بحران مهاجرت در شرق کشور که در چند سال گذشته کند شده بود، شتاب مجدد گرفته تا جایی که 1700 روستا به دلایل مختلف از جمله بیآبی در استان مرزی خراسان جنوبی خالی از سکنه شده است. مدیرکل دفتر روستایی و شوراهای استانداری خراسان جنوبی خبر از مهاجرت گسترده روستاییان در این استان میدهد. خبر تلخ است و نگرانکننده: «یکهزار و ۷۰۳ روستای خراسان جنوبی خالی از سکنه شده و روند مهاجرت در استان به دلیل خشکسالیها در حال افزایش است.» اگر بخواهیم حکایت روستاهای خالی از سکنه خراسان جنوبی را روایت کنیم باید نام بیش از ۱۷۰۰ روستا را ببریم که از حوصله مخاطب خارج است اما وقتی آخرین وضعیت روستاهای خراسان جنوبی و اقدامات انجامشده برای جلوگیری از مهاجرت روستاییان را از مدیرکل امور روستایی استانداری خراسان جنوبی جویا شدیم وی ارائه اطلاعات در این زمینه را محرمانه عنوان کرد. مدیرکل دفتر روستایی و شوراهای استانداری خراسان جنوبی البته چندی پیش گفته بود: استان خراسان جنوبی ۳ هزار و ۵۵۵ آبادی طبق سرشماری سال ۱۳۹۰ دارد. محمد شفیعی اعلام کرد: براساس این سرشماری یکهزار و ۸۵۲ آبادی دارای سکنه و یکهزار و ۷۰۳ روستا فاقد سکنه است. وی بیان کرد: خشکسالی، کمآبی و عدم وجود شغل از مهمترین دلایل مهاجرت مردم روستا به شهرها بوده است. وی با بیان اینکه مهاجرت تنها مختص استان خراسان جنوبی نیست، تصریح کرد: متأسفانه این اپیدمی، شرق کشور را درگیر کرده است. شفیعی با اشاره به اینکه در حال حاضر آمار جدیدی از مهاجرت روستاییان به شهرها در دست نیست، اظهار داشت: این مهم در سرشماری نفوس و مسکن امسال مشخص خواهد شد. به گفته وی، مهاجرت از روستاهای خراسان جنوبی بسیار شدیدتر از سایر استانهای کشور است. نماینده ولیفقیه در خراسان جنوبی هم با اشاره به مهاجرت روستاییان به شهرها به دلیل خشکسالی، گفت: مهاجرت و سنگینی شهرها برای خود دولت نیز مشکلساز میشود. حجتالاسلام سیدعلیرضا عبادی با تاکید بر اینکه باید سیستم عملی کارشناسیشدهای در زمینه آبی کشور طراحی شود، افزود: دولت باید به صورت ویژه نسبت به این قضیه حمایت داشته باشد تا مردم بر اثر خشکسالی آواره نشوند. عبادی با اشاره به اینکه در حال حاضر برخی مردم روستاهای استان حتی آب خوردن خود را با تانکر تامین میکنند، بیان داشت: با این وضعیت دیگر امیدی برای ماندن در روستاها نیست و با افزایش مهاجرت به شهرها علاوه بر متروکه شدن بسیاری از روستاها، مرزها خالی شده و این تبعات جبرانناپذیری خواهد داشت. وی تاکید کرد: در همین راستا نیاز است صنایع کوچک که قابلیت دارد در روستاها راهاندازی شود تا از مهاجرت روستاییان جلوگیری شود. سیدعلیاکبر پرویزی، استاندار خراسان جنوبی نیز با بیان اینکه خشکسالیهای چندین ساله مشکلات زیادی را برای مردم استان بویژه در روستاها ایجاد کرده است، ادامه داد: مدیریت درست منابع آبی بهعنوان یک اصل مهم باید در دستور کار قرار گیرد. وی با اشاره به اینکه تلاش داریم تا مناطق محروم و دورافتاده را بیشتر مورد توجه قرار دهیم، ادامه داد: رفع مشکل بیکاری، ایجاد اشتغال و سرمایهگذاری در روستاها و همچنین تأمین زیرساختها بهمنظور کاهش مهاجرت در دستور کار قرار دارد. مدیرعامل آب منطقهای خراسان جنوبی هم با اشاره به روند مهاجرت از ۷۰ درصد روستاهای استان گفت: ۴۷ درصد روستاها به دلیل نبود آب خالی از جمعیت شدهاند.حسین امامی در گفتوگو با مهر افزود: با توجه به بارندگیهای کم و تبخیر بالا وضعیت خراسان جنوبی به سمت بحران کشیده شده است. وی با بیان اینکه هماکنون ۲۳ دشت محدوده بحرانی و ممنوعه در استان وجود دارد، افزود: شهرستانهای بشرویه، طبس، سرایان و فردوس به لحاظ بارندگی بیشترین مشکلات را دارا هستند. امامی با اشاره به آبدهی قنوات استان، اظهار کرد: در حال حاضر آبدهی قناتها در خراسان جنوبی ۲۰۰ میلیون مترمکعب است. وی با اشاره به برنامههای کوتاهمدت برای تأمین آب و نگهداشت جمعیت روستاهای استان، بیان کرد: در سال جاری دولت توجه ویژهای به تأمین آب روستاها کرده است. وی با بیان اینکه با تخصیص اعتبارات موجود بسیاری از مجتمعهای آبرسانی راهاندازی میشود، گفت: همچنین تأمین آب پایدار بسیاری از روستاهای استان انجام خواهد شد. نماینده مردم «بیرجند»، «درمیان» و «خوسف» در مجلس شورای اسلامی گفت: خشکسالیهای چندین ساله در خراسان جنوبی روستاهای متعددی را خالی از سکنه کرده و باعث کاهش تعداد جمعیت برخی دیگر از روستاها شده است. حجتالاسلام سیدمحمدباقر عبادی با اشاره به بحران آب در برخی روستاهای استان، اظهار کرد: وقتی مردم نانوآبی برای خوردن نداشته باشند، بدون شک از روستاها مهاجرت میکنند. وی ادامه داد: در حال حاضر در برخی روستاها حتی یک درخت سبز هم وجود ندارد و مردم برای لیوانی آب باید به انتظار تانکر بنشینند. حجتالاسلام عبادی با بیان اینکه کمبود آب، کشاورزی و دامداری روستاییان را با مشکل بزرگی روبهرو کرده است، افزود: اگر درآمد یارانهها نبود، تعداد بیشتری از روستاهای کنونی خالی از جمعیت میشد. به گفته وی، در ۱۰ سال گذشته حدود
۵۰ درصد روستاییان استان به حاشیه شهرهای بزرگ مهاجرت کردهاند. نماینده مردم نهبندان و سربیشه در مجلس شورای اسلامی هم پیش از این با بیان اینکه شهرستان نهبندان ۵۳۵ روستا دارد، گفت: خشکسالیهای پیاپی رنج زیادی را بر این روستاییان تحمیل کرده است. وی از خالی شدن ۲۳۷ روستا بر اثر خشک شدن قنوات و نبود آب خبر داد و گفت: هماکنون تنها ۲۹۸ روستای این شهرستان دارای سکنه هستند.
مانع خالی شدن روستاها شویم
نماینده مردم نهبندان و سربیشه در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه باید مانع خالی شدن روستاها و افزایش مهاجرت روستاییان شویم، افزود: تأمین آب مورد نیاز روستاها یکی از عوامل بازدارنده مهاجرت آنها به شهرها است. نظر افضلی همچنین از وجود ۳۵۲ روستا در شهرستان سربیشه خبر داد و گفت: از این تعداد، ۲۶۰ روستا دارای سکنه و ۹۳ روستا نیز خالی از سکنه هستند. وی بیان کرد: در سال جاری ۵۰۰ میلیون دلار از ردیف بودجه ملی برای روستاهای سراسر کشور در نظر گرفتهشده است. وی خواستار پیگیری تخصیص این اعتبار از سوی اداره کل آب و فاضلاب روستایی خراسان جنوبی شد و افزود: در مجلس نیز به دنبال اخذ بودجه ملی برای آبرسانی به روستاهای نهبندان هستیم. افضلی با بیان اینکه باید توجه ویژهای به روستاهای استان شود، گفت: روستاییان مردم غیوری هستند که با مشکلات زیادی دستوپنجه نرم میکنند. بنابراین گزارش موج مهاجرت از روستاهای خراسان جنوبی به دلیل محرومیتها و مشکلاتی که خشکسالی آن را تشدید کرده آغاز شده است و روستاییان دیگر امیدی به ماندگاری در روستاها ندارند و تنها راه نجات را در مهاجرت جستوجو میکنند. در تعدادی از روستاهای استان آب وجود ندارد و مردم چشمبهراه تانکرهای سیار آبرسانی هستند.