رئیسجمهور فیلیپین آمریکا و منافع تاریخیاش در منطقه آسیا - پاسیفیک را چون ملعبهای به بازی گرفته است. جالب اینکه مجمعالجزایر فیلیپین در جنوب شرقی دریای چین با بیش از 100 میلیون نفر جمعیت، از 115 سال پیش –جز یک دوره کوتاه سلطه ژاپنیها در خلال جنگ دوم جهانی – در اشغال نظامی آمریکا قرار داشته است. اما امروز بازی فیلیپینی با آمریکا همه برنامههای کاخ سفید برای استقرار هژمونی نوینش در منطقه مابین شرق آسیا، اقیانوسیه و غرب قاره آمریکا را به هم ریخته است. آنچه امروز بین مانیل و واشنگتن میگذرد به بهترین شکل ممکن خوار و خفیف شدن دولتی را که ادعای رهبری جهان را داشت، در مستعمره سابق خودش عیان میکند. رودریگو دوترته، مردی که خود را چینی میداند و چندی پیش باراک اوباما را حرامزاده خوانده بود، دیروز در فاصله کمتر از یک هفته برای سومینبار تغییر جهت داد و دیگر بار اعلام کرد کشورش نظامیان آمریکایی را بیرون خواهد کرد. او که هفته گذشته در یک سفر بسیار مهم 4 روزه به چین در حضور مقامات میزبان قطع تمام روابط فیلیپین با آمریکا را اعلام کرده و از پیمان جدید با پکن خبر داده بود در بازگشت به مانیل موقتا تغییر موضع داده و آمریکا را شریک کشور خود دانست. دلفین لورنزانا، وزیر دفاع فیلیپین هم که اواسط مهر ماه گذشته رزمایش نظامی مشترک با آمریکاییها را لغو کرده بود تأکید کرده است کشورش حتی بدون کمک واشنگتن هم میتواند خود را اداره کند و در نظر دارد از کشورهای دیگر مانند چین و روسیه سلاح خریداری کند. این در حالی است که مانورهای دوترته علیه آمریکا تمامی ندارند و اوباما را به سرگیجه انداختهاند به طوری که او حتی موفق شد کاخ سفید را بازی بدهد. سخنگوی کاخ سفید در آخرین واکنش خود به اظهارات هفته پیش دوترته در پکن، آن را نگرانکننده خواند. همچنین دنیل راسل، معاون وزیر خارجه آمریکا در امور شرق آسیا و اقیانوسیه، دوشنبه گذشته در اظهار نظری خشمگینانه گفت: «اظهارات دوترته نه فقط موجب بهت و حیرت من بلکه دولتمردان و همچنین نگرانی در میان دیگر جوامع و فیلیپینیهای مقیم خارج شده است. این رویکرد مثبت تلقی نمیشود.» اما در عین حال کاخ سفید مجبور شد برای کاستن از تنشها، موضع مخالفت واشنگتن با سرکوب قاچاقچیان مواد مخدر توسط رئیسجمهور فیلیپین را کمی نرمتر و به حمایت ضمنی از این طرح تبدیل کند.اما پس از آنکه صدها تن از فعالان جناح چپ فیلیپین و شهروندان بومی در روز جمعه ضمن آتش زدن پرچم آمریکا در مانیل، خواهان خروج نیروهای آمریکایی از کشورشان شدند، دوترته نیز نتوانست بیشتر از چند روز در مقابل وسوسه تحقیر قدرت رو به افول واشنگتن در جهان مقاومت کند و دوباره حمله به یانکیها را آغاز کرد. دوترته در آخرین سخنانش با اشاره به تنش اخیر میان فیلیپین و ایالات متحده، گفت: «من این نزاع را آغاز نکردم.» و بعد خطاب به واشنگتن ادامه داد: «با ما مانند سگی قلادهبسته رفتار نکنید.» او سپس حرفهای هفته پیش را تکرار و اعلام کرد اگر برای مدت بیشتری در قدرت بماند، آمریکا میتواند توافق نظامی «ایدیسیآ» را به کلی به فراموشی بسپارد. این قرارداد همکاری دفاع پیشرفته در حقیقت سنگ بنای هژمونی نظامی نوین پنتاگون در منطقه منطقه آسیا - پاسیفیک بود که 2 سال پیش بین 2 کشور به امضا رسید. آمریکا در سال 1902، در پایان نخستین حمله خود به قاره آسیا، جزایر فیلیپین را از پادشاهی اسپانیا گرفت. اما از 1947 به دنبال بازپس گرفتن فیلیپین از ژاپن، ایالات متحده سلطه خود بر این پایگاه مهم در غرب اقیانوس آرام را که دروازه آبی آسیا خوانده میشد، در قالب استعمار نوین و توافقهای نظامی برای ادامه اشغال نظامی این کشور پی گرفت. اوباما از سال 2011 میلادی راهبرد منطقهای آمریکا را بر آسیا متمرکز کرده و معتقد است برای کسب منافع بلندمدت واشنگتن، هیچ منطقهای مهمتر از آسیا نیست. براساس جدیدترین توافق نظامی با مانیل، آمریکا نیروهای خود را به فیلیپین گسیل میدارد و اجازه افزایش تجهیزات پایگاههای فیلیپین را برای استفاده نیروهای آمریکایی و بومی دارد. در این قرارداد به شکلی موذیانه ذکر شده که آمریکا اجازه ایجاد پایگاه نظامی دائمی در فیلیپین ندارد اما نیروهای فیلیپینی میتوانند از کشتیها و هواپیماهای آمریکایی استفاده کنند. به عبارت دیگر اوباما میخواست به این شکل زنجیرهای از کشورهای متخاصم را همانند ژاپن و کرهجنوبی در حاشیه دریای چین علیه پکن ایجاد کند تا اژدهای زرد را به محاصره درآورد. طبق طرح هیلاری کلینتون در دوران وزارت خارجهاش که اخیرا توسط ویکیلیکس افشا شد، آمریکا زنجیرهای از سامانههای موشکی را در منطقه شرق و جنوب شرقی آسیا در ژاپن، کرهجنوبی، فیلیپین، ویتنام، مالزی و... به بهانه دفاع از این کشورها مقابل خطر توسعه چین مستقر میکرد تا بدون دخالت مسقیم در جنگ، این کشورها را به جان چینیها بیندازد. اما چرخش هوشمندانه سیاسی در این منطقه بویژه در اندونزی، تایلند و حالا فیلیپین - و بزودی ویتنام - در حقیقت نه بزرگی است از سوی این ملتها به جنگی که کاخ سفید قصد به راه انداختنش را دارد. آمریکا برای ایجاد بحران در دریای چین جنوبی روی اختلافات فیلیپین و ویتنام با چین درباره رژیم آبی منطقه حساب ویژهای بازکرده بود. واشنگتن حتی در جریان دادخواهی فیلیپین درباره جزایر و مناطق مورد مناقشه با چین در دریای جنوبی چین، از خود مقامات این کشور نیز حساسیت بیشتری به خرج داد. سرانجام اگرچه دیوان لاهه علیه چین رای صادر کرد اما هوشیاری دوترته و بازی سیاسی او با آمریکا، تمام نقشههای اوباما را نقش بر آب کرد. سفر اخیر دوترته به چین در حقیقت به معنای پایان رویای هژمونیک آمریکا در دریای چین جنوبی است بویژه که ویتنامیها هم بلافاصله از نزدیکی مانیل و پکن تبعیت کردند. این به معنای پیمان نظامی جدیدی است که بر مبنای آن ناوگان چین و روسیه هم میتوانند از فیلیپین به عنوان پایگاه خود استفاده کنند و در حوزه نفوذ سنتی آمریکا در پاسیفیک جولان دهند. دستور 2 هفته پیش وزارت دفاع فیلیپین برای اخراج بیش از یکصد تفنگدار آمریکایی از پایگاههای این کشور که قرار بود در مانور مشترک عملیات نظارت بر پرواز هواپیماهای بدون سرنشین در جنوب کشور حضور یابند، عملا به معنای تیرخلاص به حضور نظامی آمریکا در این منطقه بود. دهنکجی فیلیپینیها به سیاست جنگطلبانه آمریکا به قدری بر کاخ سفید گران آمده که به گفته جیمز جاتراس، تحلیلگر پیشین سیاست خارجی مجلس سنا از توطئه اوباما و جانشین به احتمال زیاد دموکراتش در کاخ سفید برای «بیثباتی یا جایگزینی» دوترته پرده بر میدارد. اما کارشناس سابق سیا در عین حال از پشتوانه ملی دوترته خبر میدهد: «براساس اطلاعاتی که دارم بیشتر مردم فیلیپین از راهکاری که او (دوترته) اتخاذ کرده از جمله استقلال در حوزه سیاست خارجی حمایت میکنند. یکی از این سیاستها این است که فیلیپین دیگر نمیخواهد مانند ابزاری برای اجرای سیاست خارجی آمریکا عمل کند و بویژه سیاست رویارویی با چین را در پیش گیرد، چرا که (این مساله) به نفع فیلیپین نیست».