گروه اجتماعی: طرح شیر مدارس حدود ۱۶ سال است در مدارس کشور اجرا می‌شود اما هر سال آموزش‌وپرورش با مشکل کمبود بودجه شیر مدارس مواجه است و امسال هم هنوز دانش‌آموزان طعم شیر مدرسه را نچشیده‌اند.
شیر، کامل‌ترین و قدیمی‌ترین غذای شناخته شده بشر است که با برخورداری از ترکیبات مهمی مانند پروتئین، کلسیم، فسفر و انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی، حجم زیادی از نارسایی‌های ناشی از سوءتغذیه را جبران می‌کند. استفاده از شیر بویژه برای دانش‌آموزان، تندرستی، تقویت قدرت یادگیری، تفکر و خلاقیت بیشتر را به ارمغان خواهد آورد. از ناخن‌ها تا پوست و موی سر همه درگیر و تأثیرپذیر از مصرف شیر و خواص آن هستند. هر لیوان شیر- معادل 250 میلی‌لیتر- حدود 315 میلی‌گرم کلسیم دارد که 30 درصد کلسیم روزانه مورد نیاز بدن را تأمین می‌کند.
تاریخچه توزیع شیر در مدارس ایران
فارس در این باره نوشت: از سال 1379 با پوشش قرار دادن 10 هزار دانش‌آموز در کشور، طرح توزیع رایگان شیر در مدارس آغاز شد و طی سال‌های گذشته روند پوشش دانش‌آموزان در طرح شیر مدارس کامل‌تر شده است تا جایی که قرار است امسال نزدیک به 14 میلیون دانش‌آموز تحت پوشش این طرح تغذیه‌ای قرار گیرند. در آیین‌نامه اجرایی دبیرخانه کمیته ملی برنامه شیر مدرسه که در راستای اجرای مصوبه شماره 77684/309 مورخ دهم شهریور ماه 86 شورای اقتصاد تدوین شده است، جامعه هدف این طرح تمام دانش‌آموزان دختر و پسر دوره‌های پیش‌دبستانی، ابتدایی، راهنمایی و متوسطه شبانه‌روزی دولتی، مراکز شبانه‌روزی کودکان بی‌سرپرست تحت پوشش بهزیستی و کارکنان شاغل در واحدهای آموزشی هستند.
55 نوبت توزیع شیر در سال گذشته
منصور مجاوری، مسؤول کمیته توزیع شیر مدارس وزارت آموزش‌وپرورش نیز 25 مرداد سال جاری درباره توزیع شیر مدارس در سال تحصیلی گذشته و اکنون اظهار کرد: با تصمیم دولت 400 میلیارد تومان از محل هدفمندی یارانه‌ها و 150 میلیارد تومان از محل بودجه عمومی برای برنامه شیر مدارس مصوب شد.
وی افزود: از آنجا که پیش‌بینی می‌کردیم این مبلغ به علت وضعیت بودجه به طور کامل تخصیص نیابد، بر اساس بودجه 400 میلیارد تومانی برنامه‌ریزی کردیم و در نهایت استان‌ها با 175 کارخانه لبنیاتی در سراسر کشور قرارداد بستند که 60 درصد استریل و 40 درصد پاستوریزه بود. مدیرکل دفتر برنامه و بودجه وزارت آموزش‌وپرورش ادامه داد: سال تحصیلی گذشته 55 نوبت از 15 مهر شیر توزیع شد و تا اواخر اسفند ادامه داشت و یک وعده هم پس از عید نوروز توزیع شیر داشتیم البته در برخی استان‌ها مانند خوزستان و ایلام اجازه دادیم به دلیل آلودگی هوا و فواید مصرف شیر، توزیع شیر در نوبت‌های بیشتری انجام شود که در برخی نقاط حتی به 60 نوبت هم رسید. وی به قرارداد 400 میلیاردی با شرکت‌های لبنیاتی اشاره کرد و گفت: تاکنون 250 میلیارد تومان به کارخانجات شیر تزریق شده اما هنوز 150 میلیارد تومان بدهکار هستیم و امیدواریم این بودجه هرچه سریع‌تر در اختیار ما قرار بگیرد تا بتوانیم به تعهدات خود عمل کنیم. مجاوری افزود: اگر 550 میلیارد تومان مصوب به طور کامل تخصیص پیدا می‌کرد، می‌توانستیم رقم توزیع شیر در مدارس را به 70 نوبت برسانیم اما چاره‌ای نداشتیم جز اینکه تا 55 نوبت شیر توزیع کنیم. وی با بیان اینکه جامعه آماری ما در سال 94 گسترده بود، عنوان کرد: تا اردیبهشت سال 95 همه مقاطع تحصیلی از پیش‌دبستانی تا متوسطه مشمول این طرح شدند؛ به عبارتی دانش‌آموزان، پیش‌دبستانی‌ها، معلمان و کودکان تحت پوشش بهزیستی که شمار آنها به 5/14 میلیون نفر می‌رسد، 798 میلیون پاکت شیر دریافت کردند.
احمدی‌دانش‌آشتیانی: بودجه نداریم
این در حالی است که فخرالدین احمدی‌دانش‌آشتیانی، وزیر آموزش‌وپرورش نیز در آخرین اظهارنظر خود درباره توزیع شیر در مدارس گفته است: «رایزنی‌هایی در حال انجام است؛ امیدواریم بودجه شیر را تأمین کرده و بتوانیم آن را در مدارس توزیع کنیم».
علاوه بر این گلایه بعضی شرکت‌های تولید لبنیات از آموزش‌وپرورش درباره خُلف وعده مدیران آموزش‌وپرورش، نسبت به پرداخت هزینه تولید و پخش شیر در مدارس، همواره در طول سال‌های گذشته، نقل محافل بوده است و آنها نسبت به عدم پرداخت یا تأخیر مطالبات خود انتقادات زیادی داشته‌اند. روی دیگر چالش‌های موجود در توزیع شیر در مدارس، بحث عدم تخصیص اعتبار و تأخیر در پرداخت آن به آموزش‌وپرورش است که از سوی دولت بخوبی و بموقع صورت نمی‌گیرد؛ فی‌المثل در سال تحصیلی جاری و به‌رغم گذشت نزدیک به 3 ماه از سال تحصیلی، هنوز دانش‌آموزان «طعم شیر» مدرسه را نچشیده‌اند و همگی چشم به راه دیدن پاکت‌های رنگین شیر در کلاس درس هستند اما مسؤولان این وزارتخانه از عدم پرداخت اعتبار لازم برای تهیه و توزیع آن در مدرسه خبر می‌دهند و دانش‌آموزان صبحگاهان چشم‌انتظار رؤیت خودروهای توزیع شیر مقابل مدارس خود هستند و هر روز برگه دیگری از روزشمار عملیاتی شدن شیر ورق می‌خورد اما انگار داستان تکراری عدم توزیع شیر و بلاتکلیفی دانش‌آموزان و مدیران مدارس قرار است هرساله در سال تحصیلی تجدید چاپ شود، بی‌آنکه بدانیم این داستان دیگر خواننده‌ای ندارد و متنی بسیار تکراری است.
براستی این پرسش مهم و اساسی سال‌هاست بین اهالی تعلیم و تربیت کشور مطرح است که آیا کلاف تأمین هزینه تهیه و توزیع شیر در مدارس آنقدر پیچیده است که باز کردن آن به موضوعی سخت، تکراری و مزمن در نظام آموزشی ما بدل شده است؟
در جامعه‌ای که از سوی متولیان امر بهداشت و سلامت آن، همواره بر استفاده و قرار گرفتن شیر در سبد غذایی توصیه و تأکید می‌شود، تخصیص و تأمین اعتبار لازم برای خرید این محصول بسیار سودمند غذایی بویژه برای جامعه دانش‌آموزی که بنا بر اقتضائات جسمی و روحی خود، نیاز بیشتری به آن دارند، کار سخت و ممتنعی نبوده و تنها نیازمند تدبیر و دوراندیشی و اعمال مدیریت صحیح از سوی مدیران امر است؛ موضوع مهمی که اگر در اجرای آن بخوبی عمل نکنیم، فرصت استفاده و مهم‌تر از آن فرهنگسازی مصرف شیر در خانواده‌ها را برای همیشه از دست خواهیم داد و ناآگاهانه زمینه بروز آسیب‌های جسمی و روانی نسل نو پای کشور را فراهم می‌کنیم و در ادامه این فرآیند، پایه‌گذار بی‌توجهی نسل‌های بعدی نسبت به اهمیت مصرف شیر به عنوان یک محصول غذایی راهبردی و شاخص در سبد غذایی خانواده‌ها را فراهم می‌کنیم. در صورتی که این روند کم‌توجهی نسبت به این موضوع مهم تغذیه‌ای ادامه پیدا کند، عوارض و زیان‌های دامنه‌دار آن که حاصل بروز بیماری‌های مختلف از جمله پوکی استخوان و پیامدهای کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی گوناگون در افراد جامعه است، باعث تحمیل هزینه‌های هنگفت به نظام سلامت کشور و خانواده‌ها می‌شود که با احصا و محاسبه‌ای ساده، بیش از تأمین اعتبار برای توزیع شیر در مدارس خواهد بود.