گروه اقتصادی: با وجودی که معاون ارزی و رئیس کل بانک مرکزی معتقدند افزایش نرخ ارز ناشی از تقاضای فصلی است اما این سوال مطرح است که چرا با وجود این اطلاع بانک مرکزی هیچ اقدامی برای مدیریت بازار انجام نداد. در این باره معاون اسبق بانک مرکزی گفت: دولت یا قصد دارد همین روزها یکسانسازی نرخ ارز را اعلام کند و به همین خاطر قیمتها را رها کرده یا برای تامین ریال مورد نیاز بودجه ۹۵ مدیریت ارز را رها کرده است. حیدر مستخدمینحسینی، معاون اسبق بانک مرکزی در گفتوگو با نسیم آنلاین، درباره افزایش قیمت دلار تا 3940 تومان در چند روز گذشته اظهار کرد: اتفاقات چند هفته اخیر درباره افزایش قیمت دلار قابل تامل است و ابهاماتی درباره آن وجود دارد. وی افزود: در حال حاضر یا دولت قصد دارد همین روزها یکسانسازی نرخ ارز را اعلام کند و به همین خاطر است که قیمتها را رها کرده یا با توجه به نزدیک شدن به پایان سال، برای تامین ریال مورد نیاز بودجه 95 مدیریت ارز را رها کرده تا قیمتها افزایش پیدا کند. وی گفت: وعده یکسانسازی نرخ ارز قبل از انتخابات ریاستجمهوری به مردم داده شده بود و از ابتدای روی کار آمدن دولت هم هر 3 یا 6 ماه توسط مقامات اقتصادی کشور بویژه مسؤولان بانک مرکزی تکرار میشد. معاون اسبق بانک مرکزی بیان کرد: وعدههای دولتمردان در این زمینه تا به امروز به پایان فعالیت 4 ساله دولت یازدهم رسیده است. مستخدمینحسینی با بیان این مطلب که نرخ دلار 3940 تومانی هفته گذشته بسیار قابل تامل است، عنوان کرد: عدم برنامهریزی لازم برای اعمال مدیریت ارز از طرف بانک مرکزی باعث شده قیمتها افزایش پیدا کند، هر چند بحث بر سر طرف عرضه و تقاضاست و تغییراتی که در یکی- دو ماه اخیر صورت گرفته، بسیار قابل تامل است. وی با انتقاد از بانک مرکزی گفت: بانک مرکزی مدتی است در گشایش السی، ارز آزاد به متقاضیان میدهد. این نشان میدهد بانک مرکزی و دولت نسبت به افزایش قیمت ارز بیعلاقه نبودند. قبلا تعیین ارز آزاد برای واردات و صادرات بنگاههای اقتصادی بر عهده خودشان بود و بانک مرکزی تنها قیمت ارز مبادلهای را تعیین میکرد ولی امروز گشایش السی هم با ارز آزاد انجام میشود. معاون اسبق بانک مرکزی عنوان کرد: تمدید10 ساله تحریم ایران توسط آمریکا یا روی کار آمدن ترامپ بهانههایی است که نشان میدهد دولتمردان میخواهند به جای نحوه مدیریت خودشان، تقصیرها را گردن شرایط بینالمللی بیندازند. مستخدمینحسینی درباره تاثیر گرانی دلار بر افزایش تورم نیز گفت: گرانی دلار قطعا روی افزایش قیمت کالاهای اساسی مردم و همچنین افزایش تورم تاثیر خواهد گذاشت. بنگاههای اقتصادی و شرکتها وقتی ارز با قیمت بالاتری را تعیین میکنند، طبیعی است قیمتها هم افزایش پیدا میکند و انتظارات تورمی به وجود میآید. وی درباره تاثیر انتخابات بر تکنرخی کردن ارز گفت: احتمالا انتخابات ریاستجمهوری تکنرخی شدن ارز را به تعویق میاندازد چون دولت به قولهای اقتصادی که در سال 92 به مردم داده بود عمل نکرده و تکنرخی کردن ارز تاثیر روانی روی افزایش قیمتها خواهد داشت.
بانک مرکزی متولی بازار ارز است یا نظارهگر؟
طبق آنچه معاون ارزی و رئیسکل بانک مرکزی اعلام کردهاند، افزایش نرخ ارز در ماههای اخیر ناشی از تقاضای فصلی و انتظارات تورمی بوده است اما این سوال مطرح است که چرا با وجود این اطلاع، بانک مرکزی هیچ اقدامی برای مدیریت بازار انجام نداده است؟ معاون ارزی بانک مرکزی اخیرا در گفتوگویی استدلالات عجیبی درباره آشفتگی بازار ارز مطرح کرد. غلامعلی کامیاب در ابتدا با اشاره به توافق اوپک برای کاهش سطح تولید نفت و تاثیر مثبت آن بر قیمتها در بازارهای جهانی اظهار داشت: بانک مرکزی انتظار کاهش نرخ ارز را داشت زیرا افزایش قیمت نفت که ناشی از توافق اخیر اوپک بود خوشبختانه ایران را نهتنها از کاهش تولید نفت معاف کرد که حتی امکان افزایش تولید هم داد که این، انتظارات افزایش درآمدها را ایجاد کرد و در بازار ارز موثر بود. به گزارش فارس، این صحبت معاون ارزی بانک مرکزی نشان میدهد، بانک مرکزی در برابر رشد قیمت ارز کاملا خلع سلاح و چشمانتظار تصمیم اوپک بوده است. کامیاب در ادامه همچنین گفته است: اگر به روند تغییرات نرخ ارز در سالهای اخیر بنگریم در مییابیم که معمولا در فصل پاییز شاهد یک روند افزایشی هستیم و امسال هم مانند 3 سال گذشته این افزایش را تجربه کردیم. وی گفت: این افزایش ناشی از عواملی مانند تقاضای مسافرتی و زیارتی، افزایش تقاضا برای واردات کالا و تسویه حسابها به علت نزدیک شدن به پایان سال میلادی است. این اظهارات نیز نشان میدهد بانک مرکزی پیش از بهوجود آمدن این تغییرات در بازار ارز، رشد قیمتها را در بازار پیشبینی میکرده و واقف بوده است اما اقدام یا تمهیدی برای افزایش عرضه ارز برای این مقطع کوتاه اندیشیده نشده است. به عبارت دیگر بانک مرکزی با وجود علم به رشد قیمتها در ماههای آبان و آذر، فقط و فقط نظارهگر تحولات بازار بوده است. این برداشتها از سخنان معاون ارزی بانک مرکزی وقتی تقویت میشود که وی در ادامه صحبتهای خود تصریح کرد: فعالان اقتصادی در بازار این واقعیت را دریافتند که نرخهای بالای ارز که در روزهای گذشته تجربه شد متناسب با بنیانهای اقتصادی کشور نبوده است و ادامه نمییابد؛ براساس مطالعات صورت گرفته با آغاز سال نو میلادی و تقویت بازار ارز توسط صادرکنندگان کالاهای غیرنفتی نرخ ارز روند نزولی پیدا میکند. در اینباره نیز یادآوری این نکته ضروری است که رشد نرخ ارز که از 3-2 ماه گذشته شروع شده بود، در روزهای گذشته شدت گرفت بهطوری که در مدت 2 هفته دلار از 3700 تومان به 3900 تومان رسید و یورو هم از ابتدای آذرماه تا روز سهشنبه 300 تومان رشد قیمت داشت. اما با این اظهارات سوالات متعددی به ذهن خطور میکند. اینکه اگر بانک مرکزی میداند بازار ارز در ماههایی از سال با افزایش تقاضا روبهرو میشود، چرا برای مدیریت آن اقدامی انجام نداده است؟ نقش بانک مرکزی در برابر تغییرات فصلی نرخ ارز چیست؟ آیا تنها نقش این نهاد، نظارهگری و تحلیل شرایط است؟