دریاچه نمک قم شبیه یک بمب نمکی در مرکز کشور، قم و شهرهای اطراف را تهدید می‌کند. به گزارش مهر، شدت گرفتن هر روزه معضل ریزگردها و بحرانی‌تر شدن مساله دریاچه نمک موجب شد بنیاد قم‌پژوهی جلسه این هفته خود را به «ضرورت احیای دریاچه نمک قم» اختصاص دهد. در این جلسه محمدابراهیم فقیه‌زاده، رئیس جهاد دانشگاهی استان قم به بیان نقطه نظرات خود درباره وضعیت دریاچه نمک و خطری که این حوضه آبریز را تهدید می‌کند پرداخت. وی با اشاره به اینکه خشکسالی و تغییر اقلیم مختص خاورمیانه نیست بلکه حتی در اروپا هم اتفاق افتاده، اظهار داشت: در کشورهای خاور دور هم کاهش میزان بارش موجب شده برداشت از آب‌های زیرزمینی بیشتر شود. رئیس جهاد دانشگاهی استان قم با اشاره به خطر بسته شدن خلل و فرج زمین در اثر تخلیه آب‌های زیرزمینی، ابراز کرد: این موضوع فرونشست حوضه‌های آبریز را به همراه داشته است که در اثر کاهش آب
میان لایه‌ای در عمق خاک صورت گرفته است. وی با اشاره به اینکه در برخی مناطق فرونشست زمین به 5 متر هم رسیده، گفت: در استان قم در نزدیکی روستای جاسب می‌شود اثرات فرونشست زمین را مشاهده کرد.  فقیه‌زاده افزود: این موضوع موجب می‌شود حتی اگر در آینده بارش داشته باشیم، به دلیل بسته شدن منافذ زیرزمینی، آب در سفره‌ها ذخیره نشود. وی قطع شدن حقابه‌های زیست‌محیطی، گرم شدن بی‌سابقه هوا و دخالت‌های انسانی را از دلایلی دانست که دریاچه نمک رو به نابودی می‌رود و دور نیست زمانی که بادهایی که بر فراز این دریاچه می‌وزد، هزاران تن نمک با خود به سطح شهر بیاورد. رئیس جهاد دانشگاهی استان قم با اشاره به پیش‌بینی ناسا درباره اینکه تا ۳۰ سال آینده بخش اعظم خاورمیانه به بیابان تبدیل می‌شود، گفت: نمونه اتفاقی که در آینده می‌تواند برای شهر قم بیفتد، در روستای قاسم‌آباد سفلی افتاده که در ۱۵ کیلومتری قم قرار دارد و تمام روستا توسط شن‌های روان مدفون شده است. وی با اشاره به اینکه عده‌ای معتقدند مردم شهرهایی مانند قم دیر یا زود مجبور به مهاجرت هستند، اضافه کرد: مهاجرت شهری که یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار نفر جمعیت دارد کار ساده‌ای نیست ضمن اینکه باید ببینیم به کجا می‌توانیم برویم؟ در حالی‌ که امروز حتی شهرهای شمالی کشور هم با بحران آب روبه‌رو هستند. رئیس جهاد دانشگاهی استان قم با اشاره به اینکه تکلیف ما به ماندن است، گفت: تنها موضوعی که می‌تواند در این شرایط ما را نجات دهد، مدیریت سبز براساس مدیریت هوشمند و مشارکت عمومی است. وی همچنین به طرحی اشاره کرد که براساس آن آب از خلیج‌فارس توسط لوله به دریاچه نمک منتقل می‌شود تا رطوبت دشت‌های مرکزی حفظ شود. به گفته فقیه‌زاده، در این مسیر ۳۵ دریاچه و باتلاق خشک‌شده وجود دارد که این طرح می‌تواند برای حفظ رطوبت این دریاچه‌ها و جلوگیری از ریزگردها مفید باشد. وی افزود: یکی دیگر از موضوعاتی که از آن غافل شدیم، ژئوتوریسم و کویرنوردی است که ظرفیت بسیار خوبی از آن در دریاچه نمک و اطراف آن برای قمی‌ها وجود دارد اما سال‌هاست از این ظرفیت استفاده نمی‌شود.  در ادامه این جلسه محمد سلیقه، یکی از قم‌‌پژوهان با اشاره به اهمیت آمایش سرزمین در مدیریت منابع آبی اظهار داشت: کشاورزی، برداشت از منابع آب، استقرار جمعیت، کنترل تعریق و... از موضوعاتی است که باید به آن توجه شود. وی در پاسخ به فقیه‌زاده که معضل تغییرات آب و هوایی را مطرح کرد، گفت: از سال ۱۹۹۴ تاکنون دما کمتر از یک درجه سانتیگراد تغییرات داشته اما بارش تغییری نداشته که این نشان می‌دهد تغییرات اقلیمی آنچنان هم جدی نیست و بالا رفتن دمای شهر قم و مشکلات خشکسالی بیشتر به دلیل فعالیت‌های انسانی است تا تغییرات اقلیم.  سیدمحسن محسنی یکی دیگر از قم‌پژوهان هم در این جلسه به برداشت بی‌رویه شن از اراضی اطراف شهر قم اشاره کرد و گفت: همه ما می‌دانیم شن چه نقشی در نگهداری از آب‌های زیرزمینی دارد. حبس شدن روان‌آب‌ها در بالادست، حفر چاه‌های متعدد، احداث سدها و بهره‌برداری از معادنی که با استفاده از نفوذ عده‌ای در قم صورت گرفته از دیگر مشکلاتی است که می‌توان به آن اشاره کرد.  عباس جعفری، دانشجوی دکترای محیط‌زیست هم در این جلسه با اشاره به معضل مدیریت ناپایدار در کشور افزود: احیای سیستم‌های اکولوژیکی از جمله دریاچه نمک موضوع پیچیده‌ای است و کوتاه‌ترین راه‌حل ممکن مساله انتقال آب است که در آینده عوارض بیشتری را متوجه اکوسیستم خواهد کرد. وی ادامه داد: دریاچه نمک هنوز در شرایط تاب‌آوری قرار دارد اما اگر این روند ادامه پیدا کند، روزی بلورهای نمکی شکسته شده و به پودر تبدیل می‌شود. این فعال محیط‌زیست با اشاره به اینکه با یک بمب نمکی در مرکز کشور مواجه هستیم، گفت: در این محدوده ۲۵ درصد جمعیت کشور زندگی می‌کنند که در معرض این خطر قرار دارند.