حامد نجفیمهر: «در یک لحظه از خود بیخود شده و با چاقو وی را به قتل رساندم». این جملهای است که از زبان بیشتر متهمان به قتل در پروندههای جرم و جنایت شنیده میشود. اما نکته اصلی ماجرا اینجاست که چرا باید چاقو یا سلاح سرد در دسترس باشد تا یک لحظه جنون رنگ خون به خود بگیرد؟
به نظر میرسد انتظار چندین و چند ساله برای مطرح شدن طرح ممنوعیت استفاده از سلاح سرد در صحن علنی مجلس مهمترین مانعی باشد که دست ضابطان قضایی را برای جمعآوری سلاحهای سرد و برخورد با فروشندگان ابزارآلات اینچنینی بسته است. پنجه بوکس، زنجیر و انواع و اقسام چاقو در اندازههای گوناگون و با کاربردهای متفاوت آزادانه پشت ویترین مغازهها به نمایش گذاشته یا حتی با پیک و خرید اینترنتی هم برای خریداران ارسال میشود. این در حالی است که ممنوعیت بهکارگیری سلاح سرد تنها چند قدم با قانون شدن فاصله دارد اما انگار میز مذاکره بهارستانیها در این دوره مجلس هم پذیرای این طرح نیست!
در انتظار قانون
جالب اینجاست که در طرح ممنوعیت حمل سلاح سرد به همه موارد از جمله حمل، نگهداری و فروش سلاح سرد توجه شده است اما تا زمانی که طرح تبدیل به قانون نشود، هیچ نهادی نمیتواند درباره حملکنندگان و فروشندگان سلاحهای سرد اقدام پیشگیرانه یا برخورد قانونی انجام دهد. موضوعی که نمایندگان 3 دوره مجلس را به خود دیده است اما همچنان با قانون شدن فاصله دارد.
حدود 9 سال پیش بود که از طرف نیروی انتظامی به منظور کنترل جرائم خشن، بحث ممنوعیت حمل سلاح سرد مطرح شد و از طرف دولت وقت در قالب لایحهای به دست نمایندگان رسید اما به صورت جامع و کامل تصمیمی درباره آن گرفته نشد. در حال حاضر هم لایحه ممنوعیت حمل سلاح سرد در کمیسیون قضایی مجلس شورای اسلامی مصوب شده و در نوبت مطرح شدن در صحن علنی خاک میخورد.
سلاح سرد قاتل 340نفر در 5ماه
نگاهی به نمودارهای سازمان پزشکی قانونی و اعداد و ارقام پروندههای خونین در پلیس آگاهی گویای واقعیات بسیاری درباره وضعیت بهکارگیری سلاح سرد و ضرورت رسیدگی هر چه سریعتر به این موضوع است. براساس آنچه سازمان پزشکی قانونی گزارش کرده در 5ماه نخست سال 94، 340نفر با سلاح سرد در کشور به قتل رسیدهاند. در نظر گرفتن این آمار در کنار گزارشهای پلیس آگاهی ضرورت تعیین تکلیف وضعیت سلاح سرد را دوچندان میکند. براساس آمارهای پلیس آگاهی، حدود 35درصد قتلها با سلاح سرد انجام گرفته که از میان پروندههای متعدد قتل 69درصد آنها ناخواسته و تنها در اثر یک حادثه به وقوع پیوسته است. بر این اساس در دسترس بودن سلاح سرد یکی از مهمترین شاخصههایی محسوب میشود که به خونبار شدن پروندهها سرعت بخشیده است.
بازار داغ سلاح سرد در اینترنت
نکته قابل توجه اینجاست که این روزها علاوه بر مغازهها و فروشگاههایی که ویترین خود را با انواع چاقوهای چندمنظوره تزیین کردهاند و عاملی برای وسوسه جوانان به خرید هستند در فضای مجازی و فروشگاههای اینترنتی هم گامها فراتر رفته و به صورت 24ساعته و آنلاین سلاح سرد آن هم با دلیوری و پیک برای خریداران ارسال میکنند. از نمونههای کوچک و تاشو گرفته تا انواع تیزیها و وسایل دفاع شخصی. نمونهای از سلاح سرد که هم در فضای مجازی و هم در مترو به فروش میرسد چاقوهای کارتی است. چاقویی که به ابعاد یک کارت ویزیت و تاشو طراحی شده و ظرف چند ثانیه با بیرون کشیدن تیغه فولادی آن و تاکردن دستهای پلاستیکی به یک وسیله برنده تبدیل خواهد شد.
پیشگیری از حوادث با قانون
یکی از مهمترین نکاتی که کارشناسان بر آن تاکید دارند سهولت دسترسی به سلاح سرد و بالا رفتن آمار قتل در پی درگیریهای کوچک یا هیجانات لحظهای است. دعواهای ساده رانندگی یا خودنماییهای جوانان زمانی که با یک سلاح سرد همراه شود احتمال بازشدن پرونده قتل تازهای را رقم خواهد زد. حسین اقدامی، وکیل پایه یک دادگستری درباره این موضوع به«وطنامروز»بیان داشت: نقش سلاح سرد در دعواهای آنی و جنونآمیز غیرقابل انکار است و خطرآفرینی آن در درگیریهای لحظهای و عصبانیتهای ناگهانی بالاست. از این رو ضرورت اقدامات بازدارنده برای ممنوعیت حمل سلاح سرد بیشتر از ممنوعیت بهکارگیری آن حس میشود. به گفته اقدامی، بهکارگیری سلاح سرد جرم تلقی شده و تکلیف آن در قانون مشخص است اما قانونگذار باید یک پله بالاتر را در نظر گرفته و حمل و فروش سلاح سرد را مورد توجه قرار دهد تا قوانین به مثابه نوشدارو پس از مرگ سهراب نباشند و از بازدارنگی لازم برخوردار شوند.
برق چاقو در دست جوانان
بیشک عرضه بیقید و شرط سلاح سرد میتواند جوانان را برای خرید تحریک کند چرا که همین عرضه آزادانه باعث القای حس ناامنی شده و فرد را برای همراه داشتن چاقو مجاب میکند. از طرفی رقابت و جلب توجه بین جوانان هم عامل دیگری است که توجه آنها را به خرید چاقو از بازارهای رسمی و مجازی جلب میکند. به باور اقدامی، این زمان باید بر جرمانگاری حمل و عرضه سلاح سرد تامل بیشتری شود و در کنار برنامههای فرهنگی قوانین بازدارندهای وضع شود که نیروی انتظامی بتواند با اتکا به آن با جدیت مانورهای جمعآوری سلاح سرد را به انجام برساند.
آیا چاقوها غلاف میشوند؟
با وقوع هر اتفاق تازه مانند قتل یا زورگیری با سلاح سرد، جریان ممنوعیت حمل سلاح سرد جان تازهای میگیرد اما دوباره مسکوت باقی میماند. جلوگیری از تکرار اتفاقات مشابه نیازمند عزم بهارستاننشینان در تصویب قانون ممنوعیت حمل سلاح سرد است که در کمیسیون قضایی تصویب شده است.