک، نقش مهمی در ایجاد اشتغال دارند ولی نکته اینجاست که این قبیل کارگاهها تا حد اشباع توسط خانوارها برای اشتغال فرزندانشان توسعه یافتهاند. در همینباره در گفتوگو با شماری از جوانان استان کرمانشاه درباره مشکلات اصلی این قشر آنچه بیش از همه مورد تاکید قرار داشت، مشکل اشتغال آنان بود. یکی از جوانان کرمانشاهی با بیان اینکه حل مشکلات و چالشهای استان کرمانشاه نیازمند رفع مشکل بیکاری جوانان این استان است، گفت: با وجود تمام کارهای انجامشده در چند سال گذشته توسط دولت در کرمانشاه اما این استان همچنان مشکل اشتغال را با خود یدک میکشد. در استان کرمانشاه کارهای ناتمام در زمینه اشتغال وجود دارد. از جمله آنها میتوان به این موارد اشاره کرد: تخریب زیرساختهای استان بهواسطه وقوع جنگ تحمیلی، عدم سرمایهگذاری در استان پس از پایان جنگ تحمیلی، تاخیر در بهرهبرداری از طرحهای بزرگی همچون راهآهن کرمانشاه و انسداد مرز خسروی در نیمی از سال و توزیع ناعادلانه عبور زائران کربلا از دیگر مرزها و حضور پرتعداد مدیران غیربومی. اشتغال، رکن اصلی و اساسی در رفع ناهنجاریها و مشکلات جامعه است. با وجود تلاش دولت در زمینه ایجاد اشتغال، نرخ بیکاری در کرمانشاه بالاست که امیدواریم با توجه به تاکید رئیسجمهور بر ایجاد اشتغال در کشور سرانه بیکاری در این استان کاهش یابد و با توجه به اینکه دست دولت برای سرمایهگذاری در ایجاد صنایع بزرگ باز است و میتواند در برخی مناطق که ریسکپذیری بخش خصوصی کمتر است اقدام به ساخت طرحهای بزرگ کند، اشتغالزایی در اولویت مصوبات هیات دولت قرار گیرد. داشتن شغل و درآمد مناسب برای جوانان باعث ایجاد حس رضایتمندی آنها از زندگی میشود و میتوان گفت اگر بخشی از عوامل مهیاکننده شادی را رسیدن به خواستهها و آرزوها بدانیم، بنابراین جوان برای داشتن شادی، حتماً باید دارای شغل و درآمد باشد که البته نباید از نقش تحصیل در اینباره غافل ماند. باید مشکلات جوانان از زاویه دید آنان بررسی شود. حرف و شعار، چاره کار جوانان نیست و دولت باید خود اقدام به سرمایهگذاری جدی و ایجاد اشتغال در استان کند تا این مشکل بزرگ جوانان حل شود. استان کرمانشاه با 2 میلیون نفر جمعیت در رتبهبندی نرخ بیکاری کشور پیشرو است، با توجه به اقدامات انجامشده دولت برای اشتغالزایی در عین حال بیکاری یکی از مشکلات اساسی مردم بویژه جوانان این استان است. باید برای رفع مشکلات اشتغال جوانان تحصیلکرده تدابیر جدی اتخاذ شود تا از ایجاد مشکلاتی که در نتیجه بیکاری حاصل میشود، خودداری شود و جوانان از کابوس بیکاری رها شوند. از رئیسجمهور انتظار داریم اعتبارات بیشتری برای طرحهای اشتغالزایی این شهرستان اختصاص دهد. دولتها برای رفع مشکلات ازدواج و مسکن جوانان گامهایی برداشتهاند که باید تداوم داشته باشد و عملی شود، خواهان توجه بیشتر به محرومان و روستاییان هستیم. باید ظرفیتهای اشتغال استان کرمانشاه شناسایی شود. باید زمینه استفاده از این ظرفیتها و فرصتهای شغلی را برای جوانان ایجاد کرد زیرا این امر در رفع معضل بیکاری و افزایش ثروت ملی مؤثر است. با توجه به اینکه تجربه نشان داده اقتصاد بخش خصوصی موفقتر از زمانی است که دولت در اقتصاد دخالت دارد، اقتصاد در جوامع توسعهیافته در دست بخش خصوصی است و دولت کمترین دخالت را دارد. در کشور ما نیز هر جا اقتصاد موفق عمل کرده نقش بخش خصوصی در این موفقیتها پررنگتر بوده است. دولت باید با ارائه تسهیلات مناسب در توانمندسازی افراد و جهتدهی به توانمندیهای آنها ایفای نقش داشته باشد. نیروی بازار در سالهای گذشته با عوامل بیرونی مرتبط بود اما این امر در سالهای اخیر بسیار کمرنگ شده و نقش اصلی هر جامعه یا هر فرد موفقی را میزان دانش و تخصص فرد ایفا میکند. امیدواریم با توجه بیانات رهبر معظم انقلاب و نگاه ویژه ایشان به رفع مشکل بیکاری و جوان بیکار، ریشه بیکاری خشکانده شود.
*مدرس دانشگاه