گروه اقتصادی: در حالی‌که 7 ماه از اجرای برجام می‌گذرد اما شرایط فعلی بانک‌های ایرانی تفاوت چندانی با شرایط پیش از برجام ندارد. به گزارش «وطن‌امروز»، با وجود ادعای مسؤولان مبنی بر رفع همه تحریم‌ها و باز شدن سوئیفت، ارتباط بانکی ایران و سایر کشور به کندترین شکل ممکن برقرار شده است. در این زمینه، معتمدی مدیرعامل بانک اقتصاد نوین به «وطن‌امروز» گفت: با وجود اینکه برجام اجرایی شده اما انتظار ما برای تسهیل در روابط بانکی بین‌المللی بیشتر از این بود. وی افزود: ما قبل از برجام نیز به سوئیفت متصل بودیم اما مشکلاتی بر سر راه‌مان بود که با رفع تحریم‌ها بسیاری از این مشکلات همچنان برقرار است. ما به سوئیفت چه قبل از برجام، چه بعد از برجام وصل بودیم اما انتظار داشتیم با اجرایی شدن توافق هسته‌ای، روابط بانکی ما با بانک‌های بزرگ جهان تسهیل یابد که این انتظار هنوز برآورده نشده است. معتمدی گفت: البته اجرای برجام قطعا روابط بین‌بانکی را تسهیل می‌کند اما انتظارات ما را تاکنون برآورده نکرده است.
ال‌سی ایران فقط 50 میلیون دلار
رسانه‌های اروپایی روز گذشته چند گزارش از وضعیت روابط بانکی ایران و اروپا منتشر و وضعیت ناامید‌کننده‌ای را ترسیم کردند. دیلی‌میل روز گذشته نوشت: بعد از برداشته شدن تحریم‌ها تاکنون تنها بانک‌های کوچک اروپایی حاضر به همکاری با ایران شده‌اند. این بانک‌ها شامل بانک‌های کوچکی از ایتالیا، اتریش، سوییس، آلمان و بلژیک بوده‌اند که البته هنوز اسم آنها نیز مشخص نشده است. با این حال بانک‌های بزرگ غربی هنوز حاضر به همکاری با سیستم بانکی ایران نیستند. به نوشته دیلی‌میل، چالش عمده در مسیر همکاری بانک‌های خارجی با ایران، ادامه داشتن تحریم‌های حقوق‌بشری و حمایت از تروریسم علیه ایران است. نزدیک به ۱۸۰ نفر از اشخاص ایرانی هنوز در لیست تحریم‌های ایالات متحده هستند که این افراد را مقامات ویژه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، وزارت دفاع، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت اطلاعات تشکیل می‌دهند. همچنین افراد شاغل در شرکت‌های دفاعی و 2 خط هوایی و چندین بانک نیز در لیست تحریم‌ها قرار دارند. امیرحسین زمانی‌نیا، معاون وزیر نفت ایران بتازگی در گفت‌وگو با وب‌سایت میدل‌ایست‌آی، گفته است: «آمریکا در حال به راه انداختن ایران‌هراسی در دنیاست و به همین دلیل هیچ‌کدام از بانک‌های بزرگ با ایران همکاری ندارند». تعداد محدودی از نهادهایی که با ایران معامله انجام می‌دهند عبارتند از بانک‌های Raiffeisen و Erste اتریش، مدیو بانکا و بانکو پاپولار ایتالیا، بانک‌های EIH، KfWو AKA آلمان، بانک KBC بلژیک، ING هلند و هالک‌بانک ترکیه. این بانک‌ها روابط تجاری‌ای را با تهران و بانک مرکزی ایران برقرار کرده‌اند که اعتبار اسنادی برای مبالغ نسبتاً کوچکی بین ۱۰ تا ۵۰ میلیون دلار را باز کنند. اما این بانک‌ها فاقد منابع لازم برای تأمین مالی پروژه‌های بزرگ از جمله پروژه‌های نفتی و گازی در ایران هستند. براساس این گزارش، مانع اصلی برای روابط بانکی وزارت خزانه‌داری آمریکاست که همچنان فشار بر کشورهای اروپایی را برای ممانعت از تجارت با ایران و برقراری رابطه بانکی حفظ کرده است. دفتر کنترل دارایی‌های خارجی ایالات متحده وابسته به خزانه‌داری آمریکا، بعد از تحریم‌ها نیز باید قراردادها با ایران را تایید کند. به همین دلیل قرارداد خرید ۱۰۰ فروند هواپیمای بوئینگ و ۱۸۰ فروند هواپیما از ایرباس هنوز نهایی نشده است. بانک‌هایی که قصد همکاری با ایران را دارند با کوهی از قوانین و موانع اداری مواجه می‌شوند که باید در رابطه با ایران آنها را رعایت کنند. هنری اسمیت، تحلیلگر مسائل ایران در شورای کنترل ریسک در این‌باره گفته است: «به دلیل تحریم‌های بانکی سازمان ملل، اتحادیه اروپایی و آمریکا، بانک‌ها باید ملیت افراد و شرکت‌ها را در هر معامله و انتقال پولی در نظر بگیرند و میزان ذی‌نفع بودن ایران در این معاملات را در نظر داشته باشند». این وضعیت همیشه با شکایت‌ها و بحث‌ها و مذاکره‌های ایران همراه است و بتازگی این وضعیت، دولت‌های اتحادیه اروپایی را نیز به گلایه از آمریکا واداشته است. آنها اعتقاد دارند که این اقدامات باعث ناامید شدن سرمایه‌گذاران از ورود به ایران می‌شود. سگولن رویال، وزیر محیط‌زیست فرانسه که در تلاش برای راه‌اندازی تجارت و کار برای شرکت‌های انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران بود، معتقد است که این رویه غیرقابل قبول است. وی در این‌باره گفته است: «این مشکل بارها توسط مقامات ایرانی و همچنین مقامات اروپایی به سازمان‌ها و بانک‌های بین‌المللی مطرح‌شده است اما تاکنون نتیجه‌ای در برنداشته است». خبر گشایش ال‌سی برای ایران تا سقف 50 میلیون دلار را خبرگزاری فرانسه نیز منتشر کرده است. این خبرگزاری در این‌باره نوشت: به‌رغم امیدواری‌های ایجادشده به گشایش اقتصاد ایران پس از توافق هسته‌ای و لغو تحریم‌های غرب، بانک‌های مهم غربی همچنان به‌دلیل نگرانی از مجازات‌های دولت آمریکا، تمایلی به همکاری با جمهوری اسلامی ایران ندارند. حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران گفته، برای دستیابی به هدف رشد اقتصادی 8 درصدی، مدرنیزه‌سازی بخش صنعت و سرپا کردن دوباره اقتصاد کشور، ایران سالانه به 50 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی نیاز دارد. اما بدون همکاری بانک‌های بزرگ خارجی، جذب این رقم سرمایه‌گذاری غیرممکن به نظر می‌رسد. پرویز عقیلی، رئیس بانک خصوصی خاورمیانه در تهران در این‌باره گفت: «در حال حاضر بانک‌های کوچک اروپایی موافقت کرده‌اند با ما کار کنند.» این بانک‌ها شامل بانک‌هایی از ایتالیا، اتریش، سوییس، آلمان و بلژیک هستند. وی نام این بانک‌ها را افشا نکرد اما گفت که تاکنون حتی یک بانک متوسط یا بزرگ برای همکاری با ایران موافقت نکرده است.
کدام ارتباط؟
مسؤولان دولتی در مقابل انتقادات منتقدان درباره ایجاد مشکل برقراری ارتباط بین‌بانکی همواره مدعی بودند که تبادلات بانکی بسادگی برقرار است اما چندین ماه پس از این ادعاها هنوز فعالان اقتصادی از نحوه تعامل اروپا با بانک‌های ایرانی گله دارند. وزیر اقتصاد 5 ماه پیش گفته بود: «اکنون بانک‌ها بسادگی می‌توانند از سوئیفت استفاده کنند، ضمن اینکه روابط کارگزاری بانکی ایران با بانک‌های کوچک خارجی برقرار شده است ولی برخی بانک‌های بزرگ همچنان از این اتصال هراس دارند که با گفت‌وگو برطرف می‌شود.» 5 ماه بعد از این اظهارات، نه گفت‌وگوها منجر شده بانک‌های بزرگ با ایران کار کنند و نه هراس بانک‌های بزرگ با ایران برطرف شده است و هنوز مسؤولان دل به بانک‌های خرد و کوچک اروپایی خوش کرده‌اند.