کبری فرشچی: این روزها کفگیر طرح تحول به ته دیگ خورده است و بیمه‌ها هم که همواره از سوی وزیر به عنوان پاشنه آشیل ادامه طرح تحول نظام سلامت معرفی می‌شوند، چند ماهی است با این طرح همراه نیستند، به شکلی که به گفته سیدحسن قاضی‌زاده‌هاشمی این روزها حدود 10 هزار میلیارد تومان به بیمارستان‌ها، داروخانه‌ها، مراکز فروش تجهیزات پزشکی و کارکنان نظام سلامت بدهکار هستند. این در حالی است که بنا بود 10 درصد از صرفه‌جویی در هزینه‌کرد طرح هدفمندی یارانه‌ها و یک درصد مالیات بر ارزش افزوده به سلامت برسد، بودجه‌ای که آنطور که وزیر بهداشت و مدیران دیگر این وزارتخانه می‌گویند هرگز محقق نشده است. با وجود این قرار است با حذف یارانه ثروتمندان بخشی زیادی از درآمد حاصل از هدفمندی یارانه‌ها به حوزه سلامت اختصاص یابد، هر چند میزان این بودجه و چگونگی هزینه‌کرد آن در هاله‌ای از ابهام است. دولت و شخص رئیس‌جمهور بارها اعلام کرده‌اند از محل درآمدهای حاصله از هدفمندی یارانه‌ها و حذف تعدادی از یارانه‌بگیران، بخش زیادی از درآمدها به حوزه سلامت و درمان و بویژه تداوم طرح تحول سلامت اختصاص پیدا می‌کند اما این روزها از سویی مشخص نیست چه مقدار از این درآمدها به حوزه سلامت رفته است و از طرف دیگر وزارت بهداشت دائم بر طبل بی‌پولی طرح تحول و احتمال شکست آن می‌کوبد!
این در حالی است که مطابق آمارهای ارائه شده از سوی سخنگوی وزیر بهداشت اجرای طرح تحول سلامت توانسته رضایت 80 درصدی مردم را در پی داشته باشد و گزارش‌های وزیر بهداشت حکایت از آن دارد که رهبر انقلاب نیز به ادامه این طرح عنایت دارند. با توجه به ضرورت تداوم این طرح مهم و نگاه مدیران ارشد کشور بویژه رهبر انقلاب و نگرانی ایشان، رقم دقیق واریزی دولت از محل هدفمندی یارانه‌ها برای تداوم این طرح مشخص نیست، همانگونه که معلوم نیست دولت درآمدهای حاصل از هدفمندی یارانه‌ها را کجا و چگونه خرج می‌کند. این در حالی است که انتظار می‌رود دولت ضمن شفاف‌سازی نحوه هزینه‌کرد این بودجه، پیش از آنکه طرح تحول سلامت به عنوان پیشانی دولت یازدهم و در راس فهرست اقدامات این دولت به طور کامل شکست بخورد و مردم در برابر تعرفه‌هایی که با اجرای این طرح افزایشی 120 تا 300 درصدی به خود دیدند، بدون هیچ حمایتی رها شوند، فکری به حال آن کند.
نحوه هزینه‌کرد بودجه طرح تحول
نحوه هزینه‌کرد منابع بویژه زمانی که با محدودیت مواجه هستیم مهم‌ترین نکته‌ای است که می‌تواند با افزایش بهره‌وری همراه باشد اما با سوء‌مدیریت اگر کوهی از منابع هم داشته باشیم، با کمبود مواجه خواهیم بود. این درست همان نکته‌ای است که امروز نظام سلامت ما با آن مواجه است. آنطور که وزیر بهداشت می‌گوید تا پیش از طرح تحول نظام سلامت، ۷۰۰ هزار نفر در کشور به دلیل فقر و نداری و برای دریافت خدمات سلامت دچار بلاتکلیفی شدند. وی با اشاره به بدهی ۱۰ هزار میلیارد تومانی بیمه‌ها به وزارت بهداشت می‌افزاید: حدود ۱۲ ماه است که بیمه‌ها پول پزشکان، پرستاران و بیمارستان‌ها را نتوانسته‌اند بدهند ۱۱ میلیون نفر نیز در طرح تحول نظام سلامت بیمه شدند که بیشتر آنها درآمدی کمتر از ۹۰۰ هزار تومان داشتند با وجود این اما کم نیستند کارشناسانی که معتقدند حقوق‌های نجومی پزشکان است که طرح تحول را زمینگیر و بیمه‌ها را با بدهی میلیاردی مواجه کرده است. این در حالی است که قائم‌مقام وزارت بهداشت دلیل اصلی هزینه‌کرد طرح تحول را بیمه شدن 9 میلیون نفر از افراد بدون بیمه جامعه می‌داند اما یکی از دلایلی که اثبات می‌کند این موضوع قابل اعتبار نیست 3 برابر شدن هزینه‌های صندوق تامین اجتماعی است در حالی که افراد فاقد بیمه جامعه تحت پوشش بیمه سلامت ایرانیان قرار گرفتند.
از سوی دیگر تعداد بیمه‌شدگان بیمه سلامت 30 درصد افزایش یافته است در حالی که هزینه‌های بیمه سلامت تا 400 درصد افزایش داشته است، براین اساس مطابق تاکید بسیاری از کارشناسان دلیل اصلی زمینگیری طرح تحول در ایستگاه بی‌پولی، افزایش تا 300 درصدی تعرفه‌های درمان است و این نشان از آن دارد که منابع موجود در نظام سلامت بدرستی مدیریت نشده است.
تعرفه‌ها هنوز هم واقعی نیست!
با تمام اینها قائم‌مقام وزیر بهداشت معتقد است تعرفه دولتی هنوز واقعی نیست. حریرچی می‌گوید: وقتی پزشکی با حداقل تعرفه ممکن با کار مازاد و تاخیر 12 ماه حقوقش را دریافت می‌کند، چه ارتباطی با حقوق نجومی دارد. بنا به تاکید وی، اگر یک پزشک در سراوان ماهانه 300 زایمان انجام می‌دهد، ما باید این پزشک را مجاب کنیم کمتر کار کند و مردم را به بیمارستان‌های دیگر بفرستیم یا اینکه حقوق را کامل پرداخت کنیم. البته بماند که تا 300 زایمان در ماه مورد اشاره از سوی قائم‌مقام وزیر بهداشت، با عنایت به جمعیت منطقه و نرخ رشد جمعیت جامعه چگونه قرار است محقق شود خود موضوعی قابل تامل است. حریرچی درباره اینکه آیا صحت دارد که طرح تحول سلامت دچار مشکلاتی شده است، تصریح می‌کند: ما گفته‌ایم پاشنه آشیل ما کجاست و افتخار می‌کنیم که با مجموعه 400 هزار نفری وزارت بهداشت با وجود همه کمبودها سرسوزنی از طرح تحول سلامت کوتاه نیامده‌ایم.
آخرین راهکار
آخرین راهکار برای مدیریت مالی طرح تحول حذف یارانه‌بگیران ثروتمند و اختصاص آن به سلامت است، طرحی که چند و چون و میزان آن مشخص نیست. اگرچه وقتی ۲۴ فروردین امسال مجلس به حذف یارانه 3 دهک بالای درآمدی
(۲۴ میلیون نفر) از تیر ماه سال جاری رأی داد، نوبخت، سخنگوی دولت بی‌درنگ گفت دولت قصد ندارد این شمار را حذف کند و افرادی که به یارانه نیاز ندارند ۵۶۸ هزار و ۷۶۲ نفر هستند.