شکستگی لوله نفت مارون- اصفهان حجم بالایی از آلودگی نفتی را راهی رودخانه، مزارع پرورش ماهی و حتی سد کارون
۴ کرده است. این سومین شکستگی در سال‌های اخیر در این منطقه است. لوله نفت مارون- اصفهان که بر اثر بارش‌های آخر هفته گذشته و رانش زمین شکسته شده، همچنان ترمیم نشده و حجم بالایی از نفت‌خام را روانه رودخانه گندمکار و سد کارون ۴ کرده است که این موضوع سلامتی تعداد زیادی از مردم را تهدید می‌کند. کارشناسان معتقدند با تکرار این حادثه برای سومین بار مسؤولان باید اقدامی جدی برای پیشگیری از این فاجعه محیط‌زیستی و سلامت انجام دهند. هومان خاکپور، کارشناس منابع طبیعی، درباره این موضوع به مهر می‌گوید: یک خط انتقال نفت از منطقه مارون خوزستان به منطقه اصفهان وجود دارد که لوله‌گذاری آن بیش از ۴۰ سال پیش انجام شده و چند تلمبه‌خانه هم در طول مسیر دارد که نفت را به پالایشگاه اصفهان پمپاژ می‌کند. یکی از این تلمبه‌خانه‌ها در استان چهارمحال‌وبختیاری در یکی از مناطق جنگلی و در منطقه‌ای به نام «سرخون» در شهرستان اردل استان چهارمحال‌وبختیاری واقع شده که از سال ۹۰ یعنی حدود 5 سال پیش بحث نشت نفت در منابع آبی در بین مردم منطقه به صورت جدی مطرح شد. خاکپور اضافه می‌کند: در آن منطقه چشمه‌ای وجود داشت که آب چند روستا را تأمین می‌کرد و آن چشمه به منابع نفتی آلوده شد. آن زمان هم چند گزینه مطرح بود که یا به دلیل نشتی نفت از لوله‌ها یا به دلیل وجود چاهک‌هایی که رسوبات نفتی در آنجا تخلیه می‌شود و دفن غیربهداشتی و غیراصولی این لجن‌های نفتی، این بلا بر سر منابع آبی آنجا آمده است. بنابراین یکسری گمانه‌زنی‌ها از همان سال ۹۰ مطرح بود و کم‌کم به سمتی رفت که بیماری‌های پوستی در منطقه زیاد شد و دیگر آب چشمه قابل شرب نبود. به گفته وی، حدود 5 سال است مردم روستاهای منطقه با شرکت نفت درگیر هستند و اکنون به دلیل قابل استفاده نبودن آب رودخانه، دولت از طریق تانکر به این روستاها آبرسانی می‌کند. اعتراضات مردم نسبت به این مساله بالا گرفته است و آسیب‌هایی هم به مزارع پرورش ماهی پایین‌دست که از چشمه آب تغذیه می‌شدند، آمده است که این اتفاق از سال ۹۰ همچنان ادامه داشته است. عضو شبکه تشکل‌های محیط‌زیستی استان چهارمحال‌وبختیاری تصریح می‌کند: بارندگی‌های اخیر باعث شکستن لوله شد. حدود ۴۸ ساعت، نفت از طریق این لوله، تخلیه و علاوه بر چشمه، وارد منابع آبی و رودخانه شده است. در مرحله اول ظرف یک روز لوله را بستند ولی نفتی که در مسیر و در منطقه شیب‌دار بوده، چون باید به طور کامل تخلیه می‌شد، تمام رودخانه و چندین مزرعه پرورش ماهی که زیردست این رودخانه وجود داشته و نیز شالیزارهای مردم را آلوده کرده و از طرف دیگر این رودخانه به سد کارون ۴ متصل ‌شده و متأسفانه آلودگی آن وارد این سد هم شده است. خاکپور تاکید می‌کند: متأسفانه سد کارون ۴ یک فاجعه در حوزه آبزیان آن منطقه در بحث رودخانه و مزارع پرورش ماهی ایجاد کرده و الان سازمان محیط‌زیست در این موضوع ورود پیدا کرده ولی این مشکل طی چند سال اخیر حل نشده و همچنان این مطالبه‌گری وجود داشته است، تا جایی که سال ۱۳۹۰ سازمان محیط‌زیست از مدیرعامل خط لوله نفت اصفهان شکایت ‌کرد و در پی آن احضاریه قضایی صادر شد. در همین راستا مدیرعامل را تغییر دادند و چون پرونده به اسم شخص شده بود، پیگیری آن منتفی شد. وی ادامه می‌دهد: در این مدت به تعهدات‌شان عمل نکردند و نسبت به این مساله که چقدر از خاک این منطقه آلوده شده و پیش رفته هم گمانه‌زنی نکردند. عضو شبکه تشکل‌های محیط‌زیستی استان چهارمحال‌وبختیاری با تاکید بر اینکه هم با تهدیدهای محیط‌زیستی و هم با خطراتی برای سلامت مردم روبه‌رو هستیم، می‌گوید: نارضایتی‌های اجتماعی در منطقه ایجاد شده، مردم تجمعاتی داشتند و بشدت روی این موضوع معترض هستند. خاکپور اعلام می‌کند: اداره کل محیط‌زیست استان چهارمحال‌وبختیاری بشدت پیگیر این ماجرا و در حال انجام اقدامات لازم است. قسمت جنگلی، رودخانه و سد کارون ۴ به طور کامل آلوده و خسارت چندین میلیاردی به حوزه محیط‌زیست وارد شده است. خسارات وارد شده آنقدر سنگین است که مدیرکل استان چهارمحال‌وبختیاری نگران است اگر نسبت به این مساله شکایتی داشته باشد، هزینه‌های دادرسی را چطور تأمین کند. وی با بیان اینکه ابعاد این آلودگی هنوز مشخص نیست، می‌پرسد: چطور می‌توان این موضوع را پیشگیری کرد که در آینده شاهد چنین اتفاقاتی نباشیم؟ اگر این مساله ناشی از قدمت و پوسیدگی لوله‌های انتقال است، باید تدبیری اندیشیده شود که این خسارت‌ها وارد نشود. اگر به لحاظ اقتصادی محاسبه کنند که عوض کردن این لوله‌ها به طور مثال A ریال هزینه دارد ولی وقتی که خسارت‌های محیط‌زیستی مانند این فاجعه را در نظر بگیرند، می‌بینند که هزینه‌ تعویض لوله در برابر این خسارت‌های محیط‌زیستی اصلاً قابل قیاس نیست ولی متأسفانه این هزینه‌ها را کسی حساب نمی‌کند، یعنی فقط ارزش ریالی آن را حساب می‌کنند و این مساله باعث می‌شود توجیهی نداشته باشد که اقدام به تعویض آن کنند. وی در پایان هشدار می‌دهد: مسؤولان با توجه به حجم آلودگی و خسارت‌هایی که در حوزه سلامت مردم و محیط‌زیست ایجاد می‌شود، باید یک کار پژوهشی انجام دهند و عوامل آلودگی در منطقه، حتی‌الامکان یا از منطقه خارج شود یا فکری کنند که این آلودگی در سال‌های بعد رواج پیدا نکند. باید ببینند میزان نفتی که در منطقه رها شده تا چه حد وارد منابع زیرزمینی شده؟ آیا واقعاً به منابع زیرزمینی نفوذ کرده و در این راستا چه اقدامی می‌توان انجام داد؟ اکنون چقدر می‌توان جلوی حرکت مواد نفتی به سمت سد کارون ۴ تا پایین‌دست رودخانه را گرفت؟ باید بتوانند یکسری از چنین اقداماتی را به صورت کوتاه‌مدت و یکسری را به صورت بلندمدت در برنامه‌های‌شان داشته باشند.
 

احتمال تلفات محصولات آبزی در مزارع پایین‌دست
 بخشدار میانکوه شهرستان اردل چهارمحال‌وبختیاری نیز در این‌باره اعلام کرد: این پدیده طبیعی موجب جاری شدن نفت‌خام در رودخانه سرخون در این منطقه شد. امام‌داد شهبازی از آماده‌باش و اعزام بموقع نیروهای امداد و نجات در کمترین زمان ممکن برای مهار نفت و ترمیم خط لوله خبر داد و با اشاره به وجود تعدادی مزرعه پرورش ماهی سردابی در مسیر رودخانه سرخون و آلودگی نفتی تصریح کرد: احتمال تلفات محصولات آبزی در مزارع پایین‌دست محل حادثه دور از انتظار نیست.