«دلم می‌خواهد از اقیانوس جنگ حرف بزنم؛ از بچه‌هایی که نگفتند به ما ربطی ندارند، نگفتند اگر اسلحه فلان جور باشد نمی‌جنگیم، نگفتند اینها جنگ بزرگ‌هاست، دیدند ناموس این مملکت در خطر است و جنگیدند».  این جملات را ابراهیم حاتمی‌کیا وقتی چند سال پیش در برنامه پارک ملت، بغضش ترکید بر زبان آورد. چند سال بعد ابراهیم حاتمی‌کیا در برنامه «هفت» کارگردانانی را که دغدغه‌های سینمای متعهد را کنار گذاشته‌اند، مورد سوال قرار داد. حاتمی‌کیا گفت: «ما هم باید در سینما بجنگیم که حرف‌مان را بزنیم. باید فیلمساز خودش مقاومت کند برای آنچه باید بگوید» و این روزها که تلاش به سرانجام رسیده ابوالقاسم طالبی روی پرده سینماها رفته، شاید بتوان از وی به عنوان یکی از نمادهای مقاومت در سینما یاد کرد. کسی که نگفت چون امکانات نیست، فیلم نمی‌سازم. کسی که بر سر دغدغه‌اش ایستاد و کار را به سرانجام رساند و «یتیم‌خانه ایران» را به عنوان تنها اثری که به یک اتفاق تلخ مفقود در تاریخ سیاسی ایران می‌پردازد، ساخت.  به گزارش «وطن‌امروز»، قرار است در اختتامیه هفتمین دوره جشنواره مردمی عمار از ابوالقاسم طالبی تقدیر شود. در شرایطی که صحبت کردن از سینمای استراتژیک در محافل و جمع‌های سینمایی انقلاب به یک رویه تبدیل شده است و تا حرف سینمای فاخر می‌شود، کسانی هستند که «حرف»‌های زیادی درباره آن داشته باشند اما در «عمل» هیچ‌کدام دارای فعلی درخور و قابل ارائه در این حوزه نیستند. سختی کار، ترس از مارک‌دار شدن، ترس از عنوان سفارشی‌ساز و سختی یافتن سوژه‌های بکر و تبدیل آن به قصه‌ای دراماتیک می‌تواند از توجیهات جمع‌های سینمایی برای کار در حوزه سینمای استراتژیک باشد. در این میان کمتر از انگشتان یک دست، فیلمسازانی را می‌توان یافت که هم انقلاب اسلامی و مباحث ملی و میهنی برای‌شان مهم است و کار در آن حوزه را جزو تعهدات نانوشته خود می‌دانند و هم در سطحی قابل قبول از توانایی تکنیکی آن برخوردارند.  آنها طرف حساب خود را ارگان‌ها و نهادهایی که فقط حرف می‌زنند نمی‌دانند و بدون اینکه ادعای سینمای مماس با منافع ملی را داشته باشند، آن را به معنای واقعی دنبال می‌کنند.  یافتن سوژه‌ای بکر و کمتر پرداخته‌شده و تبدیل آن به سینما، آن هم از دل تاریخ غبار گرفته‌ای که از کتاب‌های درسی هم جفاکارانه حذف شده است، کار هرکسی نیست. ابوالقاسم طالبی از این منظر قابل تقدیر و تجلیل است. به بهانه پاسداشت ابوالقاسم طالبی، برخی اظهارنظرها درباره شخصیت و فعالیت‌های او بویژه «یتیم‌خانه ایران» را مرور می‌کنیم.
میگل لیتین، کارگردان شیلیایی: یتیم‌خانه ایران را تحسین می‌کنم
میگل لیتین، کارگردان شیلیایی که به خاطر جذابیت فیلم، 2 بار آن را تماشا کرد، پس از نمایش آن درباره فیلم گفت: «یتیم‌خانه ایران» به عنوان یک روایت تاریخی از لحاظ هنری، فنی و محتوایی، فیلم بسیار خوبی است و مصداق اثری است که من آن را تحسین می‌کنم. فیلمسازان باید تاریخ و اتفاقات تاریخی را به تصویر بکشند و «یتیم‌خانه ایران» بخوبی از پس این کار برآمده است.
خسرو معتضد: طالبی تسلط بسیار خوبی بر تاریخ دارد
معتضد، کارشناس مسائل تاریخی درباره فیلم طالبی گفته است: تمام این وقایعی که در فیلم مشاهده کردید، واقعی است و به نظرم، ابوالقاسم طالبی کارگردان این فیلم، تسلط بسیار خوبی بر تاریخ دارد. فیلم یتیم‌خانه ایران از نظر تاریخی مورد تایید من است و در طول تاریخ سیاست انگلیسی‌ها نیز ایجاد مشکلات، بدبختی و بیچارگی برای مردم ایران بود و عقیده داشتند برای سلطه بر ایران باید مردم این کشور را گرسنه نگه داشت. در این فیلم تمام مشکلات ایران و بدرفتاری‌های کشورهای اشغالگر با مردم ایران به نمایش گذاشته شده، در عین حال امروز این کشورهای اشغالگر درباره حقوق‌بشر سخن می‌گویند. ملت ایران باید این فیلم‌ها را ببینند و فقط سرگرم فیلم‌های تفریحی میلیاردی نشوند.
صادق کرمیار: با بغض از طالبی تشکر کردم
صادق کرمیار در نوشته‌ای درباره فیلم طالبی آورده است: شبی که فیلم «یتیم‌خانه ایران» را در سالن کورش دیدم، چون در رمان «دشت‌های سوزان» خود به گوشه‌ای از آن مقطع تاریخی پرداخته‌ام با بغض از ابوالقاسم طالبی تشکر کردم که به موضوع بکری پرداخته که کمتر کسی جرأت می‌کند به آن نزدیک شود. بعد که اخبار و تحلیل‌ها را درباره فیلم دیدم تازه فهمیدم چرا هر جناحی که برسر کار می‌آید، جناح مقابل به قیمت نابودی کشور حاضر است حمله کند تا جناح حاکم در کارش موفق نشود. این روحیه در سینمای کشور هم متأسفانه به شکل دیگری وجود دارد. به هر روی «یتیم‌خانه ایران» فیلم تأثیرگذاری است که می‌تواند مخاطب را با گذشته نه چندان دور خود آشنا کند و این هشدار را می‌دهد که اگر بر توانمندی‌های بومی و ملی خود تکیه نکنیم، تکرار چنین فاجعه‌ای چندان دور از ذهن نخواهد بود. اگر من منتقد سینما بودم و کارگردان فیلم را هم دوست نداشتم، باز تلاش می‌کردم فرزندان سرزمینم این فیلم را ببینند، بلکه زمینه‌ای فراهم شود تا کارگردانی که دوستش دارم فیلم دیگری با این موضوع بسازد تا بزنگاه‌های تاریخی سرزمینم به فراموشی سپرده نشود.
جعفر دهقان: طالبی از شخصیت‌هایی است که خیلی او را دوست دارم
جعفر دهقان درباره طالبی و کارهایش معتقد است: آقای طالبی از آن شخصیت‌هایی است که خیلی او را دوست دارم و آثارش را همواره دنبال می‌کنم اما تا قبل از این فیلم هیچگاه با همدیگر کار نکرده بودیم. هنگامی که او پیشنهاد حضور در این فیلم (یتیم‌خانه ایران) را به من دادم ابتدا باورم نمی‌شد اما همین‌قدر که او به من اعتماد کرد لطف بزرگی بود و از همین طریق از او تشکر می‌کنم.
نادر طالب‌زاده: یتیم‌خانه ایران متفاوت‌ترین ژانر تاریخ معاصر است
نادر طالب‌زاده درباره یتیم‌خانه ایران می‌گوید: فیلم یتیم‌خانه ایران متفاوت‌ترین ژانر تاریخ معاصر است. این فیلم کمک کرد ابعاد این جنایت شناخته شود. بهترین راهی که می‌شد این برهه تاریخی را بیان کرد، از طریق ابزار فرهنگی و فیلمسازی بوده است. باید این اثر هنری بیشتر از آنکه در ایران اکران شود، به کشورهای دیگر بویژه کشورهای غربی استعمارگر صادر شود تا همه از جنایات انگلیس و شوروی بر ملت ایران باخبر شوند... فیلم سینمایی «یتیم‌خانه ایران» را از این جهت دوست دارم که به حقوق پایمال‌شده ایران در جریان جنگ اول جهانی می‌پردازد و معتقدم حقوق ایران نباید آنقدرها هم بی‌ارزش باشد نمی‌فهمم چطور می‌توانید تا این اندازه منفعل باشید آیا بعضی‌ها حرام خورده‌اند که زبان‌شان باز نمی‌شود.
تحمل شنیدن صدای مخالف و دادن پاسخ منطقی
مریلا زارعی در گفت‌وگویی درباره ابوالقاسم طالبی و کار با او می‌گوید: آقای طالبی مرد فوق‌العاده‌ای است. یعنی نگاه و ایدئولوژی‌اش برای من قابل احترام است. در عین مخالفت، حرف می‌زند و حرف می‌شوند ولی ما با خیلی از رفقای‌مان این امکان را نداریم که حرف‌مان را بزنیم. چون دیگر حرف نمی‌شنویم و طرف عصبانی می‌شود و می‌رود.  مهم این است که خصلتی در آقای طالبی وجود دارد که در خیلی از دوستان روشنفکرمان نیست؛ تحمل شنیدن صدای مخالف و دادن پاسخ منطقی! زارعی درباره فعالیت با ابوالقاسم طالبی نیز می‌گوید: من می‌گویم وقتی با آقای طالبی کار می‌کنم، مردم در جریان نوع رویارویی ما نیستند. من ممکن است به آقای طالبی الزاما «چشم» نگویم و ایشان هم الزاما نگویند هرچه شما بگویید. چالشی این وسط وجود دارد اما مهم این است که ما به هم احترام می‌گذاریم.
وحید جلیلی: قدر این داشته‌ها را بدانیم
وحید جلیلی در نشستی درباره ویژگی‌های کار ابوالقاسم طالبی می‌گوید: کسانی که با سینما آشنا هستند می‌دانند ساخت چنین فیلمی (یتیم‌خانه ایران) نیاز به چه غیرتی داشته است، بدانیم در یک چنین شرایطی در میدان ماندن و سپس فیلم ساختن و آن خط را دنبال کردن ارزش و قدر این داشته‌های جبهه انقلاب را بالا می‌برد و باید قدردان باشیم. فیلمی در تراز یتیم‌خانه ایران وقتی ساخته می‌شود باید مورد حمایت قرار گیرد. باید قدر این داشته‌ها را بدانیم و قدر دانستن نیز به حرف زدن و سخنرانی نیست. «یتیم‌خانه ایران» به تنهایی کافی است تا تحولی در سینمای ایران ایجاد کند البته مشروط به اینکه چرخه آن کامل شود و جبهه انقلاب پای کار  بیایند.