گروه اقتصادی: دولت یازدهم ثبات بخش پولی و مالی را دستاورد مهم خود می‌داند و مسؤولان اجرایی توجه به این مقوله را به کرات در تریبون‌ها اعلام می‌کنند اما آمارها و گزارش‌ها حکایتی غیر از آن دارد، چرا که دولت با وجودی که مدعی عدم استقراض از شبکه بانکی یا مدیریت منابع بر مصارف در بودجه سنواتی است ولی اکنون هم از بانک مرکزی استقراض کرده و هم نتوانسته است اهداف بودجه‌ای را محقق کند. به طور مثال بدهی دولت به بانک مرکزی در شهریورماه سال 92 و در ابتدای کار دولت یازدهم فقط 15800 میلیارد تومان بود که تاکنون 2 برابر شده است. براساس آمارهای بانک مرکزی، استقراض دولت یازدهم از بانک مرکزی فقط در نیمه اول امسال 2/3 برابر کل 8 سال دولت قبل است.
بانک مرکزی پرده دیگری از بی‌انضباطی مالی دولت یازدهم را برداشت
براساس جدیدترین گزارشی که بانک مرکزی منتشر کرده، بدهی دولت به این بانک در پایان شهریورماه امسال با جهشی خطرناک و نزدیک به فاجعه مواجه شده است. براساس این گزارش، بدهی دولت به بانک مرکزی در پایان شهریورماه امسال به 35400 میلیارد تومان رسیده که نسبت به شهریور سال گذشته 34 درصد، نسبت به ابتدای امسال 45 درصد و نسبت به شهریور 3 سال پیش و در ابتدای دولت یازدهم 137 درصد افزایش نشان می‌دهد. افزایش بدهی دولت به بانک مرکزی، بیانگر استقراض دولت از منابع بانک مرکزی است و یکی از شاخص‌های مهم بی‌انضباطی مالی و پولی محسوب می‌شود. یعنی دولت کسری بودجه خود را با استقراض از بانک مرکزی تامین می‌کند و بانک مرکزی هم مجبور به چاپ پول می‌شود. آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد دولت یازدهم در نیمه اول امسال 11 هزار میلیارد تومان از بانک مرکزی استقراض کرده است. در ابتدای امسال، بدهی دولت به بانک مرکزی 24400 میلیارد تومان بود. این در حالی است که در مجموع 8 سال دولت‌های نهم و دهم به طور تقریبی بدهی دولت به بانک مرکزی فقط 3400 میلیارد تومان افزایش پیدا کرده بود. این آمار بیانگر آن است که دولت یازدهم فقط در نیمه اول امسال بیش از 2/3 برابر 8 سال دولت قبل، از بانک مرکزی استقراض کرده است. همچنین بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی 63 هزار و 600 میلیارد تومان در پایان شهریورماه گزارش شده است که سهم دولت 35 هزار و 460 میلیارد تومان و سهم شرکت‌ها و موسسات دولتی 28 هزار و 140 میلیارد تومان است. در 6 ماه اول سال جاری، بدهی دولت 3/45 درصد افزایش یافته و بدهی شرکت‌ها و موسسات دولتی 9/1 درصد رشد داشته است. بدهی دولت پایان سال گذشته 24 هزار و 410 میلیارد تومان بوده که این رقم در پایان خردادماه به 33 هزار و 350 میلیارد تومان، تیرماه 34 هزار و 500 میلیارد تومان، مرداد 34 هزار و 800 میلیارد و در شهریور 35 هزار و 460 میلیارد تومان رسیده است. بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی به 94 هزار و 220 میلیارد تومان که در این مدت 7/12 درصد و در 12 ماه منتهی به شهریورماه امسال 9/16 درصد افزایش داشته است.
فاصله عمیق عملکرد بودجه ۹۵ با پیش‌بینی‌ها
با توجه محقق نشدن بخشی از درآمدهای پیش‌بینی شده در قانون بودجه در 6 ماهه امسال کسری تراز عملیاتی به منفی 37 هزار و 870 میلیارد تومان رسیده و تنها 23 درصد از اعتبارات تعیین‌شده برای طرح‌های عمرانی پرداخت شده است. براساس آمارهای بانک مرکزی از وضعیت بودجه عمومی (به استثنای درآمدها و پرداخت‌های اختصاصی) کل درآمدهای دولت در 6 ماه اول امسال 58 هزار و 960 میلیارد تومان بوده که نسبت به دوره مشابه سال گذشته بیش از 26 درصد افزایش داشته است. اما نگاهی به بودجه سال 95 نشان می‌دهد درآمدهای محقق‌شده که شامل درآمدهای مالیاتی و سایر درآمدها (به غیر از درآمدهای حاصل از فروش نفت، فرآورده‌های نفتی، شرکت‌های دولتی و اوراق) است نسبت به پیش‌بینی بودجه برای 6 ماه اول امسال 21 هزار و 240 میلیارد تومان عدم تحقق داشته است. به همین دلیل کسری تراز عملیاتی به 37 هزار و 870 میلیارد تومان رسیده که 9 هزار و 140 میلیارد تومان بیش از پیش‌بینی 6 ماهه بودجه است. در بخش پرداخت‌های هزینه‌های (جاری) در 6 ماه اول امسال 95 هزار و 100 میلیارد تومان تخصیص داده شده است. با توجه به چارچوب‌های بودجه‌نویسی، تراز عملیاتی بودجه (کسری بودجه) منفی 37 هزار و 870 میلیارد تومان است در حالی که پیش‌بینی بودجه در 6 ماه اول امسال منفی 28 هزار و 730 میلیارد تومان بوده است. کل درآمدهای وصول‌شده در بخش واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای 24 هزار و 680 میلیارد تومان بوده که نسبت به پیش‌بینی 6 ماهه بودجه 15 هزار و 600 میلیارد تومان عدم تحقق داشته است. اعتبار پرداخت شده تا پایان شهریورماه برای طرح‌های عمرانی 13 هزار و 230 میلیارد تومان درج شده است. کل بودجه در نظر گرفته شده برای بخش عمرانی در سال جاری 57 هزار و 480 میلیارد تومان و در 6 ماهه اول امسال 29 هزار و 290 میلیارد تومان بوده که نسبت به عملکرد 6 ماهه 17 هزار و 60 میلیارد تومان کمتر است.
کسری 9600 میلیارد تومانی درآمد مالیاتی
براساس گزارش‌ها 9600 میلیارد تومان از درآمد مالیاتی 6 ماهه قانون بودجه سال جاری وصول نشد، در حالی که مالیات حقوق‌بگیران بیش از رقم مصوب تحقق یافت. همچنین طبق آمارها 43 هزار و 300 میلیارد تومان از درآمد مالیاتی در 6 ماه نخست سال جاری وصول شد. طبق گزارش بانک مرکزی، در 6 ماهه امسال باید 52 هزار و 900 میلیارد تومان مالیات وصول می‌شد که تاکنون 9 هزار و 600 میلیارد تومان آن محقق نشده و تا اینجا با کسری روبه‌رو است. مالیات بر واردات برای سال جاری 16 هزار و 900 میلیارد تومان مصوب شده که در 6 ماه باید 8 هزار و 600 میلیارد تومان از آن محقق می‌شد، با این وجود طبق آمار 4 هزار میلیارد تومان از آن وصول شده است که گمرک مامور تحقق این بخش درآمدی است.