گروه بین‌الملل: پس از کش‌وقوس‌های فراوان، بالاخره عملیات بازپسگیری شهر موصل در عراق از اشغال گروه تروریستی داعش در ساعت 2 بامداد دوشنبه (به وقت محلی) آغاز شد. حیدر العبادی، نخستوزیر و فرمانده کل نیروهای مسلح عراق در پیامی تلویزیونی مردم موصل را به همراهی و همکاری با نیروهای عراقی فراخواند و خطاب به آنان گفت: «من امروز آغاز این عملیات حماسی را اعلام می‌کنم که آزادکننده شما از یوغ خشونت و ترور خواهد بود». نخستوزیر عراق وعده داد ارتش این کشور در طول سال جاری میلادی (۲۰۱۶) بر تروریسم و داعش پیروز خواهد شد. او همچنین تأکید کرد تنها نیروهای دولتی عراق به موصل وارد خواهند شد. در عملیات آزادسازی شهر موصل نیروهایی از ارتش عراق، یگان مبارزه با تروریسم ارتش، پلیس فدرال و تیپ واکنش سریع این کشور هسته اصلی نیروها را تشکیل می‌دهند و نیروهای شیعه مردمی «الحشدالشعبی»، نیروهای سنی «الحشدالوطنی»، پیشمرگ‌های کرد و شبه‌نظامیان محلی نیز در این عملیات در کنار نیروهای دولتی عراق بخشی از بار جنگ را بر دوش خواهند کشید، اگرچه بنابر تاکید مسؤولان عراقی تنها نیروهای رسمی دولتی وارد شهر خواهند شد. بنا بر اعلام منابع مختلف نزدیک به 60 هزار نیرو اعم از نظامیان دولتی، پیشمرگ‌های کرد و نیروهای مردمی شیعه و سنی در این عملیات حضور دارند و بزرگ‌ترین عملیات نظامی در خاورمیانه از سال 2003 تاکنون محسوب می‌شود. شمار نیروهای دولتی شرکت‌کننده در این عملیات نزدیک به 30 هزار تن اعلام شده است. در همین حال منابع محلی در استان نینوا فاش کردند نیروهای پلیس یا همان شرطه‌های داعش در داخل موصل همراه تعدادی از سران این گروه تروریستی، سرانجام کودتای داخلی هفته‌های اخیر را به نتیجه رسانده و همزمان اعلام کرده‌اند ابوبکر البغدادی خلیفه خودخوانده به سوریه گریخته است. فرار کاروان‌های البغدادی و دیگر سران اصلی تروریست‌های تکفیری از موصل در حالی رخ می‌دهد که شبه‌نظامیان تحت حمایت ترکیه مدعی تکمیل حلقه محاصره شهر در بخش‌های شمالی آن بودند. پیش از این منابع اطلاعاتی روسیه خبر داده بودند که آمریکا و ترکیه، مشترکا در حال فراری دادن بخش اصلی نیروهای داعش از طریق مناطق شمالی موصل به سوی سوریه هستند. موصل آخرین قرارگاه اصلی داعشی‌ها در عراق محسوب می‌شود. این کلانشهر عراق در ژوئن سال ۲۰۱۴ به تصرف و کنترل داعش درآمد. در همین شهر نیز بود که ابوبکر البغدادی، سرکرده ارشد داعش خلافت ادعایی خود را اعلام کرد. کارشناسان آمریکایی شمار عناصر داعش را که در موصل مستقر هستند بین ۳ تا ۴ هزار و ۵۰۰ نفر برآورد می‌کنند. در واقع آزادسازی و بازپسگیری موصل توسط نیروهای عراقی به معنای پاک شدن بخش‌های عمده این کشور از داعش خواهد بود. انتظار می‌رود در جریان این عملیات طولانی که به گفته تحلیلگران چند ماه به طول خواهد انجامید، جنگ و درگیری‌های سخت و خونینی روی دهد.
پیشروی‌های نیروهای عراقی
با گذشت چند ساعت از آغاز عملیات گسترده زمینی در عراق برای بازپسگیری شهر موصل و مناطق اطراف آن، خطوط دفاعی اولیه تروریست‌ها در اطراف موصل بویژه در مناطق شمالی در هم شکسته و نیروهای عراقی توانسته‌اند به پیشروی‌های چشمگیر دست یابند. در گزارش‌ها آمده پیشروی‌ها به سمت شهر بعشیقه و مناطق اطراف خازر توسط پیشمرگ‌های کرد در شمال و شمال شرق و جنوب شرق موصل در حال انجام است. پیشمرگ‌ها می‌گویند با مقاومت سرسختانه داعش مواجه هستند و توانسته‌اند ده‌ها حمله داعش با خودروهای بمب‌گذاری شده را در محورهای مختلف بی‌اثر کنند. پیشمرگ‌ها در درگیری‌های صبح دوشنبه توانستند 3 روستا در شرق موصل را به کنترل درآورند و به سمت شهر الحمدانیه در چند کیلومتری جنوب شرق شهر موصل حرکت کنند. آنها همچنین جاده اصلی موصل-اربیل را که از مهم‌ترین مسیرهای مواصلاتی بین 2 شهر و همچنین شمال عراق محسوب می‌شود مسدود کرده‌اند. نیروهای دولتی عراق نیز در محورهای جنوبی با پشتیبانی هوایی ائتلاف آمریکا و جنگنده‌های نیروی هوایی عراق پیشروی به سوی شهر موصل را آغاز کرده‌اند. نیروهای دولتی عراق نیز در محورهای جنوبی با پشتیبانی هوایی ائتلاف آمریکا و جنگنده‌های نیروی هوایی عراق پیشروی به سوی شهر موصل را آغاز کرده‌اند. سرلشکر «قاسم المالکی» فرمانده گردان نهم زرهی ارتش عراق اعلام کرد این گردان به همراه نیروهای پیاده‌نظام، توانسته به 20 کیلومتری جنوب موصل برسد و عملیات نظامی ادامه دارد. او در این باره ادامه داد: نیروهای امنیتی مناطق مختلفی را آزاد کرده‌اند و توانسته‌اند روستاهای ابراهیم‌الخلیل، العدله، کان‌حرامی و عباس‌رجب را آزاد کنند و عملیات برای آزادسازی موصل ادامه دارد.
حشدالشعبی: به سوی شمال موصل حرکت می‌کنیم
در حالی‌که عربستان‌سعودی و ترکیه به طور مشترک مخالفت خود را با حضور نیروهای حشدالشعبی در جریان نبردهای داخل موصل و بازپسگیری آن اعلام کرده‌اند اما شواهد حاکی است نیروهای الحشدالشعبی در معیت ارتش عراق عملیات آزادسازی موصل را آغاز کرده‌اند. در همین راستا، هادی العامری از فرماندهان ارشد این تشکل تأکید کرده است پس از آزادسازی موصل راهی شمال موصل و منطقه بعشیقه که محل استقرار صدها نظامی ترکیه است خواهیم شد؛ برای خارج کردن متجاوزان. نیروهای حشدالشعبی در بیانیه‌ای اعلام کردند برای نخستین‌بار با استفاده از موشک‌های ایجاد لرزه، 5 پایگاه داعش در جنوب موصل را هدف قرار داده‌اند. این بیانیه می‌افزاید: این موشک‌ها برای هدف قرار دادن تونل‌ها و سنگرهای داعش به کار می‌رود. حشدالشعبی در بیانیه خود همچنین اعلام کرده هنوز به گلوله‌باران و پرتاب موشک به سمت مواضع داعش مشغول است و عملیات زمینی را آغاز نکرده است.
جنگ موصل و معادلات غیرنظامیان
نیروی هوایی عراق در آستانه آغاز عملیات بازپسگیری موصل با پخش ده‌ها هزار اعلامیه بر فراز موصل، دستورالعمل دقیقی برای حفاظت مردم شهر از خود داد. در این اعلامیه، به کمک تصاویر به ساکنان موصل نشان داده شده که چگونه با چسباندن نوار چسب به شیشه پنجره‌ها، از شکستن آنها جلوگیری کنند. ستاد فرماندهی نیروهای نظامی عراق هشدار داده است که دست‌کم یک ساعت پس از آغاز حملات هوایی، ساکنان شهر باید از تردد در مراکز بمباران شده اجتناب ورزند. سازمان ملل متحد ابراز نگرانی کرده نبرد آزادسازی موصل ممکن است به فاجعه‌ای انسانی بینجامد. به گفته کارشناسان این سازمان، داعش بیش از 6 هزار مبارز در موصل دارد و بزرگ‌ترین تهدیدی که بر ضد مردم این شهر وجود دارد، این است که 600 هزار ساکن این شهر از سوی تروریست‌های داعش به عنوان سپر انسانی استفاده شوند. آنها هشدار داده‌اند تا حدود یک‌میلیون نفر طی این عملیات آواره و فراری خواهند شد. کمیساریای عالی امور پناهندگان سازمان ملل نیز در همین راستا و جهت حمایت از عملیات امدادرسانی در موصل درخواست کمک 61 میلیون دلاری کرد. این در حالی است که گفته می‌شود تروریست‌های داعش سعی دارند با تاکتیک‌های مختلف خود را برای نبرد سرنوشت‌ساز در موصل آماده کنند. آنها مناطق مختلف این شهر را مین‌گذاری و خندق‌هایی را در اطراف شهر حفر کرده‌اند. آنها همچنین کودکان را برای عملیات تروریستی و جاسوسی آماده کرده‌اند.
رنگ و بوی توطئه ضد الحشدالشعبی
عملیات موصل در حالی آغاز شده که فشارها برای عدم مشارکت الحشدالشعبی در این عملیات همچنان ادامه دارد. برخی منابع از نخست‌وزیری ترکیه به روزنامه الشرق الاوسط اعلام کردند که دولت آمریکا مانع از مشارکت این جریان شیعی در آزادسازی موصل خواهد شد. رسانه‌های عربی وابسته به عربستان‌سعودی، قطر و جریان‌های سلفی و تکفیری نیز همزمان با آغاز نبرد آزادسازی موصل، به هدف تفرقه‌افکنی و فتنه‌انگیزی، علیه نیروهای مشترک عراقی جنگ روانی به راه انداخته‌اند. رسانه‌های وابسته به جای استفاده از نام نیروهای «الحشدالشعبی» (بسیج مردمی عراق) از عناوینی مانند «الحشد الطائفی» استفاده می‌کنند. این رسانه‌ها همسو با مواضع رسمی عربستان‌سعودی، نبرد نیروهای مشترک عراق برای آزادسازی موصل از دست ترویست‌های داعش را «نبرد شیعه ضد اهل سنت» می‌نامند. در حالی‌که نیروهای ارتش مانند نبردهای گذشته از پشتیبانی نیروهای الحشدالشعبی برخوردارند، این رسانه‌ها در خبرهای خود مدعی هستند نیروهای الحشدالشعبی در این عملیات از پشتیبانی ایران برخوردارند. در همین راستا، همزمان با آغاز عملیات آزادسازی موصل، سخنگوی امنیتی الحشدالشعبی به اهالی این شهر درباره یک نقشه خطرناک هشدار داد. یوسف الکلابی در بیانیه‌ای به اهالی موصل هشدار داد که عناصر داعش قصد دارند با پوشیدن لباس نیروهای الحشدالشعبی به شهروندان حمله کنند. الکلابی خاطرنشان کرد: توطئه‌ای بسیار بزرگ برای تفرقه‌افکنی بین مردم عراق در جریان نبرد آزادسازی موصل، طرح‌ریزی شده است و رسانه‌های عربی و غربی درست مانند نبرد آزادسازی فلوجه و مناطق دیگر از دست داعش، ریختن نفت روی آتش را آغاز کرده‌اند. گفتنی است، بافت مذهبی شهر موصل را اکثریت اهل سنت و اقلیت‌هایی از شیعیان و مسیحیان تشکیل می‌دهند. ولی پس از حمله داعش، به‌دلیل فشارها و جنایات این گروه تکفیری علیه اقلیت‌های دینی، همه شیعیان و بخش مهمی از مسیحیان موصل، خانه و کاشانه خود را ترک گفته و به مناطق دیگر عراق مهاجرت کردند.
فرار داعشی‌ها از موصل
ساعاتی پیش از آغاز نبرد موصل، گروه تروریستی داعش از عناصرش درخواست کرد از این شهر عقب‌نشینی کنند. یک منبع محلی در استان نینوا در مصاحبه با السومریه‌نیوز گفت: گروه تروریستی داعش شب گذشته با بلندگو از عناصر خود خواست از موصل بویژه بخش غربی این شهر عقب‌نشینی کنند. داعش علت عقب‌نشینی را «پیدایش نفاق» اعلام کرد. به گفته این منبع، عقب‌نشینی جزئی عناصر داعش در شرایطی از شهر موصل آغاز شد که بیشتر عناصر این گروه از ترس آغاز عملیات آزادسازی، تصمیم گرفتند به همراه خانواده خود فرار کنند. در این میان، اخباری نیز منتشر شده که از کودتای نیروهایی که نیروهای پلیس داعش قلمداد می‌شوند، علیه ابوبکر البغدادی، رهبر ارشد این گروه تروریستی حکایت می‌کند. منابع محلی در نینوا با اعلام این خبر اعلام کردند کودتاچیان علیه البغدادی از طریق بلندگو در موصل از بازداشت زن البغدادی و فرار وی به رقه سوریه خبر داده و تأکید کردند «حکومت» البغدادی در موصل به پایان رسیده است. براین اساس، پیش از ظهر دیروز در حالی که ابوبکر البغدادی در حال فرار از موصل به سوریه بود، در منطقه الغابات در اطراف این شهر هدف یک حمله هوایی قرار گرفت، وی جان سالم به در برد ولی شمار زیادی از همراهانش کشته شدند. فرار داعشی‌ها از موصل در حالی صورت می‌گیرد که طبق گزارش‌های رسانه‌ای چند روز پیش، واشنگتن و ریاض برای خروج امن عناصر داعش از موصل پیش از آغاز عملیات آزادسازی این شهر به منظور انتقال آنها به سوریه توافق کرده‌اند.
4 محور عملیات موصل
به گزارش العالم، نیروهای عراقی در 4 محور اصلی برای آزادسازی موصل وارد عمل می‌شوند. نخستین محور عملیات در شمال شهر و از طریق تلعفر و دشت نینوا است. محور دوم نیز در شرق و از طریق الخازر و بعشیقه است. محور سوم از جنوب و از طریق القیاره است که نیروهای ارتش و پلیس فدرال در آنجا حضور دارند. محور چهارم نیز از غرب است که نیروهای عراقی در آنجا تلاش می‌کنند از فرار عناصر داعش به سوریه جلوگیری کنند.
عملیات موصل اردوغان را بستری کرد
فشار روانی دیکتاتور ترکیه در آستانه یک شکست منطقه‌ای کار او را دوباره به بیمارستان کشاند. بامداد دیروز شبکه بی‌بی‌سی در خبری فوری به نقل از منابع امنیتی ترکیه از بستری شدن رجب طیب‌اردوغان، درست پیش از آغاز عملیات آزادسازی موصل با فرمان نخستوزیر عراق،خبر داد. پس از آنکه حلب مهم‌ترین شهر شمال سوریه در آستانه پاکسازی از تروریست‌های تکفیری مورد حمایت ترکیه و دولت‌های غربی- عربی قرار گرفت، آزادی موصل بزرگ‌ترین شهر شمال عراق از دست داعش نیز معنای مشابهی برای اردوغان دارد. اگر چه در گزارش بنگاه خبرپراکنی سلطنتی انگلیس اشاره‌ای به جزئیات بیماری یا بدحالی اردوغان نشده اما درز این خبر به بیرون از حلقه محافظتی پیرامون رئیس‌جمهور ترکیه به خودی خود به معنای آسیب‌پذیری او به‌رغم تسویه‌ها و دستگیری‌های گسترده در دستگاه‌های نظامی و امنیتی است. البته بستری شدن اردوغان برای ایرانی‌ها خبر جدیدی نیست، چرا که دقیق‌ترین اخبار درباره بیماری او نخستین‌بار در رسانه‌های کشورمان منتشر شد. حدود یک ماه و نیم پیش، حسین شیخ‌الاسلام، مشاور وزیر امور خارجه، خبر سرطان اردوغان را فاش کرد. سرطان اردوغان هیچگاه به طور رسمی در داخل ترکیه تایید نشده و 4 سال پیش وقتی ماجرای بستری شدن او در بیمارستان به رسانه‌ها کشید مقامات آنکارا تلاش کردند بر موضوع سرپوش گذارند.