گروه اجتماعی: ابتکار که پیش‌تر مخالفتش را با آغاز به کار معدن سنگ آهن آنومالی D19 را به دلیل نابودی یک زیستگاه حیاتی یوز با قید «فعلا» اعلام کرده بود اکنون باید در نشست هیات دولت بر سر این موضوع به مذاکره بنشیند. دشتی فراخ، خشک و آفتاب‌زده که تا دوردست‌ها در آن نه قطره آبی دیده می‌شود و نه طعمه‌ای اما شاید آخرین پناهگاه دست‌نخورده زیبای دونده ایرانی باشد.
کارشناسانی که وجب به وجب زیستگاه‌های یوز در مرکز ایران را برای یافتن یک یوزپلنگ ماده دوربین‌گذاری کرده‌اند دست خالی بازگشته‌اند و حالا تنها امیدشان به گذرگاه‌های میان مناطق اصلی است. جایی که قدم به قدمش را زیر پا می‌گذارند تا شاید نشانی از آخرین یوزپلنگ مادر ایرانی بیابند. اما حالا دولتی که دست‌کم بخشی از آرای خود در انتخابات ریاست‌جمهوری را مدیون عنوان خودخوانده «دولت محیط زیست» بوده، درست در یکی از حیاتی‌ترین این گذرگاه‌ها، جایی میان پناهگاه حیات‌وحش دره‌انجیر و منطقه شکارممنوع آریز، عزمش را برای معدن‌کاری و استخراج سنگ آهن جزم کرده است. اطلاعات به دست آمده از دوربین‌های تله‌ای نشان می‌دهد دست‌کم نیمی از همه یوزپلنگ‌های شناسایی شده در استان‌های یزد و خراسان جنوبی، از این منطقه عبور کرده‌اند و حداقل 4 یوزپلنگ در این منطقه حضور دارند که بتازگی نیز تصویربرداری شده‌اند. اگر ابتکار و هیات دولت بر سر استخراج سنگ آهن از این معدن به توافق برسند، «دولت محیط زیست» ماشه‌ای را کشیده که تیر خلاص را به بقای یوزپلنگ ایرانی در قلب ایران شلیک می‌کند.
محیط زیست «فعلا» مخالف است
به گزارش مهر، معصومه ابتکار، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست پیش‌تر اعلام کرده سازمان متبوعش با این تصمیم مخالف است اما این مخالفت را به قید «فعلا» مقید کرده و گفته است: بهره‌برداری از آنومالی D19 هنوز به طور کامل بررسی نشده ولی سازمان محیط زیست فعلا مخالف بهره‌برداری از آنومالی D19 است. وی با بیان اینکه سازمان محیط‌زیست به دلیل حفظ گونه‌های ارزشمند طبیعت مخالف بهره‌برداری از این محدوده است، تاکید کرده: به دلیل حفظ گونه‌های ارزشمند طبیعت مانند پلنگ و یوزپلنگ نمی‌توانیم اجازه بهره‌برداری از آنومالی D19 را بدهیم و تلاش می‌کنیم در شورایعالی معدن راه‌حلی برای حل این مشکل پیدا کنیم. با وجود این سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران تصریح کرده بهره‌برداری از این معدن قطعی و قریب‌الوقوع است و اکنون قرار است در نشست رسمی هیات دولت و در حضور معصومه ابتکار این موضوع روی میز دولت روحانی برود. معدن آنومالی شمالی یا (D19) که استخراج سنگ آهن در محدوده آن در دستور کار دولت قرار گرفته، بین 2 شهرستان بافق و اردکان مشترک است و میان 2 زیستگاه ارزشمند یوز قرار گرفته است. این معدن که یکی از بزرگ‌ترین ذخایر معدنی آهن در کشور به شمار می‌رود در جنوب پناهگاه حیات‌وحش دره انجیر و شمال منطقه شکارممنوع آریز واقع شده است. به گفته کارشناسان و بر اساس مطالعات انجام شده و تصاویر به دست آمده از یوزپلنگ آسیایی از سال ۱۳۹۰ تاکنون، این منطقه یکی از مهم‌ترین کریدورهای مهاجرتی یوزپلنگ در کشور است. دست‌کم ۶ یوزپلنگ از همین منطقه بینابینی برای جابه‌جایی میان منطقه دره انجیر و مناطق آریز و بافق استفاده کرده‌اند. این در شرایطی است که کل جمعیت یوزپلنگ کشور کمتر از ۴۰ عدد برآورد می‌شود. در شرایطی که آخرین شانس‌ها برای حفاظت از آخرین بازمانده‌های یوزپلنگ ایرانی باقی مانده است، هرگونه تخریب زیستگاه آن هم به شکل گسترده، آسیب جدی و جبران‌ناپذیری به وضعیت یوزپلنگ وارد می‌کند.
معدن همجوار ورشکسته و تعطیل است
هومن جوکار، مدیر پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی پیش‌تر در این باره اعلام کرده بود: نزدیک به 3 سال است شرکت چادرملو به دنبال اکتشاف سنگ آهن در D19 است که سازمان محیط زیست با این روند مخالف است و مجوز نداده است. جوکار تصریح می‌کند: متولیان معدن برای انجام فعالیت‌های معدنی در مناطق حفاظت شده نیازمند مجوز سازمان محیط زیست هستند و اگر سازمان این مجوز را صادر کند و بعد در مرحله مطالعه و گمانه‌زنی آنها به این نتیجه برسند که باید بهره‌برداری هم صورت گیرد دیگر نمی‌توان جلوی بهره‌برداری را گرفت و عملاً زیستگاه و همه حیات‌وحش‌اش از بین می‌رود که در این میان اهمیت یوز و طعمه‌های یوز در این منطقه برای ما دوچندان است.
رقابت بر سر ارزش اقتصادی این معدن میان 2 شهرستان بافق و اردکان برای تصاحب آن در حالی شکل گرفته که حتی قیمت جهانی آهن نیز جذابیت اقتصادی ایجاد نمی‌کند و استخراج سنگ آهن را کم‌صرفه کرده است و خام‌فروشی آن در مقایسه با ارزش زیستگاهی منطقه هیچ توجیه ملی و اقتصادی ندارد. در همین منطقه، معدن سنگ آهن رباط پشت بادام، به علت مشکلات صادرات حدود ۲ سال تعطیل بود و کارگرانش خانه‌نشین بودند. با وجود این اکتشاف و بهره‌برداری از این منطقه از مطالبات جدی شرکت ایمیدرو به شمار می‌رود و این در حالی است که سازمان محیط زیست برای حفاظت از این منطقه تنها ۵ محیط‌بان در اختیار دارد که پول تعمیر موتوسیکلت این محیط‌بان‌ها و تأمین برق پاسگاهش را نیز ندارد. به این ترتیب ایمیدرو تیری را در خشاب دولت گذاشته که قلب نماد ملی محیط زیست ایران را نشانه گرفته است. اکنون باید دید معصومه ابتکار، معاون رئیس‌جمهوری که بارها دولت متبوعش را «دولت محیط زیست» خوانده و دست کم بخشی از آرای این دولت در انتخابات ریاست‌جمهوری از قِبل همین شعار به صندوق‌ها ریخته شد، توان کنار گذاشتن پرونده قتل گربه‌سان محبوب ایرانی از روی میز کابینه را دارد یا همدست با هیات دولت، ماشه تیر خلاص به یوزپلنگ ایرانی را خواهد کشید؟