ولادیمیر پوتین در شب تولد 64 سالگیاش در جلسه افتتاحیه مجلس جدید دوما حرفهایی را به زبان آورد که برای یک رهبر مقتدر در هفتمین دهه زندگیاش تنها میتواند یک معنا داشته باشد: روسیه در مقابل آمریکا عقب نخواهد نشست! رئیسجمهور روسیه رو در رو با نمایندگان مجلس خواستار ایجاد کشوری قدرتمند و متحد شد. او وقتی مولفههای قدرت روسیه را بر میشمرد عبارات یک قرن پیش نخستوزیر عصر تزار «بیوتر استولیبین» (1906 تا 1911) را یادآوری کرد و از عزم خود برای تحقق حق تاریخی روسیه در رسیدن به قدرت برتر پرده برداشت، اگرچه تاکید کرد که نمیخواهد روسیه یک ابرقدرت باشد.
در حالت عادی این سخنرانی پوتین بخشی از دکترین توامان ملیگرایانه – شورویگرایانه او در جهت بازگرداندن شکوه گذشته به روسیه نوین محسوب شده و چندان عجیب نبود. اما آنچه سخنرانی روز ششم اکتبر ولادیمیر ولادیمیرویچ در دوما را پیش از آنکه روز هفتم اکتبر برای جشن تولد موقتا در حلقه دوستان و نزدیکانش ناپدید شود، تبدیل به یک سخرانی تاریخی میسازد، مقطعی بسیار حساس و بحرانی است که در آن قرار داریم. راهکارهای مشخص پوتین در جلسه با دوما یعنی تقویت امنیت و توانمندیهای دفاعی و دفاع از مواضع آن در عرصههای بینالمللی، درخواست از تمام گروههای پارلمانی برای حمایت سیاسی و قانونی از این روند و استفاده از قدرت دیپلماتیک پارلمانی برای توسعه روابط بینالمللی سازنده با تمام متحدان روسیه، معنایی جز آماده شدن او برای برخورد بزرگ احتمالی با غرب به سرکردگی آمریکا ندارد. فردی که مقتدرترین رهبر کرملین در دوران معاصر شناخته میشود درست زمانی رویای تاریخی روسها برای تبدیل به قدرتی جهانی را یادآوری کرد که این کشور با تهدید مستقیم نظامی و هستهای آمریکا مواجه شده است. روز چهارشنبه بود که رسانههای شرکتی آمریکایی در حرکتی کاملا هماهنگ و فرمایشی اقدام به انتشار اخبار درز کرده از پنتاگون مبنی بر طرح حمله بزرگ آمریکا و ناتو به دولت سوریه با 800 هواپیمای نظامی و همراه با موشکباران این کشور پرداختند. این خبر که قطعا پنتاگون خودش آن را درز داده بود، به منزله تهدید آمریکا برای حمله به پایگاهها و مواضع ارتش روسیه در سوریه نیز هست. جدا از سخنان پوتین در دوما، این تهدید آشکار بلافاصله واکنش مقامات دفاعی و امنیتی مسکو را در پی داشت. نخست سرتیپ ایگور کوناشنکوف، سخنگوی وزارت دفاع اعلام کرد این کشور هرگونه حمله هوایی یا موشکی به مناطق تحت کنترل دولت سوریه را خطر مستقیم برای نظامیان روس تلقی میکند. وی گفت: به سربازان عضو گردانهای پدافندی روسیه دستور داده شده تا در صورت کشف و رهگیری موشکهای تهاجمی یا اهداف دیگر، بدون رسیدگی به مبدا و مسیر پرواز این اهداف برای انهدام آنها عمل کنند. سپس سناتور ایگورموروزوف، عضو کمیته امور بینالملل در شورای اتحادیه روسیه با بیان اینکه سامانه دفاع هوایی در سوریه آماده مقابله با هر نوع هواپیما است، یادآور شد: «آمریکاییها در حملات خود ممکن است نیروهای آموزشدهنده و مشاوران نظامی روسیه را مورد هدف قرار دهند و به همین دلیل مسکو باید در پاسخ و واکنش به حملات یاد شده اقداماتی انجام دهد که یکی از آنها ایجاد منطقه پرواز ممنوع بر فراز سوریه است.» البته او در گفتوگو با روزنامه ایزویستیا حرفی از سامانههای پدافندی اس 300 و اس 400 مستقر در روسیه نزد اما تصریح کرد: «مسکو در چارچوب همکاری نظامی، فنی مهندسی برخی سامانهها از جمله بوک – ام 1 و اوسارا در اختیار دمشق گذاشته است و بر همین اساس آمریکا نمیتواند تجربه عراق را تکرار کند.» دیروز نیز اداره ملی امنیت هستهای ایالات متحده اعلام کرد در ماه جاری میلادی بمبهای اتمی هدایت شونده مدرنیزه شده«بی61» خود را دوبار بدون کلاهک و بهوسیله بمبافکنهای استراتژیک نامرئی بی2 آزمایش کرده است. این خبر تنها 2 روز پس از لغو دومین توافق اتمی روسیه با آمریکا از سوی کرملین اعلام شد. سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه در این رابطه ابراز نگرانی کرد اما صریحا گامی رو به جلو و نه عقب برداشت و گفت روسیه قصد دارد در گفتوگوهای سابقش با آمریکا درباره مدرنیزاسیون زرادخانههای هستهای دو طرف به طور کلی تجدید نظر کند. اما نکته اینجاست که برخورد مستقیم این 2 قدرت نظامی که میتواند حتی فراتر از خطر جنگ سوم جهانی به یک جنگ هستهای مبدل شود، بیش از آنکه شرق در حال توسعه را بترساند، کابوس غرب ثروتمند و توسعه یافته و سرمایهدارانش خواهد بود. در حقیقت سخنرانی تاریخی پوتین در شب جشن تولدش، از موضع قدرت و برای بیاثر کردن بلوف آمریکاییها بود، چرا که او بخوبی میداند کاپیتالیسم غربی منفعت محور است و هیچ وقت وارد قمار جنگ مستقیم با قدرتی هستهای همسان خود نخواهد شد.
تعلیق دومین توافق اتمی روسیه و آمریکا
روسیه بعد از تعلیق همکاریهای خود با آمریکا در زمینه پلوتونیم، روز پنجشنبه از تعلیق یک توافق دیگر با واشنگتن در زمینه تحقیقات هستهای خبر داد. در همین رابطه دولت روسیه اعلام کرد در واکنش به تحریمهای آمریکا علیه مسکو که بهواسطه اوکراین وضع شده است روسیه نیز همکاریهای خود در زمینه تحقیقات هستهای و انرژی را با واشنگتن به حال تعلیق در میآورد. روسیه و آمریکا ظرف روزهای اخیر علاوه بر قطع همکاریهای هستهای، همکاری درباره سوریه را نیز کنار گذاشتهاند.