عبدالباری عطوان*: معروفیت فیلیپین در میان اعراب و مسلمانان به چند دلیل بازمی‌گردد که بارزترین آنها شورش تندروها علیه حکومتش در جنوب توسط ابوسیاف و گروه‌های دیگر است. این کشور همچنین به کفش‌های امیلدا مارکوس، بانوی اول سابق که عاشق جمع‌آوری کلکسیونی از انواع و اقسام کفش‌ها- بالغ بر هزار جفت کفش- بود، شناخته می‌شود. مارکوس زمانی‌که همسرش بر کشور حکومت می‌کرد گنجه‌ها و کمدهای اتاق‌های خوابش در کاخ پرابهتش را پر از کفش کرده بود. اینک در فیلیپین رئیس‌‌جمهوری به نام رودریگو دوترته روی کار آمده و عناوین اصلی خبرهای روزنامه‌ها و شبکه‌ها تلویزیونی را به خود اختصاص داده است نه به این دلیل که این کشور، صادرکننده زنان خدمتکار است، بلکه به دلیل موضع‌گیری‌های جسورانه این رئیس‌‌جمهور علیه ایالات متحده، همپیمان نخست کشورش و نیز به دلیل سخنانش که نشان‌دهنده بددهنی او است. دوترته، رئیس‌جمهور منتخب فیلیپین عملیات سختی را علیه مافیای موادمخدر و فساد در کشورش آغاز کرده که تاکنون به کشته شدن 2 هزار و 400 نفر منجر شده و همین امر وی را سیبل انتقادهای آمریکا‌، سازمان‌های حقوق‌بشر و کلیسای کاتولیک کرده است اما وی به این انتقادها اهمیتی نمی‌دهد و بر پیگرد قاچاقچیان موادمخدر و سرکوب آنها اصرار دارد و تأکید کرده است کشورش نمی‌پذیرد که از آمریکا دستور بگیرد. قدر مسلم آن است که رئیس‌‌جمهوری فیلیپین هیچ‌گونه دوستی و علاقه‌ای به ایالات متحده ندارد ولی 2 بار از نظر بسیاری، از چارچوب اخلاقیات خارج شد؛ نخستین‌بار زمانی بود که سفیر آمریکا در مانیل را «حرامزاده» خواند و دومین‌بار نیز همین توصیف را درباره باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا به‌کار برد؛ آن هم زمانی بود که به وی یعنی رئیس‌جمهوری فیلیپین گفته شد اوباما در دیدار با وی در حاشیه نشست «آسه‌‌آن» در لائوس درباره حقوق‌بشر از او سوال می‌کند. ولی دوترته طی پیامی به رئیس‌جمهوری آمریکا پیش از ترک کشورش برای شرکت در نشست سران آ‌سه‌آن گفت: تو باید به دیگران احترام بگذاری و فقط سوال نکنی و حرف نزنی، ‌ای حرامزاده... تو را در نشست آسیایی لعن و نفرین می‌کنم، مانند 2 خوک در گل و لای به‌هم می‌پیچیم اگر این کار را با من بکنی». موضع‌گیری‌های دوترته در به چالش کشیدن آمریکا به همین اهانت‌ها و توهین‌های زشت محدود نشد، بلکه وی، روز دوشنبه به تمام مستشاران نظامی آمریکایی و نیروهای ویژه آمریکا که به نیروهای فیلیپینی برای مبارزه با شورشیان استقلال‌طلب آموزش می‌دهند، دستور داد منطقه و کشورش را ترک کنند. او گفت ائتلاف فیلیپین با غرب دلیل شورش نامحدود استقلال‌طلبان در جنوب این کشور است. دوترته تلاش‌ها برای رسیدن به توافق صلح با شورشیان و چپگراها را احیا کرد تا به رویارویی‌های خونینی که از ابتدای دهه 70 تاکنون جان 150 هزار نفر را گرفته است، پایان دهد. دوترته، رئیس‌‌جمهوری فیلیپین مذاکره با جبهه آزادی‌بخش «مورو» بزرگ‌ترین گروه جدایی‌طلب را که خواستار استقلال مناطق مسلمان‌نشین است از سر گرفت و سخنگویش گفت وی اقدام به اخراج مشاوران نظامی آمریکایی کرد، زیرا تمایل به در پیش گرفتن سیاست خارجی مستقل دارد. اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا دیداری را که قرار بود با همتای فیلیپینی‌اش در حاشیه نشست آ‌سه‌آن برگزار کند لغو و وی را احمق توصیف کرد. اوباما در عین حال گفت دوترته «قابل توجه» است و از معاونانش خواست بررسی کنند آیا زمان برای برگزاری دیدار و گفت‌و‌گوی سازنده با وی مناسب است یا نه اما مشاورانش به وی نصیحت کردند این دیدار را به منظور اجتناب از برخورد و چه‌بسا فحش‌های بیشتر لغو کند. دوترته جمله جالب توجه و عبرت‌انگیزی خطاب به اوباما گفت و آن این است: «ای اوباما... تو مرا متهم به ارتکاب جرائم می‌کنی... پس هر کسی که اشتباهی نکرده سنگ اول را پرتاب کند». این عبارت مشهوری از حضرت مسیح علیه‌السلام است. رئیس‌جمهور فیلیپین ما را به یاد معمر قذافی، رهبر سابق لیبی و شعارهایش می‌اندازد. قذافی گفته بود: «آمریکا برود گم شود... گم شود». او این سخن را بحق بر زبان راند چه مخالف وی باشیم و چه موافق. آمریکا که خود به کشورها لشکرکشی می‌کند و آنها را تحت اشغال خود قرار می‌‌دهد و بی‌ثبات‌شان می‌کند و حتی برخی از آنها را محاصره و نیز میلیون‌ها انسان را قتل‌عام می‌کند، حق ندارد موعظه کند و از ارزش‌ها و حقوق‌بشر دم بزند. با رئیس‌جمهوری فیلیپین در الفاظ رکیک و ناپسند موافق نیستیم ولی با وی در اخراج مستشاران نظامی آمریکایی از کشورش هیچ اختلافی نداریم، زیرا حضور آنها در فیلیپین، بحران این کشور را حل نمی‌کند، بلکه آن را شدیدتر و پیچیده‌تر می‌کند. این مرد که کشورش نه نفت و نه بمب‌های اتمی، بلکه دموکراسی ریشه‌دار دارد، سطح بالایی از هیبت و جسارت را دارد که می‌تواند به آمریکا «نه» بگوید؛ آمریکایی که کشور او را تحت اشغال خود قرار داده و فساد را در آن گسترده کرده است.
*تحلیلگر برجسته جهان عرب