حسین علوی: شاید کمتر کسی فکرش را می‌کرد به این زودی ادبیات حسن روحانی درباره بدعهدی‌های دولت آمریکا در برجام به ادبیات منتقدان، یعنی همان‌هایی که روحانی و دار و دسته‌اش آنها را «دلواپس» می‌خواندند، نزدیک شود.  اما این اتفاق افتاد و او دیروز در صحن علنی مجلس که همین چند وقت قبل از پشت تریبون آن برای منتقدانش رجز می‌خواند، از نقض برجام گفت و برای امضای تمدید 10 ساله «قانون تحریم‌های ایران» به دست رئیس‌جمهور آمریکا، ابراز «دلواپسی» کرد.  این اتفاق یعنی نزدیک شدن ادبیات برجامی روحانی به ادبیات منتقدان در دوره باراک اوباما که روحانی در ابتدای رابطه دیپلماتیکش با آمریکایی‌ها او را باهوش و باادب دانسته بود! گویا سرنوشت دوران اعتمادسازی اول در دولت اصلاحات و ماجرای رفع تعلیق توسط دولت تعلیق، این بار در آمریکا و توسط دولت دموکرات‌ها اتفاق افتاده است.  اوباما قبل از آنکه کلید کاخ سفید را به دونالد ترامپ بدهد، برجام را نیمه‌پاره به رئیس‌جمهور جدید ایالات متحده تحویل خواهد داد! او در روزهای منتهی به برجام «قول» داده و متعهد شده بود از تمدید تحریم‌های هسته‌ای ISA جلوگیری کند اما گویا اوضاع در آمریکا به گونه‌ای است که او باید مصوبه سنا برای تمدید تحریم‌های ISA علیه ایران را امضا کند.  اقدامی که علی لاریجانی روز گذشته در صحن علنی مجلسی که برجام را 20 دقیقه‌ای تصویب کرد، آن را «بی‌شرافتی» و «بی‌صداقتی» دانست!  به هر حال اوباما چه باهوش و باادب باشد، چه بی‌شرف و دروغگو، حالا در آستانه امضای مصوبه سنا برای تمدید 10 ساله تحریم‌های ISA علیه ایران است.  حسن روحانی دیروز در مجلس شورای اسلامی نخستین واکنش رسمی خود را به این نقض عهد آمریکایی‌ها اعلام کرد و گفت این مصوبه خلاف برجام و امضای باراک اوباما زیر آن و اجرایی شدن این مصوبه، خلاف تعهدات برجامی است.  او از آمادگی ایران برای واکنش متقابل گفت.  علی لاریجانی که همتایان او در آمریکا مقدمات این بدعهدی را آماده کرده‌اند نیز گفته است باید اقدام متقابل صورت گیرد.  مجلس البته تحرکاتی نیز نشان داده و 264 نماینده با صدور بیانیه‌ای خواستار اقدام متقابل ایران به نقض برجام شده‌اند.  برخی نمایندگان نیز از فراهم شدن مقدمات یک طرح دوفوریتی می‌گویند که در صورت تصویب، می‌تواند قابل تامل باشد.  آنچه دیروز در مجلس شورای اسلامی گذشت، از برنامه دولت و مجلس برای اقدام متقابل به نقض آشکار برجام حکایت دارد با این حال اما به اعتقاد کارشناسان، حسن روحانی به گونه‌ای صحبت کرده است که حتی در صورت امضای مصوبه سنا  توسط اوباما دست برخی در دولت برای توجیه‌ ماجرا باز باشد.  کارشناسان می‌گویند براساس اظهارات جان کربی، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در صورت امضای این مصوبه توسط اوباما شاید برخی مفاد آن تعلیق شود.  بر همین اساس جریان توجیه در دولت روحانی که پیش از این در موارد متعدد اقدام به توجیه بدعهدی‌های دولت اوباما در برجام کرده است، این بار نیز با استناد به تعلیق برخی مفاد مصوبه سنا، می‌تواند مدعی عدم نقض برجام شود!
روحانی: نقض فاحش است ولی...
حسن روحانی که روز گذشته برای  تقدیم لایحه بودجه 96 در صحن مجلس سخن می‌گفت، در بخشی از سخنانش با اشاره به مصوبه اخیر مجلس سنای آمریکا مبنی بر تمدید تحریم‌های 10 ساله علیه ایران، گفت: گزارش آژانس انرژی اتمی موید این واقعیت است که جمهوری اسلامی ایران در جهت اجرایی شدن برجام به تمام تعهدات خود عمل کرده و به آنها پایبند بوده است. اعتقاد داریم برجام یک سند بین‌المللی است و به تایید شورای امنیت سازمان ملل رسیده و اجرای دقیق و صحیح آن می‌تواند دستاوردهای فراوانی را برای همه کشورهای مشارکت‌کننده در آن و حتی کل جامعه بین‌المللی به همراه داشته باشد.  روحانی اضافه کرد: جمهوری اسلامی ایران همانطور که مقام معظم رهبری نیز تاکید کرده‌اند هیچگاه نقض‌کننده برجام نبوده و نخواهد بود. ما به تعهدات خود پایبندیم اما به عنوان رئیس‌جمهور کشور و رئیس شورایعالی امنیت ملی به صراحت اعلام می‌کنم نقض برجام را از سوی هیچ‌یک از اعضای 1+5 تحمل نخواهیم کرد و به آن پاسخ مناسب خواهیم داد. اظهارنظر روحانی درباره اینکه ایران هرگز برجام را نقض نخواهد کرد البته در حالی است که رهبری بارها نسبت به واکنش قاطعانه در مقابل نقض برجام تاکید کرده‌اند و در یک مورد فرمودند اگر برجام توسط آمریکایی‌ها پاره شود، جمهوری اسلامی ایران آن را آتش خواهد زد.  روحانی در ادامه اظهاراتش در مجلس گفت: مصوبه اخیر کنگره آمریکا به اعتقاد ما با برجام مغایرت دارد و ناقض آن است. رئیس‌جمهور آمریکا موظف است با استفاده از اختیارات خود از تایید و بویژه اجرای آن جلوگیری کند.  صریحا اعلام می‌کنم چنانچه این مصوبه اجرایی شود نقض فاحش برجام بوده و پاسخ قاطعانه ما را به دنبال خواهد داشت؛ حتی امضای آن توسط رئیس‌جمهور آمریکا را نیز خلاف تعهدات آمریکا می‌دانیم و با عکس‌العملی مقتضی روبه‌رو خواهد شد.
 نکته قابل تامل این است که براساس این اظهار نظر روحانی، اوباما وفق برجام نباید این مصوبه را امضا کند. یعنی امضای این مصوبه در هر حالتی، چه برخی مفاد آن تعلیق شود یا نه، نقض برجام است و باید ایران نسبت به آن واکنش متقابل نشان دهد.  روحانی درباره واکنش ایران نیز گفت: در چارچوب مصوبات شورایعالی امنیت ملی و قانون مصوب مجلس شورای اسلامی در جلسه همین هفته هیات نظارت بر اجرای برجام تصمیمات لازم را اتخاذ خواهیم کرد و به اطلاع مردم خواهیم رساند.  با این حال
در شرایطی که روحانی خود این مصوبه را نقض فاحش برجام می‌داند اما به گونه‌ای سخن می‌گوید که گویا همچنان به برجام متعهد است، چراکه به گفته روحانی، جمهوری اسلامی ایران در اجرای مطلوب برجام مصمم است اما در مواجهه با هرگونه بدعهدی، تعلل، تاخیر یا نقض در اجرای برجام نیز قاطعانه عمل خواهد کرد.
باهوش باادب بی‌شرف!
علی لاریجانی نیز دیروز درباره مصوبه همتایان آمریکایی خود برای نقض برجام اظهارنظر کرد.  او گفت دولت سریع‌تر بسته متقابل خود را برای مقابله با این اقدام آمریکایی‌ها به مجلس ارائه دهد.
‌علی لاریجانی در نطق پیش از دستور خود با اشاره به تصویب قانون تمدید تحریم‌های ایران در مجالس نمایندگان و سنای آمریکا، صداقت اوباما در عدم مقابله با این مصوبه را به چالش کشید.  لاریجانی در این باره گفت: در همین زمان که این قانون در مجلس آمریکا به تصویب رسید، رئیس‌جمهور آمریکا که یک طرف توافق هسته‌ای بود در مقابل این سوال که چنین اقدامی خلاف توافق است، اعلام کرد «شما محدودیت‌های مرا در کنگره می‌دانید». آیا این موضع رئیس‌جمهور آمریکا موضعی صادقانه است؟ یعنی رئیس‌جمهور آمریکا پس از انتخابات اخیر آنقدر در مجلس نمایندگان و سنا بی‌اعتبار شده که حتی هم‌حزبی‌های او نیز به نظرش توجهی نمی‌کنند.  لاریجانی افزود: حدود نیمی از اعضای سنا از حزب دموکرات هستند.  چطور یک نفر از آنها رای مخالف نداد.  این امر حکایت از آن می‌کند که کل سیستم حکومت آمریکا- دموکرات و جمهوری‌خواه- بر سر تمدید قانون تحریم‌ها علیه ایران توافق کرده‌اند و معنای این امر بی‌اعتباری رئیس‌جمهور فعلی این کشور است. وی ادامه داد: چطور موقع انجام توافق هسته‌ای اعضای حزب رئیس‌جمهور فعلی آمریکا در مجلس نمایندگان و سنا موفق شدند جلوی جمهوری‌خواهان را بگیرند اما در اینجا یک نفر هم از دموکرات‌ها در سنا شأنی برای تعهد رئیس‌جمهور آمریکا قائل نشد.
به گزارش تسنیم، رئیس‌ مجلس شورای اسلامی اظهار داشت:‌ این حادثه نشان می‌دهد رئیس‌جمهور فعلی آمریکا در این توافق با شرافت عمل نکرد و گفته اخیر وی که بنده محدودیت‌هایی در کنگره دارم از روی صداقت نیست.  محدویت دارد اما نه تا به این حد.  لاریجانی خاطرنشان کرد: مصوبه مجلس نمایندگان و سنای آمریکا در تمدید تحریم‌های ایران برخلاف توافق هسته‌ای است.  حداقل با بررسی اجمالی که من انجام دادم در 8 جا، برجام به نوعی مخالفت با چنین رویکردی را نشان داده است.  
وی افزود: به عنوان مثال در بند «ه» دیباچه آمده است؛ گروه 1+5 و ایران متعهد می‌شوند برجام را با حسن نیت و در فضای سازنده بر مبنای احترام متقابل اجرا کنند و از هر گونه اقدام مغایر با نص، روح و هدف برجام که سبب تخریب اجرای موفق آن شود خودداری کنند و گروه 1+5 از تحمیل الزامات مقرراتی و آیین‌نامه‌ای تبعیض‌آمیز به جایگزینی تحریم‌ها و اقدامات محدودیت‌سازی که تحت پوشش این برجام قرار می‌گیرند، خودداری خواهند ورزید. رئیس‌ مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: در بند 21 برجام آمده است ایالات متحده منطبق با برجام تحریم‌های مشخص شده در پیوست 2 را متوقف کرده و به این توقف ادامه خواهد داد.  این تحریم‌ها شامل حوزه‌های معاملات با بخش انرژی ایران، سرمایه‌گذاری شامل مشارکت در سرمایه‌گذاری‌های مشترک، کالا، خدمات، اطلاعات،‌ فناوری و دانش فنی و کمک به بخش‌های نفت، گاز و پتروشیمی می‌شود. لاریجانی خاطرنشان کرد: در قانون ایسا محور اصلی تمرکز تحریم‌ها روی نفت و گاز و صنایع وابسته مثل پتروشیمی است که با صراحت در بند 21 برجام درج شده که ایالات متحده باید از این تحریم‌ها خودداری کند. وی افزود: وزیر خارجه آمریکا بارها این معنا را اعلام کرد و حتی قبل از بحث در سنا نیز اعلام نگرانی کرد.  لذا اقدام آمریکایی‌ها هیچ توجیهی از نظر تعهد بین‌المللی ندارد و از طرفی پایبندی ایران نیز بر حسب نظر سازمان‌های بین‌المللی مسجل است. رئیس‌ مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: ما در مجلس قانون بسیار مهمی را تصویب کردیم و به نظر می‌رسد تکلیف کار در قانون مصوب مجلس روشن شده است.  در بند 3 این قانون ما به صراحت بیان کردیم اگر یکی از طرفین به تحریم‌ها روی بیاورد یا تحریم‌های جایگزین مشخص شود دولت باید چه اقداماتی را انجام دهد.  لاریجانی خاطرنشان کرد: چون در اینگونه موارد تحریم‌هایی ایجاد شده و دولت باید متناسب با این قانون اقدامات لازم را صورت دهد ما اکیدا از دولت می‌خواهیم مطابق مصوبه مجلس در قانون اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام بویژه بندهای 3 و 7 آن، اقدام متقابل را در ازای گستاخی آنان هرچه سریع‌تر مورد اجرا قرار دهد و گزارش آن را به مجلس ارائه کند. وی افزود: از همه دوستداران انقلاب در قوای مختلف می‌خواهیم در شرایط فعلی کشور که احتیاج به وفاق بیشتر داریم تمامی سعی خود را در وحدت و همدلی صرف کنند و از اقداماتی که چالش برای کشور ایجاد می‌کند بپرهیزند تا وقت مسؤولان صرف منافع ملی کشور شود. رئیس مجلس شورای اسلامی گفت: ما اکیدا از دولت می‌خواهیم قانون اقدام متناسب و متقابل دولت ایران در اجرای برجام را در ازای گستاخی طرف مقابل هر چه سریع‌تر اجرا کند و گزارش آن را به مجلس ارائه دهد.
بیانیه 264 نماینده در ارتباط با مصوبه 100 درصدی سنا
در بسته تحرکات مجلس دهم به مصوبه سنا یک بیانیه با امضای 264 نماینده هم وجود دارد.
264 نماینده مجلس دیروز با صدور بیانیه‌ای از دولت خواستند در اسرع وقت اقدامات متقابل را در قبال نقض برجام تحقق بخشد و به اطلاع مجلس شورای اسلامی برساند. در این بیانیه آمده است: «ما نمایندگان مجلس شورای اسلامی این اقدام مجلس نمایندگان و سنای آمریکا را محکوم نموده و نشانگر اوج بی‌مسؤولیتی این نظام در انجام تعهدات بین‌المللی می‌دانیم و از آنجا که در قانون اقدام  متناسب و متقابل جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام پیش‌بینی لازم برای نقض عهد طرف مقابل به عمل آمده است، ما نمایندگان مجلس شورای اسلامی اکیدا از دولت محترم می‌خواهیم در اسرع وقت و مطابق قانون مذکور بویژه بند 3 و 7 قانون اقدامات متقابل را تحقق بخشیده و به اطلاع مجلس شورای اسلامی برساند. سرعت در اجرای این قانون در شرایط مقابله با اقدامات نقضی طرف مقابل ضروری است و از کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی می‌خواهیم نظارت کافی بر اجرای قانون مذکور را نموده و گزارش مستمر به مجلس شورای اسلامی ارائه نماید».
طرح دو فوریتی با 6 محور اصولی
تعدادی از نمایندگان مجلس در واکنش به تمدید تحریم‌های ISA  در حال آماده کردن یک طرح دو فوریتی
هستند که محورهای آن قابل تامل است. حجت‌الاسلام مجتبی ذوالنور، رئیس کمیته هسته‌ای مجلس شورای اسلامی در این باره اظهار داشت: آنچه مجلس برعهده دارد، این است که دولت را وادار کند تا در مقابل بدعهدی‌های بیگانگان اقدام جدی انجام دهد؛ مجلس مهرماه سال گذشته قانون اقدام متقابل و متناسب دولت ایران در اجرای برجام را تصویب کرده بود اما کار جدیدی در مجلس شروع شده است که تهیه طرح دو فوریتی الزام دولت به اقدامات عملی برای نادیده گرفتن محدودیت‌های برجامی است.   ذوالنور در این باره به مهر گفت: اگر دشمن در این مرحله برخورد جدی از ما نبیند، قطعاً پیش‌روی می‌کند بنابراین کوتاه آمدن و قاطع برخورد نکردن ما باعث می‌شود عزت و اقتدار ملت ما در حوزه‌های دیگر نیز مخدوش شود.  بنابراین در حال جمع‌آوری امضا برای این طرح 2فوریتی هستیم و استقبال قابل توجهی نیز صورت گرفته است. وی با اشاره به محتوای طرح 2 فوریتی الزام دولت به نادیده گرفتن محدودیت‌های برجامی، اظهار داشت: این طرح در ۶ محور از دولت خواسته است در چارچوب NPT برای توسعه حقوق هسته‌ای صلح‌آمیز ایران اسلامی اقدام کند که شامل افزایش تعداد سانتریفیوژهای پیشرفته، ذخیره‌سازی اورانیوم بدون رعایت محدودیت ۳۰۰ کیلوگرمی در برجام، تولید و ذخیره‌سازی آب سنگین مورد نیاز کشور بدون توجه به محدودیت ۱۳۰ تنی برجام و تلاش برای فروش مازاد آن در بازارهای جهانی، بالا بردن سطح غنی‌سازی اورانیوم تا ۲۰ درصد یا هر میزان مورد نیاز در عرصه‌های صلح‌آمیز و بازگشت رآکتور ۴۰ مگاواتی آب سنگین اراک به حالت قبل از برجام و تلاش برای نصب و راه‌اندازی آن و در نهایت توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی است.
تخت‌روانچی: اگر برخی مفاد ISA تعلیق شود، باز هم برجام نقض شده است
مجید تخت‌روانچی، معاون اروپا و آمریکای وزارت امور ‌خارجه گفت: حتی اگر بخش‌هایی از مصوبه سنا درباره تمدید 10 ساله تحریم‌های ISA علیه ایران تعلیق شود، باز هم امضای اوباما پای این مصوبه به مثابه نقض برجام است. سیدحسین نقوی‌حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی درباره جلسه روز گذشته این کمیسیون که با حضور مجید تخت‌روانچی برگزار شد، گفت: تخت‌روانچی در این جلسه گفت «ترامپ نشان داد سیاست خارجی وی با گذشته متفاوت است و درباره برجام نظرات متفاوت داد. یک بار گفت برجام را پاره می‌کند و بار دیگر اعلام کرد درباره برجام باید دوباره مذاکره کنیم. می‌شود از اینگونه اظهارنظرها متوجه شد تغییر و تحولاتی در سیاست خارجی آمریکایی‌ها رخ خواهد داد». نقوی‌حسینی در گفت‌وگو با تسنیم افزود: تخت‌روانچی در ادامه گفت «مهم‌ترین موضوع ما و آمریکایی‌ها در حال حاضر مساله برجام است. ترامپ 2 راه بیشتر ندارد؛ یا برجام را کنار بگذارد که در این صورت هزینه به هم خوردن برجام به گردن آمریکایی‌ها خواهد بود، راه دوم این است که ضمن حفظ برجام، سیاست‌های خصمانه‌تر و سخت‌تری را علیه ایران به کار گیرد تا هزینه توقف برجام به گردن ایران بیفتد. ما در قبال تحولات مذکور هم فرصت‌هایی داریم و هم تهدیداتی که باید به آن بپردازیم. به طور مثال اینکه ترامپ گفته من توان خود را برای نابودی داعش به کار خواهم گرفت، یک فرصت است». وی ادامه داد: تخت‌روانچی همچنین گفت «جمهوری اسلامی برای هر وضعیتی آمادگی کامل دارد. ترامپ و تیم او باید بدانند ایران طعمه غیرقابل هضم، بسیارسخت و مقاومی در مقابل آنهاست و مثل گذشته در هر شرایطی پیروز میدان خواهد بود». سخنگوی کمیسیون امنیت ملی اضافه کرد: در ادامه این جلسه ذوالنوری، جاسمی، کریمی‌قدوسی، گودرزی، نجفی و جلالی اظهارنظر کردند. همچنین تخت‌روانچی اعلام کرد اقدام آمریکا با اجماع تمام مسؤولان کشور و با توجه به نظر رهبر معظم انقلاب نقض صریح برجام است. اگر در اجرای قانون ایسا حتی بندهای مربوط به هسته‌ای را اجرایی نکنند باز هم مصوبه کنگره نقض برجام است، چراکه این مصوبه، تحریم جدید علیه ایران است.