گروه اجتماعی: در ابتدای سال تحصیلی جدید، آموزش‌‌وپرورش گرفتار فضایی متلاطم شده است؛ با عزل فانی، این وزارتخانه در نخستین گام‌های سال تحصیلی جدید بدون وزیر و با سرپرست به راه خود ادامه می‌دهد و مخاطبان ۱۴ میلیونی آن منتظر بازگشت آرامش هستند. مهر 95 تازه به پایان رسیده که موج تلاطم در بزرگ‌ترین وزارتخانه کشور آغاز شده است. 5/13 میلیون دانش‌آموز و یک میلیون فرهنگی  در حالی سال تحصیلی 96-95 را آغاز کردند که از همان ماه نخست بازگشایی مدارس در وزارتخانه متبوع‌شان خبری از آرامش نیست. آموزش‌وپرورش که طی 3 سال گذشته به عنوان یکی از آرام‌ترین وزارتخانه‌های کشور شناخته می‌شد، در سال آخر فعالیت دولت یازدهم و همزمان با آغاز سال تحصیلی جدید بر موج تلاطم سوار است و اخبار منعکس شده از این وزارتخانه خوشایند مخاطبان آن بویژه نقش‌آفرینان اصلی یعنی معلمان نیست. چند ماهی است که اخبار تخلفات مالی در صندوق ذخیره فرهنگیان در صدر موضوعات وزارت آموزش‌وپرورش قرار دارد. وزارتخانه‌ای که تا پیش از این عمده اخبار آن در ارتباط با وضعیت نظام آموزشی، کمبود معلم، کتاب‌های درسی دانش‌آموزان، مطالبات فرهنگیان و کسری بودجه بود، حالا در کنار تمام این مشکلات، میزبان فساد و تخلفات مالی نیز شده است.
تمام انرژی وزیر، صرف استیضاح
تسنیم در این باره نوشت: اخبار مربوط به برکناری و بازداشت‌های صندوق ذخیره فرهنگیان، تمام موضوعات و حتی برنامه‌های بزرگ‌ترین وزارتخانه کشور را تحت‌الشعاع قرار داد، از سوی دیگر علی‌اصغر فانی، وزیر سابق آموزش‌وپرورش به جای پرداختن به موضوعات و مشکلات جدی این وزارتخانه از نیروی انسانی گرفته تا مطالبات فرهنگیان و رتبه‌بندی آنها، تمام انرژی خود را صرف پاسخگویی به استیضاح‌های مطرح شده در مجلس کرد. علی‌اصغر احمدی، مشاور فانی در این‌باره گفته است: «‌در 2 سال اخیر بخش زیادی از ذهن فانی به رفت‌وآمد و پاسخ‌دهی به سوالات و استیضاح‌های نمایندگان معطوف بود و بخش زیادی از انرژی وی در این راه صرف می‌شد».
آموزش‌وپرورش بدون وزیر
در کنار اخبار مربوط به تخلفات مالی در صندوق فرهنگیان و استیضاح وزیر، مخاطبان 14 میلیونی این وزارتخانه این‌بار با خبر عزل وزیرشان آن هم در نخستین ماه بازگشایی مدارس مواجه شدند. این خبر نیز فضای این وزارتخانه را آشفته‌تر کرد و بدین ‌ترتیب آموزش‌وپرورش در ماه‌های آغازین سال تحصیلی 96-95 بدون وزیر و با سرپرست اداره می‌شود. آموزش‌وپرورش سال تحصیلی  93-92 را نیز بدون وزیر و با سرپرستی فانی آغاز کرد و در نهایت وی پنجم آبان‌ماه سال 92 به عنوان وزیر آموزش‌وپرورش از مجلس رأی اعتماد گرفت. پس از پیروزی انقلاب و تا امروز 12 وزیر در وزارت آموزش‌‌وپرورش منصوب شده‌اند که عبارتند از غلامحسین شکوهی، شهید محمدعلی رجایی، شهیدمحمدجواد باهنر، علی‌اکبر پرورش، سیدکاظم اکرمی، محمدعلی نجفی، حسین مظفر، مرتضی حاجی، محمود فرشیدی، علیرضا علی‌احمدی، حمیدرضا حاجی‌بابایی و علی‌اصغر فانی.
طولانی‌ترین دوره وزارت از آن نجفی
طولانی‌ترین دوره وزارت از آن محمدعلی نجفی با 9 سال حضور در آموزش‌وپرورش است. اغلب وزرای آموزش‌وپرورش طعم استیضاح را چشیده‌اند که از جمله آنها نجفی، حاجی، فرشیدی، علی‌احمدی، حاجی‌بابایی و فانی بودند، البته این استیضاح‌ها با رای مثبت نمایندگان به نتیجه نمی‌رسید. در بین وزرای آموزش‌وپرورش محمود فرشیدی نخستین وزیر دولت احمدی‌نژاد برکنار و علیرضا علی‌احمدی جایگزین وی شد.
علی‌احمدی نیز به سرنوشت فرشیدی دچار و جای خود را به حمیدرضا حاجی‌بابایی داد که وی تا پایان دولت دهم در آموزش‌وپرورش باقی ماند. با روی کار آمدن دولت یازدهم نجفی به عنوان گزینه وزارت آموز‌ش‌وپرورش به مجلس معرفی شد اما رای اعتماد نگرفت و فانی به عنوان سرپرست فعالیت خود را آغاز کرد و در آبان 92 از مجلس رأی اعتماد گرفت. شاید بتوان بیشترین استیضاح را مربوط به علی‌اصغر فانی دانست، وی 4 کارت زرد و یک استیضاح نافرجام را در پرونده خود داشت و مجلس دهم نیز در تلاش برای استیضاح دوباره وی بود.
فضای متلاطم آموزش‌وپرورش
با مروری گذرا بر تمام این مشکلات این پرسش مطرح است: «فضای متلاطمی که آموزش‌وپرورش در واپسین‌ ماه‌های فعالیت دولت یازدهم گرفتار آن شده است، چه تبعات منفی‌ای برای دانش‌آموزان و معلمان به همراه خواهد داشت؟» اگر فانی در عملکرد خود ضعف‌هایی داشت که به طور قطع اینگونه بود و کابینه در حوزه آموزش‌وپرورش نیازمند ترمیم بود، چرا این ترمیم ماه‌ها قبل یا حتی سال‌های قبل‌تر صورت نگرفت؟
با عزل فانی و آمدن وزیر جدید با توجه به مدت زمان باقیمانده از عمر دولت یازدهم چه تأثیر شگرفی را در وضعیت وزارت آموزش‌وپرورش که این روزها همانند کشتی به گل نشسته‌ است، شاهد خواهیم بود؟ آموزش‌وپرورش سال‌هاست با مشکلات ریشه‌داری دست ‌و پنجه نرم می‌کند و با آمدن فانی در رأس وزارتخانه این مشکلات همچنان پابرجا ماند و وی  نیز نتوانست نسخه‌ای کاربردی برای درمان آنها بپیچد. «ابراهیم سحرخیز» معاون سابق وزارت آموزش‌وپرورش ضمن اشاره به اینکه علاوه بر اصولگرایان، فراکسیون امید و اصلاح‌طلبان نیز تمایل به رفتن فانی از وزارت آموزش‌وپرورش داشتند، گفته است:‌ «به نظر می‌رسد این استیضاح با هدف این بود که به فرهنگیان بگویند مشکلات آنها را درک کرده و موافق باقی‌ماندن فانی نیستند در حالی که وزیر آموزش‌وپرورش در بسیاری از عزل و نصب‌ها اختیار نداشت و  برخی از همین افراد نیروهای خود را تحمیل کرده‌‌‌اند». وی افزود:‌ فضای صندوق ذخیره فرهنگیان نیز بشدت به اعتماد فرهنگیان لطمه زد و باعث روی گرداندن آنها از آموزش‌وپرورش شد. سود این صندوق از یکهزار و 150 میلیارد تومان به 400 میلیارد تومان رسیده است، از سوی دیگر وعده‌هایی توسط مدیران آموزش‌وپرورش مطرح شد که عملیاتی نشد. سحرخیز با اشاره به اینکه 6 درصد از پاداش پایان خدمت فرهنگیان در سال 93 باقی‌ مانده است، ‌گفت:‌ پاداش پایان خدمت فرهنگیان بازنشسته سال 94 نیز به طور کامل پرداخت نشده است. همچنین رتبه‌بندی فرهنگیان به صورت ناقص اجرا شد و آنها هنوز منتظر اجرای کامل آن هستند. میانگین حقوق فرهنگیان 2 میلیون و 200 هزار تومان بوده این در حالی است که بیش از 45 درصد آنها بالای 24 سال سابقه کار دارند و دریافتی اغلب فرهنگیان یک تا 5/1 میلیون تومان است. همچنین خانواده‌ها از تضعیف مدارس دولتی گلایه دارند و اخذ پول و شهریه‌های آنچنانی در مدارس باب شده است.
نیم‌نگاهی هم به آموزش‌وپرورش بیندازید
در حالی که تمام این مشکلات از مدت‌ها قبل توسط کارشناسان آموزش‌وپرورش و رسانه‌ها منعکس شد و بارها فرهنگیان خطاب به رئیس‌جمهور مطرح کردند: «نیم‌نگاهی هم به آموزش‌وپرورش بیندازید و درکنار برجام و طرح تحول نظام سلامت، تحول نظام آموزشی را هم لحاظ کنید» اما توجه خاصی از ناحیه دولت به سوی آموزش‌وپرورش معطوف نشد تا اینکه در واپسین ماه‌های فعالیت دولت یازدهم فانی از آموزش‌وپرورش عزل شد.
اگر بخواهیم خوشبینانه به ماجرا نگاه کرده و برکناری وزیر در اواخر عمر دولت یازدهم را بی‌ارتباط به تلاش برای جلب آرای فرهنگیان در انتخابات ریاست‌جمهوری 96 بدانیم، چند پرسش‌ اساسی به ذهن می‌رسد؟
شخص جدیدی که طی 6 ماه باقیمانده از عمر دولت یازدهم، سکاندار آموزش‌وپرورش می‌شود در زمان اندک چه اقدام تأثیرگذاری را برای این وزارتخانه خواهد کرد؟ آیا با آمدن وزیر جدید، نگاه دولت به آموزش‌وپرورش همانند گذشته خواهد بود یا قرار است برای جلب نظر فرهنگیان،حمایت‌های ویژه از آموزش وپرورش شود؟ آیا وزارت آموزش‌وپرورش همانند بخش بهداشت و سیاست خارجه در مدت باقیمانده از عمر دولت یازدهم اهمیت می‌یابد و رئیس‌جمهور حداقل به بخشی از وعده‌های انتخاباتی خود در رابطه با آموزش وپرورش جامه عمل می‌پوشاند؟
بخشی از صدها مشکل
و دست آخر وزیر جدید برای هزاران مشکل این وزارتخانه که بخشی از آنها در زیر اشاره می‌شود، چه در آستین خواهد داشت؟
به‌کارگیری معلمان غیرتخصصی در پایه‌ها و رشته‌هایی که ارتباطی با رشته‌ تحصیلی و تجربه آنها ندارد، تدریس در کلاس‌های درس 40 نفره و گاه بالاتر، فضای آموزشی فرسوده در تهران و مناطق محروم و روستایی، رتبه‌بندی معلمان که ناقص اجرا شده است، بیمه تکمیلی ناکارآمد فرهنگیان، عدم اختصاص سرانه لازم به مدارس و مشکل آنها برای پرداخت هزینه‌های آب،‌ برق و گاز، دریافت پول در مدارس دولتی از خانواده‌ها که برخلاف اصل 30 قانون اساسی است، هزینه‌های عجیب مدارس غیردولتی، مطالبات فرهنگیان بازنشسته، عدم پرداخت حق‌التدریس معلمان، تجمع‌های مکرر نیروهای پیش‌دبستانی برای ورود به آموزش‌وپرورش، درخواست نیروهای حق‌التدریس برای تبدیل وضعیت و پیمانی شدن، مشکلات مدارس شبانه‌روزی، بی‌توجهی به کیفیت آموزشی بویژه افت کیفیت در مدارس دولتی، اوضاع نامناسب ساماندهی معلمان و مواردی دیگر.
وزیر در راه کیست؟
باید توجه داشت که آموزش‌وپرورش همانند سایر وزارتخانه‌ها نیست، چرا که با حدود یک میلیون فرهنگی، بیشترین نیروی انسانی را بین نهادهای دولتی به خود اختصاص داده و همین مساله منجر شده است تا بخش عمده‌ای از بودجه این وزارتخانه صرف پرداخت حقوق پرسنل شود به‌گونه‌ای که 99 درصد بودجه این وزارتخانه صرف پرداخت حقوق پرسنل می‌شود و با یک درصد باقیمانده باید به کیفیت در این وزارتخانه اندیشید. و در آخر پرسشی که شاید برای بسیاری از فرهنگیان و خانواده‌های دارای دانش‌آموز مطرح باشد این است که جایگزین علی‌اصغر فانی در وزارت آموزش‌وپرورش کیست؟
 

« نجفی» به مجلس معرفی می‌شود
«محمدعلی نجفی» به عنوان گزینه وزارت آموزش‌وپرورش به مجلس معرفی می‌شود. «علی‌اصغر فانی» روز چهارشنبه 28 مهرماه 95 از وزارت آموزش‌‌وپرورش عزل شد و «سیدمحمد بطحایی» معاون وی با حکم رئیس‌جمهور به عنوان سرپرست این وزارتخانه انتخاب شد. «محمدباقر نوبخت» شامگاه چهارشنبه با حضور در شبکه خبر با اشاره به تأثیرات وزارت آموزش‌وپرورش بر همه خانواده‌ها و همکاران فرهنگی گفت: روا نیست فردی که 2 بار مورد استیضاح قرار گرفته برای بار سوم زیر سوال رود، آقای فانی فردی باتجربه و خبره است و برای رشد و ارتقای سطح علمی و آموزشی جامعه و همچنین پاسخگویی به مطالبات خانواده‌ها و همکاران فرهنگی صلاح دیده شد فردی دیگر جایگزین ایشان شود و آقای فانی در جای دیگری از دولت به ارائه خدمات علمی بپردازند. گمانه‌زنی‌ها از انتخاب 2 نفر برای تصدی پست وزارت آموزش‌وپرورش از سوی دولت خبر می‌دهد، محمدعلی نجفی و فخرالدین دانش‌آشتیانی. تماس با دفتر محمدعلی نجفی حکایت از این داشت که وی امروز (یکشنبه) برای تصدی وزارت آموزش‌وپرورش به مجلس معرفی خواهد شد. همچنین اکبر رنجبرزاده، عضو هیات‌رئیسه مجلس اعلام کرد: نجفی گزینه پیشنهادی دولت برای تصدی وزارت آموزش‌وپرورش است که امروز معرفی می‌شود.