گروه اقتصادی: 10 سال بعد از دستور رئیس‌جمهور وقت مبنی بر تغییر واحد پول ملی و حذف صفر از اسکناس‌ها، هیأت وزیران تصمیم گرفت در روزهایی که خبری از رفرم پولی نیست تصمیم بر تغییر واحد پول ملی بگیرد؛ تصمیمی که برای طرح در محافل جذاب است و می‌تواند بسیاری از مسائل را به حاشیه ببرد. به گزارش «وطن‌امروز» هیات‌دولت در جلسه دیروز خود با بررسی پیشنهادهای کارگروه منتخب درباره «لایحه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران» ‏پرداخت و مواد دیگری از این لایحه را به تصویب رساند.‏ براساس موادی از این لایحه که به تصویب هیأت وزیران رسید، واحد پول ایران، تومان و برابر با 10 ریال ‏تعیین شد.‏  تغییر واحد پول ایران از ریال به تومان پس از ارسال لایحه بانک مرکزی به مجلس شورای اسلامی و تصویب این بند در مجلس و تایید آن توسط شورای نگهبان قانونی و قابل اجراست. در لایحه بانک مرکزی پیشنهادی آمده بود: امکان اجرای رفورم پولی و تعریف واحدهای پول جدید پیش‌بینی شده است، به این ترتیب، در صورت نیاز به‌پیشنهاد رئیس‌کل بانک مرکزی و تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی، رفورم پولی که به‌معنای معرفی واحد پول ملی جدید، اجزای آن و برابری آن با واحد پول رایج است، به اجرا گذارده می‌شود. هرچند این طرح در دولت به تصویب رسیده ولی پیش‌نیاز اجرای آن تصویب مجلس و تایید شورای نگهبان است که باید دید دولت چه‌زمانی لایحه مربوط را تقدیم مجلس خواهد کرد ولی نکته مهم اینجاست طرح اصلاح پول ملی بعد از سال‌ها در دولت به تصویب رسید. چراکه پیش از این و در دولت قبل اصلاح پول ملی به‌قدری جدی شده بود که بانک مرکزی با راه‌اندازی سایت ویژه رفرم پول ملی از مردم خواست در نام واحد جدید پولی و همچنین میزان صفرهایی که باید از پول ملی حذف شوند نظر دهند. ولی عمر دولت قبل به اجرای رفرم پولی نرسید و با تغییر دولت به بایگانی بانک مرکزی رفت تا اینکه یک ماه قبل حسین قضاوی، معاون امور بانکی وزیر اقتصاد که خود در دولت قبل به‌عنوان معاون اقتصادی بانک مرکزی در تلاش برای اجرایی شدن اصلاح پول ملی بود بر ضرورت حذف صفر از پول ملی تأکید کرد. سال 1386 ایده حذف صفر از پول ملی با دستور رئیس‌جمهور وقت، محمود احمدی‌نژاد در دستور کار قرار گرفت و پیش از این نیز در سال 1372، بانک مرکزی مطالعاتی گسترده را در این زمینه آغاز کرد. تجربیات جهانی نشان می‌دهد یکی از مهم‌ترین پیش‌نیازها در این حوزه مهار تورم است. در حال حاضر بیش از 3 سال است نرخ تورم در حال کنترل است و روند کاهشی حاکم بر آن سبب شده نرخ تورم تک‌رقمی شود. به‌عقیده برخی کارشناسان اقتصادی، افزایش ظاهری قدرت پول ملی، آسان‌سازی مبادلات، محاسبات و خرید و فروش‌های مردم از اثرات قابل تحقق حذف صفرها است اما برای حذف صفرها ارتقای شاخص‌های اقتصادی همچون افزایش تولید، نرخ سرمایه‌گذاری، آزادسازی‌های اقتصادی، رفع انحصارات، حضور بانک‌های خارجی در کشور، حضور بی‌قید و شرط سرمایه‌گذاران خارجی و... نیز باید انجام شود.
 تغییر واحد پولی گام مثبت اما ناکافی
یکی از نخستین پیشنهاددهندگان حذف صفر‌ها از پول ملی با مثبت ارزیابی کردن تغییر واحد پول ملی گفت: مجلس می‌تواند با دریافت این لایحه ایده حذف صفر‌ها از پول ملی را عملی کند.
غلامرضا مصباحی‌مقدم در گفت‌وگو با فارس، با اشاره به مصوبه دیروز هیات دولت مبنی بر تغییر واحد پول ملی از ریال به تومان در قالب لایحه قانون بانک مرکزی اظهار داشت: این مصوبه به خودی خود قدم مثبتی است زیرا آنچه در زبان مردم جریان دارد، ریال نیست بلکه تومان است. وی افزود: ده‌ها سال است در زبان ملت ایران تومان جریان دارد و خوب است آنچه در زبان مردم جریان دارد به عنوان واحد پولی تعیین شود.  نماینده سابق مجلس و پیشنهادکننده تغییر واحد پول و ملی و حذف صفر‌ها، با بیان اینکه این مصوبه دولت اقدامی مثبتی است اما آن خواسته ما را دنبال نمی‌کند، تصریح کرد: مجلس می‌تواند با دریافت این لایحه، ایده حذف صفر‌ها از پول ملی را عملی کند، چراکه پول ملی باید با پول کشورهای دیگر بویژه کشورهایی که از نظر اقتصادی وضعیت مثبتی دارند، تناسب داشته باشد. وی با بیان اینکه پول ایران با ترکیه باید قابل مقایسه باشد، گفت: پول ایران باید یک نسبت قابل قبولی با یورو، ریال عربستان، لیر ترکیه و درهم امارات داشته باشد. مصباحی‌مقدم تصریح کرد: معنای این کار این است که واحد پولی ما که تومان خواهد شد معادل یک یورو می‌شود و اگر بخواهد این اتفاق بیفتد باید 3 صفر از واحد پولی حذف شود.  این کارشناس اقتصادی با اشاره به نگرانی ایجاد توهم پولی با حذف صفر‌ها و تغییر واحد پولی اظهار داشت: ممکن است مردم تصور کنند درآمدشان 1000 برابر کاهش یافته اما برای رفع این مشکل یک راهکار تجربه شده وجود دارد و آن این است که صفر‌های پول ملی را پس از ممیز و با رنگی متفاوت و اندازه‌ای کوچک‌تر درج شود. وی افزود: مثلاً در حال حاضر که چک پول‌ 50 هزار تومانی و 100 هزار تومانی منتشر می‌شود، بانک مرکزی می‌تواند بعد از عدد 50 یا 100، صفر‌های باقیمانده را حذف کند که با این کار به زبان محاوره مردم برای شمارش واحد پول (بدون آنکه تصور کاهش ارزش پول کنند) نزدیک می‌شود. مصباحی‌مقدم گفت: وقتی این پول‌ها یک سال از انتشار آنها گذشت و مردم به صفرهای بعد از ممیز در واحد پولی عادت کردند، با برداشتن آن صفرها هیچ‌گونه تغییری نه در واقعیت و نه در اذهان عمومی رخ نخواهد داد بلکه تغییر مثبت هم به وجود می‌آید. آن تغییر مثبت احساس قدرت پول ملی است. وی با اشاره به حذف 6 صفر از پول ملی ترکیه، تصریح کرد: این تقویت اسمی پول ملی ترکیه تصورات را به گونه‌ای به وجود آورده که حتی در بعضی مناظرات دانشگاهی از برخی منتقدان می‌شنویم می‌گویند پول ملی ما را با ترکیه مقایسه کنید می‌بینید که پول ملی آنها  چقدر در برابر دلار قدرتمند است اما از یاد برده‌اند آنها 20 سال پیش 6 صفر از پول ملی خود را حذف کرده‌اند. بنابراین ذهنیت افراد و آحاد جامعه عدد ظاهری واحد پول است.  این کارشناس اقتصادی در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه این لایحه جزو قوانین اصلی کشور است آیا پیشنهاد حذف صفرها از پول ملی نباید در لایحه دیگری مطرح شود، گفت: خیر! مجلس این اختیار را دارد که وقتی لایحه را دریافت کرد تغییرات مورد نیاز را در آن انجام دهد. این نماینده سابق مجلس همچنین در پاسخ به پرسش بازه زمانی مورد نیاز برای اجرای فرآیند حذف صفر و تغییر واحد پول ملی گفت: به مجرد اینکه این قانون در مجلس به تصویب برسد و به دولت ابلاغ شود، قابل اجرا خواهد بود. به عبارتی دیگر، نخستین پول‌هایی را که دولت (بانک مرکزی) می‌خواهد چاپ کند می‌تواند در قالب واحد پولی جدید و شکل جدید توضیح داده شده باشد. قطعا فعالان اقتصادی از کاهش صفرهای دردسرساز اسکناس‌ها استقبال می‌کنند اما با توجه به اینکه اقتصاد کشور با مشکلات فراوان دست و پنجه نرم می‌کند، مصوبه پر حرف و حدیث و البته جذاب که تاثیر چندانی در اقتصاد ندارد جالب توجه بوده است. عمده‌ترین مزیت حذف صفر از پول ملی راحت شدن مبادلات است اما گویا برای دولتی که انتقادهای فراوان اقتصادی - از اشتغال گرفته تا معیشت- به آن وارد است، مزیت‌های دیگری هم دارد.