با آغاز نبرد آزادسازی موصل از اشغال گروه تروریستی- تکفیری داعش، محاسبات منطقهای، رویاهای ترکیه و طرحهای آمریکا و فرانسه که برای مرحله بعد از آزادسازی آماده شده است، یکی بعد از دیگری رونمایی میشود. با گذشت زمان هر روز دستور کار واشنگتن و پاریس برای مرحله پس از آزادسازی موصل رو میشود و سروصداهای منطقهای با رویکرد طایفهای بویژه در آنکارا و پایتخت کشورهای عرب همپیمان آن در حوزه خلیجفارس بلندتر شنیده میشود که مضمون آن هشدار درباره ورود «نیروهای شبهنظامی طایفهای به موصل» است که به عبارت دقیقتر، منظور آنان از این نیروها همان الحشدالشعبی (بسیج مردمی) است. در این میان، ترکیه سقف اظهارات خود را با هدف فراهم کردن شرایط نقشآفرینی مستقیم در عملیات نینوا و مرکز آن موصل بالا برده است، حال آنکه رجب طیباردوغان، رئیسجمهوری این کشور توصیه کرده است برای پی بردن به رابطه کشورش با این منطقه و ساکنان ترکمن و عرب و نیز کردها باید تاریخ مطالعه شود. در شرایطی که اردوغان تاکید کرده است کشورش از هیچکس دستور نمیگیرد و از پایگاه بعشیقه بیرون نخواهد رفت، عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان سعودی هم مخالفت خود را با هرگونه مشارکت نیروهای الحشدالشعبی در نبرد آزادسازی موصل اعلام کرده و هشدار داد اگر این نیروها وارد این شهر که بسیار بزرگتر از فلوجه است شوند، واکنش بسیار شدیدی در انتظار آنان خواهد بود. برکسی پوشیده نیست که ترکیه و عربستان در استانهای غربی عراق نفوذ قابل توجهی دارند و در سالهای گذشته توانستهاند ائتلافهایی جدی در این مناطق تشکیل دهند که با تکیه بر برخی شخصیتهای محلی و پیش از همه اثیل النجیفی (مهمترین مقصر سقوط موصل به دست داعش) و رافع العیساوی (وزیر دارایی سابق) صورت گرفت؛ 2 فردی که در تلاش برای تقویت نقشههای خود در نینوا و الانبار هستند. در این شرایط، آنکارا و ریاض در تلاش برای تبدیل نینوا و الانبار به مناطق مستقل شبیه اقلیم کردستان عراق هستند که از زمان نفوذ داعش در عراق مرزهای آن به میزان زیادی گسترده شده است. آن سوی دیگر، بغداد بیم آن دارد که همزمان با گسترش دامنه نبرد آزادسازی موصل، توطئهها برای تقویت نقشه نفوذ در استان نینوا بویژه از جانب دولت آمریکا افزایش یابد، زیرا واشنگتن اکنون بر ترسیم نقشه شمال سوریه و عراق براساس اولویتهای خود متمرکز شده و بهعنوان نمونه شرط «استقرار نیروهایی مشخص در داخل موصل بعد از آزادسازی» این شهر را مطرح کرده است. به نظر میرسد آمریکاییها قصد دارند پس از آزادسازی موصل کنترل این شهر را به یک نیروی شبهنظامی موسوم به الحشدالوطنی به فرماندهی اثیل النجیفی، همپیمانان عشایر آن واگذار کنند و جالب اینکه جان کری، وزیر خارجه آمریکا نیز پیشتر به این طرح واشنگتن اشاره کرده بود. به هر حال آنچه پیچیدگی تحولات کنونی شمال عراق را دوچندان میکند، اینکه بغداد از مهار اشتهای زیادهخواهانه اقلیم کردستان ناتوان است و با بلندپروازیهای مهره ترکیه در عراق یا همان اثیل النجیفی و رافع العیساوی مبنی بر توسعه نینوا و الانبار به عنوان مناطق مستقل روبهرو است و از سوی دیگر عربهای اهل تسنن نیز با افزایش نقش و نفوذ نیروهای پیشمرگه کرد در نینوا و موصل مخالف هستند. در این میان تکاپوهای جاری برای تشکیل مناطق مستقل و اجرای نقشه تقسیم عراق به عنوان هشدار جدی مطرح است. ماهیت جنگ موصل و اتفاقات پس از آن هرچه باشد، در حال حاضر آنچه مهم است، حصول نوعی توافق و هماهنگی میان عراقیهاست برای مبارزه با داعش تا آخرین لحظه و آخرین نقطهای که داعش اشغال کرده است. کسانی که روزی میگفتند الحشدالشعبی در عملیات فلوجه نباشد و سرانجام فلوجه با کمک همین تشکل آزاد شد، تا چندی پیش میگفتند الحشدالشعبی در عملیات موصل نباشد اما سرانجام نیروی الحشدالشعبی در عملیات موصل هم حاضر است.