گروه اجتماعی: پژوهشکده تالاب بینالمللی هامون که مدتی قبل با انتشار نتایج بررسی خود، اعلام کرد تالاب هامون در تمام نقاط به خشکیدگی کامل رسیده است، در اقدامی عجیب نتایج بررسی علمی خود را تغییر داده و موضوع «خشک شدن کامل هامون» را از متن گزارش حذف کرده است.
پژوهشکده تالاب بینالمللی هامون در گزارش خود با استناد به تصاویر دریافتی از ماهواره لندست هشت، نوشت: «میتوان گفت بستر تالاب هامون در تمام نقاط آن به خشکیدگی کامل رسیده است، جز در مواردی بسیار کم که در اواخر مردادماه با رهاسازی آب از چاه بهطور جزیی آبگیری شده است».
بازتاب این خبر در رسانهها باعث شد فشارهایی به پژوهشکده تالاب هامون وارد شود تا جایی که این پژوهشکده را وادار کرد نتایج بررسی علمی خود را تغییر دهد!
حذف خشکی هامون از گزارش
به گزارش تسنیم، پژوهشکده تالاب هامون در اقدامی عجیب و کمسابقه نتایج بررسی علمی خود را تغییر داد و جمله «هامون به خشکیدگی کامل رسیده است» را از متن گزارش خود حذف کرد.
علاوه بر این بخشی از متن گزارش نیز دچار تغییرات گستردهای شد که در آن موضوع خشک شدن تالاب هامون بهصورت غیر شفاف عنوان شده است. در گزارش اصلاح شده آمده است: «بر اثر قطع ورود آب به داخل ایران از رودخانههای هیرمند و فراه رود، بستر این تالاب که جان دوبارهای گرفته بود دوباره چرخه چند سال گذشته خود را که ناشی از ناکافی بودن آب و شرایط خاص حاکم بر منطقه است تکرار کرده، جز در مواردی که در اواخر مردادماه با رهاسازی آب از چاه بهطور جزئی آبگیری شده است».
انکار ابتکاری یک فاجعه زیستمحیطی
علاوه بر این معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در صفحه اینستاگرام خود فاجعه زیستمحیطی خشک شدن تالاب هامون و مرگ ماهیها را خبرسازی رسانهها دانست و نوشت: برخی خبر از فاجعه زیستمحیطی برای مرگ ماهیان دادند، درحالیکه اطلاق این علت در صورت آلودگی آب صحت دارد.
این نوشتههای قهرمان زمین در حالی عنوان میشود که براساس اعلام اداره کل شیلات سیستان و بلوچستان با خشک شدن تالاب هامون 700 تن ماهی خشک از آن جمعآوری شده است.
چشمپوشی دولت از هامون
این در حالی است که برخلاف دریاچه ارومیه و تالاب جازموریان، برای دریاچه هامون کارگروه ملی احیا تشکیل نشده است، تالابی که 5 برابر جازموریان و 660 کیلومترمربع بزرگتر از دریاچه ارومیه است. در حال حاضر موضوعات مربوط به تالاب خشک شده هامون تنها از طرق یک کارگروه استانی یا از طریق کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه پیگیری میشود و کارگروه استانی هامون پس از حدود 3 سال از تشکیل، بتازگی تنها طرح جامع مدیریت هامون را به تصویب رسانده است. متاسفانه تاکنون سازمان محیط زیست برای احیای تالاب هامون طرح ملی جامعی تهیه نکرده تا مانند دریاچه ارومیه براساس آن روند احیای تالاب را دنبال کند، بلکه تنها اقدام این سازمان برای احیای هامون، چند گفتوگوی اتفاقی با مقامات افغانستان در سفر رئیسجمهوری و رئیس اجرایی این کشور به ایران بوده است.
اختصاص اعتبارات اندک برای احیای هامون از دیگر نشانههایی است که احیای هامون در دستور کار دولت یازدهم نیست، چرا که رئیس سازمان محیط زیست درباره میزان اعتباراتی که برای احیای هامون اختصاص یافته به رسانهها اظهار داشت: دولت برای احیای این تالاب بینالمللی 85 میلیارد ریال اختصاص داده است.
ابهام درباره تخصیص اعتبار
در عین حال سعید محمودی، مدیرکل محیط زیست از تخصیص این اعتبارات اظهار بیاطلاعی کرده و درباره آن گفته است: برای احیای هامون حدود 6 میلیارد ریال در سال 93 پرداخت شده اما درباره اعتبارات 85 میلیارد ریالی اطلاعی ندارم.
تالاب هامون منشأ گردوخاک شرق کشور
با خشکی دریاچه هامون و وزش بادهای 120 روزه، بستر این تالاب تبدیل به کانون گردوغبار شده که آلودگی ناشی از آن تا شهرهای جنوب سیستان و بلوچستان گسترش مییابد.
محمود خسروی، دانشیار دانشگاه سیستان و بلوچستان در مقالهای نوشته است: طبق پردازش تصاویر ماهوارهای، مهمترین منابع برخاست و انتشار گرد و خاک در منطقه سیستان، بسترهای خشکیده هامونهای پوزک، صابری و شرق هامون هیرمند است، البته سایر مناطق نیز در تولید گرد و غبار نقش دارند اما سهم آنها ناچیز است. وی در بررسیهای دیگر خود درباره میزان گسترش گردوخاک ناشی از این توفانها، در 2 مقاله علمی آورده است: گردوغبار ناشی از این بادها بهصورت افقی تا دریای عمان و در موارد استثنایی تا دریای عرب گسترش مییابد، علاوه بر این پراکنش گردوغبار ناشی از این بادها بهصورت عمودی نیز تا ارتفاع 10 کیلومتری از سطح زمین نیز منتشر میشود.
برخلاف نتایج تحقیقات علمی این پژوهشگر، مدیرکل محیط زیست سیستان و بلوچستان مدعی شده قسمت کوچکی از ریزگردهای سیستان مربوط به تالاب هامون است اما گردوغبار و توفانهای شن ربطی به تالاب هامون ندارد.