مهدی مهدوی‌گرگانی: «دورانی از ابهام و تردید آغاز شده است.» این اولین موضع یک رهبر اتحادیه اروپا در واکنش به پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بود. فرانسوا اولاند بعد از قطعی شدن شکست کلینتون گفت: انتخاب آمریکایی‌ها آغازگر دوران تردید و ابهام است.
درحالی که به واسطه جریان‌سازی رسانه‌های آمریکایی همه دنیا منتظر پیروزی نامزد دموکرات‌ها در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بودند اما مردم آمریکا برخلاف این پیش‌بینی‌ها و تحلیل‌ها و به دلایل بسیاری که طی این چند روز گفته شد به نامزد جمهوری‌خواهان رای دادند. در صورت انتخاب کلینتون به ریاست‌جمهوری آمریکا، به واسطه نزدیکی بسیار زیاد او به باراک اوباما و حمایت تمام‌قد رئیس‌جمهوری آمریکا از وی و همچنین مواضع کلینتون در خلال دوران مبارزات انتخاباتی، پیش‌بینی مسیر دولت بعدی کاخ‌سفید بسیار راحت و قابل پیش‌بینی بود. به عنوان مثال مواضع کلینتون در زمینه مسائلی نظیر بحران سوریه، توافق هسته‌ای با ایران، مساله اوکراین و دیگر چالش‌های داخلی و خارجی آمریکا مشخص و معین بود؛ ادامه راه اوباما با اندکی تغییر.
اما انتخاب دونالد ترامپ به ریاست جمهوری آمریکا همه این تصورات و معادلات را برهم زد. اگر ترامپ نیز نامزد صددرصدی جمهوری‌خواهان و سیاستمداری شناخته شده بود تعیین مسیر ریاست‌جمهوی وی در 4 سال آینده نیز همانند کلینتون چندان دشوار نبود اما ترامپ به دلیل درگیری داخلی در اردوگاه جمهوری‌خواهان، شکاف در میان مقامات ارشد حزب برای حمایت از وی و عدم حمایت رسانه‌ها مجبور بود یک‌تنه با همه آنها مبارزه و مقابله کند و در نهایت موفق شد در انتخابات پیروز شود.
ترامپ در طول مبارزات انتخاباتی درباره تمام مسائلی که باید، مواضع خود را به صورت جسته و گریخته بیان کرد اما به دلیل همان مشغله‌های درون‌حزبی که انرژی زیادی از وی گرفت نتوانست برای هرکدام از مواضعش سیاستی مدون و مشخص ارائه کند. از سوی دیگر رسانه‌های حامی کلینتون نیز تلاش کردند تصویری اغراق‌آمیز و اشتباه درباره ترامپ به رای‌دهندگان آمریکایی و افکار عمومی جهان نشان دهند.
مجموعه این عوامل باعث شده است چه در داخل آمریکا و در چه در سطح نظام بین‌المللی، درباره مواضع وی و مسیری که قرار است درباره موضوعات مختلف در پیش بگیرد ابهامات و تردیدهایی وجود داشته باشد.
مقایسه سخنان ترامپ در خلال رقابت‌های انتخاباتی با مواضع وی بعد از پیروزی نشان می‌دهد هنوز نمی‌توان قضاوت قاطعی درباره رویکرد وی در کاخ سفید داشت.
سخنرانی ترامپ بعد از پیروزی در انتخابات درباره کلینتون، اظهاراتش درباره طرح خدمات درمانی باراک اوباما بعد از دیدار با وی در کاخ‌سفید و مصاحبه وی با روزنامه وال‌استریت‌ژورنال نشان داد مواضع وی با اظهاراتش در خلال انتخابات، اندکی تفاوت کرده است. مثلا ترامپ درباره طرح خدمات درمانی اوباما گفته بود اگر رئیس‌جمهور شود آن را به طور کامل متوقف می‌کند و طرح دیگری را اجرا
می‌کند اما بعد از دیدار با اوباما گفت بعضی از بندهای آن را حفظ خواهد کرد.
تحولات روزهای گذشته باعث گیجی و سردرگمی درباره ادامه راه دونالد ترامپ شده است. بویژه در میان کشورها و افرادی که ترجیح می‌دادند هیلاری کلینتون وارد کاخ سفید شود و در واقع بی‌صبرانه منتظر آن هم بودند.
روزنامه اشپیگل روز شنبه گزارش داد به دلیل انتخاب ترامپ به ریاست جمهوری آمریکا نشست اعضای ناتو که قرار بود در بهار برگزار شود به تاخیر افتاده است. واقعیت این است که اعضای ناتو قصد داشتند نشست بعدی خود را با حضور هیلاری کلینتون برگزار کنند و از فرصت نشست برای خوش‌آمدگویی به کلینتون استفاده و سیاست‌های قبلی خود را بررسی کنند اما با توجه به پیروزی ترامپ این نشست حداقل 3 ماه به تاخیر افتاده است تا اعضای ناتو بتوانند رویکرد رئیس‌جمهوری جدید آمریکا را برآورد و ارزیابی کنند؛ بویژه اینکه ترامپ در انتخابات انتقادات صریحی از سازمان ناتو کرده و گفته بود هزینه مالی آمریکا در ناتو بسیار زیاد است. ناتو اکنون منتظر است که مواضع ترامپ را به عنوان رئیس‌جمهور منتخب آمریکا بشنود و تا آن زمان تصمیم‌گیری در هر زمینه‌ای بی‌فایده است.
علاوه بر ناتو که مهم‌ترین همپیمان نظامی واشنگتن است، اتحادیه اروپا مهم‌ترین متحد اقتصادی آمریکا نیز با پیروزی ترامپ دچار تشویش و سردرگمی شده است. از مواضع محتاطانه رهبران اروپایی در واکنش به پیروزی ترامپ که بگذریم، کشورهای عضو اتحادیه اروپا اعلام کردند قرار است در نشستی در بروکسل به بررسی مواضع ترامپ درباره مسائل مختلف بپردازند. روزنامه وال‌استریت‌ژورنال در این زمینه خبر داد، وزرای خارجه اتحادیه اروپا که با انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور دچار نگرانی شده‌اند، در نظر دارند درباره چگونگی مدیریت روابط با آمریکا بر سر مسائل کلیدی چون روسیه، اوکراین و ایران، نشست اضطراری ترتیب دهند.
واقعیت این است که سخنان ترامپ درباره ولادیمیر پوتین و ابراز علاقه وی برای برقراری روابط دوستانه با مسکو و استقبال دولت روسیه از این موضوع باعث نگرانی کشورهای اتحادیه اروپا شده است. به عنوان مثال ترامپ قول داده بحران اوکراین را خاتمه دهد و از سویی وعده داده است روابط واشنگتن با مسکو را بهبود ببخشد. اینکه ترامپ چگونه این دو موضوع تناقض‌برانگیز را پیش خواهد برد باعث نگرانی اروپایی‌ها شده است، چرا که مواضع روسیه درباره اوکراین مشخص و کاملا در تضاد با اتحادیه اروپاست. اروپایی‌ها نگرانند شاید در این بین ترامپ بخواهد منافع آنها را قربانی کند.
همچنین اگر ترامپ بخواهد براساس اظهاراتی که در مبارزات انتخاباتی گفته است عمل کند احتمالا همانند دولت باراک اوباما مصر به ادامه تحریم‌های اقتصادی علیه روسیه بر سر بحران اوکراین نباشد. خارج شدن واشنگتن از قطار تحریم علیه مسکو از وزن تاثیرگذاری آن بشدت خواهد کاست و اتحادیه اروپا در این زمینه نیز دست خالی خواهد ماند.
در سوریه نیز وضع بهتر از این نیست. روزنامه ایندیپندنت براساس مصاحبه ترامپ با وال‌استریت‌ژورنال نوشت به نظر می‌رسد ترامپ قصد ندارد بیش از این از شورشیان سوری حمایت کند. این مساله موجی از تردید و ناامیدی را میان حامیان معارضان سوری که طی 5 سال گذشته با محوریت آمریکا تمام قد از معارضان سوری حمایت کرده بودند باعث شده است.