گروه اقتصادی: وزیر راهوشهرسازی بعد از 4 روز از حادثه تلخ برخورد 2 قطار مسافری در سمنان از مردم عذرخواهی کرد اما این عذرخواهی هم مانع استیضاح عباس آخوندی نخواهد شد. به گزارش «وطنامروز»، وزیر راهوشهرسازی که گفته بود مسافران قطار تبریز- مشهد بیمه بودهاند و از این لحاظ نگرانیای وجود ندارد، بعد از اعتراضات بسیار مجبور به عذرخواهی شد. عباس آخوندی در اطلاعیهای که از سوی روابط عمومی این وزارتخانه منتشر شد ضمن ابراز همدردی با بازماندگان، برای اظهاراتش درباره پرداخت حق بیمه سانحهدیدگان و ابهام ایجاد شده در این زمینه از مردم عذرخواهی کرد. این عذرخواهی در حالی است که وی بهعنوان بالاترین مقام حوزه حملونقل ریلی، بیشترین مسؤولیت را در بروز حادثه مذکور داشته است، چرا که به گفته کارشناسان حوزه حملونقل ریلی، پیادهسازی ناقص سیستم ATC نقش موثری در بروز این حادثه داشته است. بر همین اساس از عباس آخوندی انتظار میرفت با پذیرش قصور و مسؤولیت خود، از این سمت استعفا دهد اما طی روزهای اخیر او تلاش کرد با دادن آدرس مقصران این سانحه، خود را در گوشهای امن، از گزند هرگونه انتقادی محفوظ نگه دارد. در بخشی از اطلاعیه آخوندی آمده است: «از آن روی که این اتفاق در حوزه مدیریت تحت نظارت اینجانب واقع شده است از خانوادههای داغدار، آسیبدیدگان بویژه مردم بزرگوار تبریز، اسکو، آذرشهر، مرند، مراغه و خوی که مستقیما عزیز از دست دادهاند یا آسیب دیدهاند و همچنین تمام مردم ایران که از این حادثه متاثر شدهاند پوزش میخواهم». همچنین در بخش دیگری از این اطلاعیه آمده است: «طبیعی است که در این لحظات تمام مردم ایران نگران حادثه بودند و خانوادههای مسافران با نگرانی بیشتری موضوع را پیگیری میکردند. لذا در جمع خبرنگاران حاضر شدم و اطلاعاتی را که تا آن لحظه بهدست آورده بودم در اختیار مردم عزیز گذاشتم. اینک مطلع شدهام که بخشی از این پاسخ ایجاد ابهام کرده است، اجازه بدهید اگر نقصی در بیان من در آن شرایط سخت بوده و موجبات آزردگی کسانی را فراهم ساخته است، از این بابت نیز از تکتک آنان پوزش بخواهم. من با تمام وجود در خدمت شما مردم غیور و شریف آذربایجان و ایران عزیز هستم».
با وجود این عذرخواهی و استعفای مدیرعامل شرکت راهآهن کشور موضوع استیضاح وزیر راه منتفی نشده و حتی تعداد امضاکنندگان استیضاح آخوندی به بیش از 70 نفر رسیده است. در دوران وزارت آخوندی حوادث تلخ بسیاری در حوزه حملونقل اتفاق افتاده و این حوادث در حوزه حملونقل ریلی که یکی از امنترین حوزههای حملونقل جهان به شمار میرود، قابل توجه بوده است. بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند پذیرش استعفای مدیرعامل شرکت راهآهن از سوی آخوندی برای رهایی وی از استیضاح بوده است اما نمایندگان مجلس قصور در این حادثه را فراتر از مدیریت راهآهن دانسته و آن را بیتدبیری در حوزه مدیریت کلان کشور میدانند.
اگر ATC کامل بود حادثه رخ نمیداد
براساس اظهارات کارشناسان حوزه حملونقل ریلی دلیل حادثه برخورد 2 قطار، علاوه بر مشکل در سیستم «ایتیسی»، خطای انسانی بوده است و در این میان مسؤول کنترل ترافیک خط، اشتباه اصلی را مرتکب شده است. با گذشت یک هفته از برخورد 2 قطار، بحثهای کارشناسی و فنی درباره علت و عوامل ایجاد حادثه همچنان داغ است البته تمام نگاهها به ارائه گزارش ویژه آخوندی در مجلس است و کارشناسان نظر نهایی درباره حادثه را موکول به ارائه گزارش وزیر میکنند اما با وجود این نگاهی به مجموع نظرات کارشناسان نشان میدهد اشتباهات مکرر سیستم «ایتیسی» و خطای انسانی مهمترین عوامل این حادثه بوده است. رئیس دانشکده مهندسی راهآهن دانشگاه علموصنعت در گفتوگو با مهر میگوید: سیستم «ایتیسی» درست عمل کرده و قطار را متوقف کرده است اما مسؤول «سیتیسی» شاهرود به لکوموتیوران دستور داده «ایتیسی» را خاموش کرده و شروع به حرکت کند. وی میگوید: به نظر میرسد متصدی ترافیک خط موقعیت 2 قطار را اشتباه گرفته و تصور کرده قطار تبریز- مشهد پشت سر قطار سمنان- مشهد است، بنابراین دستور حرکت قطار را داده است. به گفته رئیس دانشکده مهندسی راهآهن، 3 قطار در یک مسیر و با فاصله نه چندان زیاد حرکت میکردند که قطار تبریز- مشهد متوقف بوده و قطار سمنان- مشهد، پشت این قطار در حرکت بوده و قطار دیگری هم عقبتر از این قطار بوده است که به نظر میرسد مسؤول کنترل ترافیک موقعیت 2 قطار جلویی را اشتباه گرفته بوده است. علی ذاکری معتقد است: مامور کنترل ترافیک خط در تجزیه و تحلیل موقعیت قطارها دچار مشکل شده و درحالی که با قطار اولی صحبت میکرده، تصور کرده با لکوموتیوران قطار دومی صحبت کرده و از لکوموتیوران پرسیده شما راننده قطار تبریز- مشهد هستید و وی در پاسخ اعلام کرده قطار تبریز در پشت این قطار درحرکت است البته لکوموتیوران مسؤولیتی در این زمینه نداشته و نظارت بر عهده مسؤول کنترل بوده است.
پارچه ارزان صندلی، بلای جان شد
خطای انسانی و سیستمی مهمترین عوامل حادثه برخورد 2 قطار در سمنان است اما فقدان ایمنی در این دو قطار از جمله استفاده از پارچههای ارزانقیمت به جای نسوز در صندلیها موجب گسترش ابعاد حادثه شده است. در همین رابطه سعید قصابیان، کارشناس حوزه حملونقل ریلی با اشاره به حادثه برخورد 2 قطار در ایستگاه هفتخوان سمنان میگوید: گزارشات اولیه حادثه نشانگر آن است که خطای سیستمی به اندازه خطای انسانی در این حادثه موثر بوده است. وی میافزاید: قطار تبریز- مشهد ۵ کیلومتر قبل از ایستگاه هفتخوان متوقف بوده و مسؤول کنترل ترافیک خط با وجود مشاهده هشدار دستگاه درباره اشغال بودن بلوک(معیار سنجش فاصله) به صورت دستی اجازه حرکت قطار سمنان- مشهد را میدهد و لحظهای که قطار سمنان به قطار تبریز میرسد، قطار سمنان- مشهد سرعتی حدود ۱۳۰ کیلومتر داشته است. قصابیان بیان میکند: به گفته ماموران کنترل ترافیک خط شاهرود، خطای سیستم «سیتیسی» بالا بوده و همین موضوع موجب بیاعتمادی مسؤول کنترل ترافیک خط به چراغ هشدار شده و سیستم را از اتوماتیک به دستی تغییر داده است. وی با اشاره به انتقاد برخی کارشناسان مبنی بر نبود محورشمار در سیستم «ایتیسی» مسیر تهران- مشهد میگوید: وجود محورشمار در این سیستم الزامی نیست این وسیله تعداد واگنهای عبوری از بلاک را میشمارد که وجود آن جزو الزامات ایمنی سیستم نبوده اگر چه استفاده از آن ایمنی را افزایش میدهد. این کارشناس حوزه حملونقل ادامه میدهد: علاوه بر خطای نرمافزاری یا سختافزاری «سیتیسی» و وجود اشتباه انسانی بحث تاخیر در حضور نیروهای امدادی هم مطرح است که حدود 3 ساعت طول کشیده است که اگر این زمان به یک ساعت کاهش مییافت تعداد جانباختگان و حادثهدیدگان کمتر میشد. قصابیان میافزاید: آتشسوزی گسترده رخ داده در حادثه هم با اما و اگرهایی روبهرو است زیرا پیش از این تجربه برخورد رو در روی 2 لکوموتیو هم اتفاق افتاده است یا خروج قطار با سرعت ۱۲۰ کیلومتر از ریل هم داشتهایم که در هیچ کدام از این حوادث، آتشسوزی رخ نداده است اما در این حادثه شاهد آتشسوزی گسترده بودیم که بحث عدم رعایت نکات ایمنی در واگنها را به میان میکشد. به گفته وی، به دلیل وجود گازوئیل در قطار امکان آتشسوزی وجود دارد بر همین اساس باید بدنه صندلیهای قطار نسوز یا دیرسوز باشد که براساس شواهد میدانی در بازسازی واگنها، برای هزینه کمتر از پارچههای ارزانتر و فاقد این ویژگی استفاده میشود و همین موضوع از ایمنی قطارها میکاهد.
نتیجه 8 روز دیگر اعلام میشود
حسین عاشوری که ریاست کمیسیون عالی سوانح راهآهن را برعهده دارد، درباره آخرین بررسیها و یافتههای این کمیسیون و علل وقوع حادثه توضیح داد که جلسات کمیسیون عالی سوانح راهآهن برای بررسی جوانب مختلف وقوع حادثه هفتخوان هر روز در حال برگزاری است. وی ادامه داد: باید همه عوامل را بررسی کنیم و نمیتوان قبل از بررسی همهجانبه اظهارنظر کرد، پس از اطلاعیه اول، تلاش میکنیم اطلاعیه دوم را تا اواسط این هفته منتشر کنیم و ظرف 8 روز آینده، علت اصلی وقوع حادثه را برای مردم بیان کنیم. رئیس کمیسیون عالی سوانح راهآهن تأکید کرد: برای اینکه بتوانیم به جمعبندی منطقی، دقیق و فنی برسیم باید همه مدارک و مستندات را بررسی کنیم، این امر معمولاً زمانبر است اما تلاش میکنیم تا 8 روز آینده نتایج بررسیها را اعلام رسمی کنیم. عاشوری گفت: خطآهن تهران- مشهد جزو مسیرهایی است که به سیستم پیشرفته علائم ارتباطات و کنترل اتوماتیک قطار ATC مجهز است و قطارهای این مسیر، با سیستم کنترل مرکزی و محلی تحت کنترل هستند.