موضوع حضور مستندسازان کشور در مناطق عملیاتی در عراق و سوریه و نقاط دیگر، مسالهای است که این روزها با توجه به حجم تبلیغاتی طرف مقابل کاملا با اهمیت و موجه به نظر میرسد. با این همه اما هنوز چالشهایی در این زمینه وجود دارد. چندی پیش روحالله رفیعی، مستندساز و تولیدکننده کارهایی ویژه مدافعان حرم، در گفتوگو با
«وطن امروز» به برخی از این چالشها اشاره کرد. وی معتقد است ما در حوزه خبرنگار جنگی از ابتدای دفاعمقدس تاکنون هیچ کار سیستماتیک صورت ندادیم. او در گفتوگوی خود تصریح میکند: شما اگر پای درددل همه مستندسازان و خبرنگاران جنگ بنشینید از دست بخشهای حفاظت اطلاعات گله دارند. عنصر نظامی باید کار خودش را بکند، ما هم کار خودمان را. ما به آن عزیزان حق میدهیم. به نظر میرسد چون وظایف مشخص نیست این برخوردها میان مستندساز و حفاظت پیش میآید. وظایف اگر خوب مشخص شده باشد، من فیلمساز و خبرنگار میدانم کجا باشم و از چه فیلمبرداری کنم و آن نیروی عملیاتی- اطلاعاتی هم که موظف است اسرار نظامیاش راحفظ کند، خیالش راحت است که من چیزی را نمیگیرم که اگر به هر دلیل این اطلاعات دست دشمن افتاد بتواند علیه جبهه خودی استفاده کند. خب! این نیاز به تعیین چارچوب دارد. اینکه خبرنگار، عکاس یا فیلمساز باید بداند چه چیزی را ذخیره میکند. برخی اشخاص ممنوعیت تصویر یا حتی بردن اسم دارند و در همه جای دنیا هم اینطور است. آیا عنصر رسانهای میتواند تاکتیک حمله یا دفاع را روایت کند؟ مدل تسلیحات و تجهیزات را چطور؟ تا چه مقدار روی چهرهها میشود تمرکز کرد؟ و دهها سوال دیگر که جواب دادن به این سوالات میشود همان تعیین شاخصهای رسانه مقاومت که خبرنگار جنگی و مستندساز جنگی باید به آنها توجه کند. این چارچوب ویژگیاش این است که ما وقتی اتاق عملیات تشکیل میدهیم یک فعال رسانهای هم عضو این اتاق عملیات باشد که در واقع بخشی از ماموریت آن عملیات را در قالب رسانه بتواند پیش ببرد. رفیعی با اشاره به وضعیت دشمن در تجهیز رسانهای میافزاید: داعش، جبهه النصره و دیگر تکفیریها کنار هر گروه ۸-۷ نفره یک عنصر رسانهای دارند. یک شبکهای دارند به اسم اورینت که تنها بخش مجری خبرش هست که در استودیو حضور دارد. الباقی هر آنچه تولید میکنند از طریق اسکایپ یا شبکههای اجتماعی است. کاملا خبرنگارشان در دسترس است. در واقع شما در طرف مقابل با یک جریان رسانهای قوی مواجهید اما در این طرف هنوز به آنچه دلمان میخواهد نرسیدهایم چون با این موضوع سلیقهای برخورد میشود. تجربه حزبالله در جنگهایی که تا الان داشته، از اشغال بیروت، اشغال جنوب لبنان و جنگ ۳۳ روزه نشان میدهد حزبالله بخش مهمی از موفقیتش را از رسانهای به نام المنار دارد. به خاطر اینکه خوب عمل کرده است. اگر روزی با یک کلیپ صدای سران رژیم صهیونیستی درمیآمد اثر رسانهای بود که حزبالله به آن ایمان داشت و بخوبی عمل میکرد. در کنار یگانهای نظامی، واحدی به نام اعلامالحربی هم ایجاد کرده بود. این اعلامالحربی یکسری ضابطه و شاخصه دارد که توانست بخوبی بین رسانه و عملیات نظامی رابطه ارگانیک ایجاد کند. متاسفانه ما بهرغم داشتن نیروهای زبده و آماده از این فرآیند فاصله داریم اما میشود یک عنصر رسانهای هم با انجام اصول تعریفشده در کنار عناصر نظامی قرار بگیرد.