گروه اجتماعی: انگار حاشیههای آموزشوپرورش تمامی ندارد و این وزارتخانه میلیونی که از قضا وزیر آن تا مرز استیضاح در مجلس دهم هم پیشرفته است، قصد ندارد سال تحصیلی جدید را بدون هیاهو آغاز کند، چرا که همزمان با بهار علم و دانش در کشور، تصویر بازیگری معروف که تبلیغات یک محصول تجاری را انجام میدهد در یک کتاب درسی به چاپ رسیده است! تفکر و سواد رسانهای عنوان کتابی است که امسال برای نخستینبار برای دانشآموزان دوم متوسطه و در تمام رشتهها تهیه شده است اما برخلاف ضوابط و قوانین موجود، پای تبلیغات از طریق این درس به کتابهای درسی باز شده است. موضوعی که به واسطه آن این روزها بازار شبکههای اجتماعی و فضای مجازی حسابی داغ شده است، به صورتی که تصویر این بازیگر معروف در کنار تولیدات چرمی که در کتاب تفکر و سواد رسانهای به چاپ رسیده در گروههای گوناگون و کانالهای تلگرامی در حال دست به دست شدن است. همزمان موجی از مخالفتها و انتقادات از سوی کارشناسان حوزه تعلیم و تربیت و نمایندگان مجلس هم شکل گرفته است، چرا که به باور آنها براساس اصل 30 قانون اساسی، آموزشوپرورش یک نهاد حاکمیتی است و امکان بهرهبرداریهای خاص از اموال آن وجود ندارد یا اینکه انجام تبلیغات در کتابهای درسی در مغایرت با قوانین نظام آموزشی است و آموزشوپرورش با این کار شائبه قانونگریزی در این وزارتخانه را تقویت کرده است.
چند پرسش مهم
یکی از نکات قابل توجه در پرونده عریض و طویل حواشی آموزشوپرورش مختص به آغاز سال تحصیلی جدید و تهیه و نشر کتاب تفکر و سواد رسانهای است. چاپ پوستر تبلیغاتی یک شرکت خصوصی به صورتی که عنوان این برند تجاری به طور کامل مشخص است چند پرسش مهم را به ذهن متبادر میکند. مدیران آموزشوپرورش باید در این زمینه شفافسازی کنند که انگیزه اصلی از درج تبلیغ در یک کتاب درسی چیست؟ آیا این موضوع سرآغاز فصل تازهای در آموزشوپرورش است و چاپ تصویر این بازیگر مرد را باید گام اول ورود تبلیغات به کتابهای درسی در نظر گرفت؟ همچنین ورود تبلیغات به کتب درسی این شائبه را تقویت میکند که آموزشوپرورش به فکر تعریف روشها و ترفندهای تازه برای کسب درآمد است، چرا که پیش از این نیز موضوعاتی مانند واگذاری بخشهایی از حیاط مدارس به فعالیتهای تجاری از سوی مدیران وزارت آموزشوپرورش مطرح شده بود.
افکار عمومی در انتظار پاسخ
این در حالی است که با وجود انتقادات صورت گرفته از این موضوع، مدیران ارشد وزارت آموزشوپرورش تا به حال آنطور که باید برای پاسخگویی به افکار عمومی وارد عمل نشدهاند و همچنان والدین دانشآموزان و اعضای کمیسیون آموزش مجلس در انتظار شنیدن توضیحات مدیران آموزشوپرورش درباره چاپ تبلیغات در کتاب تفکر و سواد رسانهای هستند. هرچند درج این تبلیغ با هدف آموزشی انجام شده است اما شواهد موجود نشاندهنده آن است که دقت عمل لازم در این باره به کار گرفته نشده و نام یک برند معروف خواسته یا ناخواسته به کتابهای درسی راه پیدا کرده است. موضوعی که از نگاه اعضای کمیسیون آموزش مجلس عبور از قانون به حساب میآید و بهارستاننشینان در گفتوگو با «وطن امروز» از ورود مجلس به ماجرای پرحاشیه تبلیغات در کتب درسی خبر دادهاند.
تبلیغ غیرقانونی!
در همین باره جبار کوچکینژاد، عضو کمیسیون آموزش مجلس به «وطنامروز» بیان داشت: براساس اصل 30 قانون اساسی، آموزشوپرورش یک نهاد حاکمیتی است که به عموم جامعه تعلق دارد و بهرهبرداریهای خاص از املاک و داراییهای آن خلاف قانون است. به گفته کوچکینژاد، ورود تبلیغات به کتب درسی به نوعی استفاده شخصی از اموال عمومی به حساب میآید که به طور واضح و مشخص مغایر با قانون است. عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با تایید آسیبزایی این موضوع برای دانشآموزان و نظام آموزشی خاطرنشان کرد: باز شدن پای تبلیغات در کتابهای درسی باعث ایجاد هرج و مرج در آموزشوپرورش شده و این موضوع به طور حتم از سوی نمایندگان مجلس مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
کتاب، بیلبورد تبلیغاتی نیست
علاوه بر این محمدباقر عبادی از دیگر اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس هم ضمن تایید تبعات گوناگون ورود تبلیغات به کتابهای درسی به«وطنامروز» اظهار داشت: آموزشوپرورش محل تبلیغ و انجام فعالیتهای تجاری نیست، بلکه باید نگاه تمام مدیران به این نهاد متمرکز بر تعلیم و تربیت باشد. بنابر اظهارات عبادی، کتابهای درسی با توجه به رسالت آموزشوپرورش باید تنها به منظور ارائه مطالب درسی و آموزشمحور طراحی شود نه اینکه مانند بیلبوردهای تبلیغاتی برای برخی استفادههای خاص مورد توجه قرار گیرد. وی با اشاره به اینکه قانون اجازه انتشار تبلیغات تجاری را به آموزشوپرورش نمیدهد، یادآور شد: درج تبلیغات در کتب درسی به مثابه سوءاستفاده از امکانات عمومی است و نمایندگان به طور حتم این موضوع را پیگیری میکنند.