روزهای سخت گروههای تروریستی و حامیان آنها در سوریه افکار عمومی ترکیه را به یاد این ضربالمثل میاندازد که «اسبها در سر بالایی یکدیگر را گاز میگیرند». آزادسازی حلب و تنگ شدن عرصه بر گروههای تروریستی و پیامدهای حمایت آمریکا و متحدانش از این گروهها در سوریه، سبب شده است رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری ترکیه بگوید مدرکی در اختیار دارد که نیروهای ائتلاف تحت امر آمریکا از گروههای تروریستی شامل داعش حمایت میکنند و مارک تونر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم اظهارات رئیسجمهور ترکیه را مضحک و سخیف بخواند. بر این اساس اردوغان روز سهشنبه در کنفرانسی مطبوعاتی در آنکارا گفت شواهدی در دست دارد که نشان میدهد ائتلاف موسوم به مبارزه با داعش به رهبری آمریکا از گروههای تروریستی از جمله داعش و شبهنظامیان کرد حمایت میکند. وی افزود: «در حال حاضر آنها (نیروهای ائتلاف) از گروههای تروریستی از جمله داعش و ایپیجی (یگانهای مدافع خلق) و پیوایدی (حزب اتحاد دموکراتیک) حمایت میکنند. این موضوع بسیار روشن است. ما مدارک تایید شده به همراه تصاویر، عکسها و ویدئوهایی (در اثبات این موضوع) در اختیار داریم». این سخنان اردوغان میتواند نشانه افزایش فاصله بین ترکیه و متحدان غربی این کشور باشد. چنانچه یکی از عوامل سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) نیز روز سهشنبه تصریح کرده است آمریکا ترکیه را از دست داده است و این به سود سیاست خارجی آمریکا نیست. از سوی دیگر، اعتراف اردوغان به حمایت آمریکا از داعش چه صادقانه باشد و چه کاسبکارانه، نه به این واقعیت که واشنگتن حامی داعش و دیگر گروههای تکفیری به عنوان پیشقراولان جنگهای صلیبی در جهان اسلام بوده است چیزی میافزاید و نه چیزی از نقش مخرب ترکیه در سوریه میکاهد. این اعتراف اما 2 نکته را روشن میکند: نخست - حزب حاکم ترکیه در طول زمان بحرانسازی در سوریه بهطور رایگان و با چشمان بسته به طرحهای آمریکا کمک کرده است و حالا میبیند هدف آمریکا چیزی جز تجزیه سوریه و در ادامه تجزیه ترکیه و دیگر کشورهای منطقه نیست. در اینباره کافی است به طرحهای آمریکا در تسلیح گروههای کرد سوری و پشتیبانی تسلیحاتی و نظامی از آنها برای کنترل بخشهایی از خاک سوریه در مرز با ترکیه که تحت اشغال داعش بوده با هدف رسیدن تا دریای مدیترانه و خروج کردها از حصار ژئوپلیتیک اشاره کرد. دوم- حمایت ترکیه از گروههای تکفیری، به تخریب روابط این کشور با همسایگان و روسیه به عنوان قدرتی تاثیرگذار در نظام بینالملل منجر شده است. موضوع جالب این است که رئیسجمهوری ترکیه به موازات اعتراف به حمایت کاخ سفید از داعش، در تناقضی آشکار از عربستان و قطر- دو رژیمی که بارزترین نقش را در ایجاد بحران خونین سوریه و تسلیح و تامین مالی تروریستهای تکفیری در این کشور دارند - میخواهد در مذاکرات آستانه، پایتخت قزاقستان شرکت کنند. با این اوصاف، بعید نیست اردوغان در مذاکرات آستانه درباره صلح در سوریه، در قامت مدافعان گروههای تروریستی ظاهر شود و احتمالا درخواستش برای حضور قطر و سعودی در این نشست هم برای تقویت قدرت چانهزنی در میز مذاکرات به نفع تروریستهاست. همین تناقضگوییهاست که سبب میشود افکار عمومی رویکرد اردوغان در نزدیکی به روسیه و ایران را باور نداشته باشد و رویکرد وی را کاسبکارانه، مصلحتی، از سرناچاری و گریزگاهی برای امتیازگیری هم از غرب و هم روسیه تلقی کند؛ راهی که بارها آزموده است.
جزئیات توافق آتشبس در سوریه
رسانههای ترکیه و روسیه گزارش دادند آنکارا و مسکو، روز سهشنبه درباره طرح برقراری آتشبس جامع در سراسر سوریه به توافق رسیدند. روز سهشنبه یک منبع دیپلماتیک به اسپوتنیک اعلام کرد نظامیان روسیه و ترکیه در آنکارا در حال مذاکره با معارضان سوری درباره مشخصات برقراری آتشبس در سوریه هستند. رسانههای ترکیه اعلام کردند: مقامات ترکیه و روسیه به توافقی بر سر بندهای طرح آتشبس سراسری در سوریه دست یافتهاند. این طرح شامل گسترش سطح آتشبس جاری در حلب میشود به طوری که سراسر سوریه به استثنای گروههای تروریستی را دربر بگیرد. در همین حال کرملین اعلام کرد نمیتواند گزارشها درباره پیشنهاد روسیه و ترکیه برای آتشبس در سوریه را تایید کند. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین در اینباره گفت نمیتواند درباره گزارش خبرگزاری آناتولی ترکیه مبنی بر توافق روسیه و ترکیه برای برقراری آتشبس سراسری در سوریه توضیحی دهد. وی در گفتوگوی تلفنی با خبرنگاران گفت نمیتوانم به این سوال در حال حاضر پاسخ دهم و اطلاعات کافی در این باره ندارم. پسکوف در ادامه خاطرنشان کرد: ما دائما با همتایان ترک خود درباره جزئیات مختلف مذاکرات احتمالی در آستانه در ارتباطیم و همه این رایزنیها درباره سوریه است. همزمان مولود چاووشاوغلو، وزیر خارجه ترکیه نیز گفته است آنکارا به دنبال آن است که آتشبس فراگیر در سوریه برقرار شود و تمام مناطق این کشور از شمال تا جنوب به این آتشبس بپیوندند. او بدون اشاره به مفاد طرح آتشبس مدعی شد: انتقال سیاسی قدرت با حضور بشار اسد غیرممکن است و من میدانم که مخالفان این مساله را نخواهند پذیرفت. رسانههای ترکیه همچنین اعلام کردهاند این طرح در صورت موفقیت، «اساس» مذاکرات سیاسی بین دولت سوریه و مخالفانی خواهد شد که مسکو و آنکارا درصدد برگزاری آن در آستانه قزاقستان هستند. این طرح به شورشیان سوری نیز داده میشود تا موافقت یا مخالفت خود را با آن اعلام کنند. به گزارش خبرگزاری آناتولی، طرح آتشبس شامل گروههای تروریستی نخواهد بود اما ارتش سوریه و گروههای همپیمان آن و مخالفان در این طرح مشارکت خواهند داشت. به گفته منابع دیپلماتیک، در صورت موافقت دوطرف با این طرح، آتشبس از بامداد امروز اجرایی خواهد شد. در صورت موفقیت این طرح، دولت سوریه و مخالفان مذاکرات سیاسی را با نظارت ترکیه و روسیه در آستانه قزاقستان آغاز خواهند کرد.