گروه فرهنگ و هنر: در خلأ حضور برنامههای اجتماعی خاص و کارکردی در تلویزیون، این روزها دورهمی مهران مدیری توانسته در قالب یک برنامه اجتماعی به نقد رفتارهای غلط اجتماعی بپردازد و با فرهنگسازی در حوزه زندگی مدرن، به صراحت حرفهایی را بزند که شاید دیگران کمتر جرات ورود به آنها را داشته باشند. به گزارش «وطن امروز»، مهران مدیری براحتی از روند معمول برنامههای گفتوگو محور غیرجذاب فاصله گرفته است و با تلاش برای بسط نقد اجتماعی در مدیوم طنز مخاطبان فراوانی را پای شبکه نسیم نشانده است. یکی از سختیهای کار تلویزیون و در واقع یکی از ظرافتهای برنامهسازی و رسانه، بیان صریح انتقادات با لحاظ حداکثر واقعبینی است. مهران مدیری که سابق بر این با نقد گروههای مختلف و نهادها و بخشهای متفاوت در مدیوم طنز تلاش کرده آنها را به چالش بکشد این بار در «دورهمی» هم این فرآیند را ادامه داده است. نقد سیستم پزشکی و نظام بهداشت در «درحاشیه»، نقد شعرا، روشنفکران، ماهوارهها، سیاستمداران، اهالی فوتبال و... در مرد هزار چهره و نقدهای صریحی که مهران مدیری در سالهای قبلتر در «شبهای برره» و اثار دیگر پیش برده است، نشان میدهد او اتفاقا در «دورهمی» به حدمطلوبی رسیده است. برنامه دورهمی این روزها با استقبال مخاطبان هم همراه است، چرا که به دور از ژستهای خاص در عین طرح مسائل کاملا جدی، کاملا عامیانه و مردمی است. مهران مدیری همان سوالی را از مسؤولانی که در برنامه حاضر میشوند، میپرسد که اگر مردم جای او بودند هم این سوال را میپرسیدند. او به ابتکار، رئیس سازمان محیطزیست – وقتی دارد به مثابه گزارشهای روتین صحبت میکند - میگوید: «چرا هیچ اتفاقی نمیافتد؟ از تلاشهای صورت گرفته مطلع هستم اما بلاخره چی؟ چرا وضعیت اقتصادی مردم تغییری نمیکند؟». او به طریق مشابه، ستاری معاون رئیسجمهور را نیز مورد نقد قرار میدهد. البته به همان صراحت بیان که یک مخاطب مردمی این سوالها را دارد. ساختار دورهمی به گونهای است که نظر مخاطبان را از هر حیث جلب میکند، این برنامه از ساختاری جدید در عرصه استندآپ و ترکیب آن با نمایش بهره برده است. از طرف دیگر تسلط مهران مدیری در طنز و کنایه و بداههگوییهای مفید توانسته بخشهای خوبی را در این برنامه ایجاد کند. اگر چه بخشهای نمایشی نسبت به گفتوگوها و استندآپ کمدی، با کیفیت پایینتری طراحی میشوند و اینطور احساس میشود که نمایشنامه فاقد متن و صرفا با تکیه بر توانمندیهای بازیگران پیش میرود. یکی از مجریان با سابقه تلویزیون درباره دورهمی اظهارت جالبی دارد. گیتی خامنه درباره این برنامه گفته است: یکی از مسائلی که مردم ما با آن درگیر هستند، تعارف است و همین باعث شده گاهی از ارتباط شفاف و واقعی دور شویم و دورهمیهایمان به مقوله تعارف بگذرد. حتی برخی مواقع منجر به سوءتفاهم میشود؛ اما یکی از نکات مثبت برنامه دورهمی این است که تلاش میکند به مقوله تعارف بپردازد و اینکه نباید این مساله جایگزین ارتباط شفاف شود. این خیلی خوب است که ما به شناخت واقعی برسیم. این اتفاق خوب در برنامه دورهمی رخ داده است. یکی دیگر از ویژگی برنامه دورهمی این است که سوژههایش از دل اجتماع گرفته میشود اما بهتر است از میهمانانی دعوت شود که ممکن است چهره نباشند اما کارهای درخشانی انجام دادهاند. به نظرم دعوت از چنین افرادی به موفقیت برنامه میافزاید. به نظر میرسد آنقدر وجه فرهنگسازی و نقد اجتماعی بااهمیت است که از نظرگاه بازیگران نیز دور نمانده است. محمود پاکشنیت بازیگر سینما و تلویزیون که خود سابقه حضور در این برنامه را دارد، درباره برنامه میگوید: دورهمی جزو برنامههای پرمخاطب تلویزیون است که بیشتر مردم آن را دنبال میکنند و از تماشای آن لذت میبرند. اتفاقا من و همسرم هم یک بار میهمان این برنامه بودیم و هر زمان که در منزل باشم، حتما برنامه را میبینم و دوستش دارم. برنامه دورهمی در هر قسمت به یک موضوع اجتماعی میپردازد که به نظرم جذاب است و پیشنهاد میکنم همین مسیر را در فصل جدید هم ادامه بدهد؛ زیرا دورهمی میتواند موضوعات اجتماعی را در جامعه فرهنگسازی کند. حتی معتقدم چون این برنامه هر روز به یک موضوع میپردازد، به همین دلیل تاریخ مصرف هم ندارد.
از آنجایی که برنامههای متعددی در همه این سالها ساخته شده که بنا داشتهاند پیامهای خود را از طرق مختلف به مخاطبان برسانند، دورهمی در قیاس با آنان چندگام جلوتر است. استفاده از نمایش، جذابیتهای بصری، موسیقی، کلیپ، استفاده از هنرمندان، ورزشکاران و چهرهها یا خیلی کارهای دیگر، فرآیندهایی است که بسیاری برای انتقال پیام طی میکنند. دعوت از ستارهها هم یکی از گزینههایی است که همه برنامهسازان از آن به عنوان یک گزینه استفاده میکنند اما هدفی در پی این دعوت از ستارهها نیست. دورهمی نشان داده که دعوت از ستارهها و میهمانان را هدفدار پیش میبرد. در آغاز رخداد این برنامه نقدهایی به کپی بودن برنامه وجود داشت اما این روزها محتوا آنقدر غلبه دارد که این موضوع به چشم نمیآید و به نظر نمیرسد عیب و ایراد گرفتن از صرفا دکور مشابه یا فرم مشابه برنامه تلویزیونهای دیگر، محلی از اعراب داشته باشد، آن هم وقتی مهران مدیری در محتوا با یک ایدهپردازی خلاقانه حتی به «خندیدن» هم جهت میدهد و صرفا «الکی خندیدن» را تجویز نمیکند. این روزها بهرغم اینکه برخی از چهرههای اصلی و فعالان روزهای آغازین در پروژه «دورهمی» کنار گذاشته شدهاند، مهران مدیری باز به تنهایی حتی بهتر از گذشته دورهمی را اداره میکند، حتی به اعتقاد برخی مخاطبان، بخش نمایش در دورهمی یک بخش زائد و اضافی تلقی میشد. اخیرا هم مدیری از تغییرات اساسی در «دورهمی» خبر داده است. دورهمی یک حرکت خلاف جریان معمول در تلویزیون است، چون میتواند با یک گفتوگوی معمولی خلأ بسیاری از برنامههای اجتماعی را در تلویزیون با نقدهایی صریح پر کند. نقد صریح به سیاست، اقتصاد و اجتماع آن هم با زبان طنز اگرچه ساده به نظر میرسد اما معمول نیست. پیشتر درباره دورهمی گفتیم که نشان دادن ایرادهای معمول جامعه مدرن و نقد آن، مواجههای صریح با واقعیت و با هم خندیدن به عیبهایی که انسان امروز حتی خود، آنها را دوست ندارد و نمیپسندد و جبر مدرنیته آنها را بر او تحمیل کرده، ویژگی مهم «دورهمی» است. نقد نوکیسگی، «تازه به دوران رسیدگی»، تجمل و اشراف، نقد آقازادگی و به چالش کشیدن سلبریتیهای مرسوم از اتفاقات کمنظیر دورهمی است. مدیری اگر هم کپی یا تقلید کرده باشد، از خود و ایدهای که همیشه در آثارش پیش میبرد کپیبرداری کرده است. همانطور که گفته شد دورهمی نمونهای خاص از یک برنامه اجتماعی است. برنامهای که «خندیدن» را با «نقد» همراه کرده است و شاید نقطه تمایز مدیری با دیگران همینجاست.