گروه اقتصادی: ورود هواپیمای ایرباس 321 به کشور به‌جای مردم، مسؤولان را ذوق‌زده کرد چراکه حجم گسترده تبلیغاتی این اقدام می‌تواند فرصتی برای پنهان نگه داشتن بی‌تدبیری‌ها و مدیریت ضعیف مسؤولان باشد. به گزارش «وطن‌امروز»، هواپیمای ایرباس 321 فرانسوی در حالی روز پنجشنبه در فرودگاه مهرآباد نشست که عباس آخوندی، وزیر راه‌وشهرسازی مدتی پیش تحت فشار شدید رسانه‌ها و افکار عمومی بابت برخورد 2 قطار و کشته شدن بیش از 40 نفر بود. همچنین متقاضیان مسکن‌مهر که در دوران صدارت آخوندی با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم کرده‌اند انتقادات زیادی به وی دارند اما پرواز هواپیمای ایرباس 321 و مانور شدید رسانه‌ای در این‌باره و انجام یک مراسم عجیب و غریب باعث شده مسؤولان وزارت راه‌وشهرسازی فکر کنند مردم بی‌تدبیری‌های چند هفته گذشته و آن حادثه پرابهام را فراموش کنند. تصادف 2 قطار در سمنان موجب شد بیش از 100 نماینده مجلس طرح استیضاح عباس آخوندی را امضا کنند و قرار است این طرح بزودی در مجلس تعیین تکلیف شود اما با قرارداد مشکوک ایران و طرف فرانسوی، وزیر راه‌وشهرسازی قصد دارد استیضاح را تحت‌الشعاع قرار دهد. اما همه ماجرای ورود هواپیمای ایرباس 321 آن‌چیزی نیست که در اظهارات مسؤولان دولت و پیام‌های اینستاگرامی و مانور تبلیغاتی می‌بینیم و می‌شنویم بلکه پشت پرده این خرید لوکس واقعیت‌های دیگری نیز نهفته است. در ابتدا اظهارات مسؤولان و اخبار مربوط به هواپیمای تازه‌خریداری‌شده را می‌خوانیم و سپس این موضوع را واکاوی خواهیم کرد.
ورود ۲ ایرباس جدید دیگر تا پایان امسال
برگزاری یک مراسم بزرگ دولتی و حضور وزیر ذوق‌زده و گل به دست – که تحقیرآمیز بود ـ شگفتی همه را در برداشت. وزیر راه‌وشهرسازی که نمی‌توانست ذوق‌زدگی خود را از فرود ایرباس 321 به کشور پنهان کند، گفت: سهم ایران در حمل‌ونقل هوایی منطقه باید بازگردد و امسال 2 فروند ایرباس ۳۳۰ و در سال ۹۶ تعداد ۹ فروند ایرباس ۳۲۱ و ۳۳۰ به ناوگان افزوده می‌شود. عباس آخوندی پنجشنبه در مراسم ورود نخستین ایرباس هما به مهرآباد گفت: باید کل صنعت هواپیمایی ایران شامل کل فرودگاه‌ها و هوانوردی به موازات نوسازی ناوگان نوسازی شود. وی افزود: همه مراحل اخذ مجوزهای قانونی در مذاکرات خرید هواپیماها لحاظ شده است و برای 2 طرف رعایت آن الزامی است. وی گفت: امسال 2 فروند ایرباس 330 و در سال 96 تعداد 9 فروند ایرباس 321 و 330 به ناوگان افزوده می‌شود. آخوندی افزود: درباره هواپیماهای ای‌تری‌آر هم به محض امضای قرارداد چندین فروند وارد ناوگان می‌شود. وی با اشاره به اینکه این ایرباس در نخستین گام خانواده شهدا و ایثارگران را به زیارت امام رضا منتقل می‌کند، افزود: متوسط سن فعلی ناوگان هوایی 23 سال است و تا 10 سال آینده همه به سن بازنشستگی می‌رسند.
۲ ایرباس قرارداد ایران‌ایر بازخرید یک سفارش لغو شده است
مدیرعامل شرکت ایرباس گفت: از ۱۰۰ فروند هواپیمای خریداری شده ایران، ٩٨ فروند سفارش جدید و ٢ فروند بازخرید از یک سفارش لغو شده شرکت هواپیمایی دیگری است. «فابیس برژیر» بعد از ظهر روز گذشته در مراسم تحویل نخستین ایرباس به ایران‌ایر در فرانسه، بیان کرد: ایرباس بدون نگرانی از انتخاب ترامپ، در حال آماده‌سازی هواپیماهای ایران‌ایر است و این موضوع قرارداد را تهدید نمی‌کند، ترامپ تاثیری در روابط ما با ایران ندارد. وی اعلام کرد: همکاری با ایران به طور رسمی آغاز شد و امیدواریم با تحویل این هواپیماها توسعه اقتصادی ایران با سرعت بیشتری دنبال شود. بنا به گفته برژیر، قرارداد هما یکی از بزرگ‌ترین قراردادها در تاریخ صنعت هوایی است. وی همچنین ابراز امیدواری کرد با تحویل این هواپیماها توسعه اقتصادی ایران با سرعت بیشتری دنبال شود. بنا به گفته فابیس برژیر، طبق قراردادی که با ایران‌ایر امضا شده است، هواپیماهای بعدی نیز به‌تدریج به شرکت ایران‌ایر تحویل می‌شود. برژیر اعلام کرد: از ۱۰۰ فروند هواپیمای خریداری‌شده ایران، ٩٨ فروند سفارش جدید و ٢ فروند بازخرید از یک سفارش لغو شده یک شرکت هواپیمایی دیگر است.
ورود نخستین ایرباس ربطی به انتخابات ندارد
مدیرعامل ایران‌ایر درباره احتمال بازگشت تحریم‌ها و سرنوشت قرارداد ایرباس‌ها گفت: قرارداد خرید ایرباس‌ها به عنوان یک قرارداد بین‌المللی به صورت جدی و دقیق منعقد شده است و طرفین باید به تعهدات خود پایبند باشند. فرهاد پرورش در نشست خبری حاشیه ورود نخستین ایرباس 321 هما به کشور در پاسخ به سوالی مبنی بر احتمال مرجوعی بودن این هواپیما توضیح داد: این هواپیما متعلق به هیچ ایرلاین یا کشور دیگری نبوده است. ما از حدود یک سال پیش مشخصات این هواپیما را انتخاب کرده بودیم و این هواپیما کاملاً صفر است و تا پیش از تحویل به ما فقط پرواز تست انجام داده بود. پرورش در پاسخ به این سوال که آیا ورود این ایرباس‌ها پیش از انتخابات تبلیغاتی و بابت انتخابات آینده ریاست‌جمهوری نیست؟ گفت: ما پس از برجام به عنوان دستاورد آن، برای خرید هواپیما همه تلاش خود را داشتیم تا این هواپیماها هرچه زودتر وارد شود و قرارداد به نتیجه برسد. ما شرکتی سیاسی نیستیم و فقط تلاش کردیم هواپیما را وارد ناوگان کنیم و پیش از دولت بعدی آمریکا پروژه ورود هواپیما آغاز شود و این ربطی به انتخابات ندارد. وی افزود: پس از برجام تلاش بی‌وقفه‌ای برای ورود هواپیماهای نو داشتیم. مدیرعامل ایران‌ایر در پاسخ به این سوال که آیا طرف مقابل هم به تعهدات خود پایبند است، گفت: طبق قرارداد 2 طرف متعهد به قرارداد هستند و به یکدیگر تعهد داده‌اند و این قراردادی بین‌المللی است. پرورش در پاسخ به سوال خبرنگار فارس مبنی بر نحوه تأمین مالی نخستین ایرباس توضیح داد: طبق قرارداد هواپیماها به ترتیب تأمین مالی شده و وارد کشور می‌شوند. وی با بیان اینکه پیش‌پرداخت‌ها طبق قرارداد ارائه می‌شود، گفت: قطعاً ارائه ارقام محرمانه است اما ما تلاش کردیم بتدریج نسبت به تأمین مالی اقدام شود.
بازپرداخت تأمین مالی ایرباس؛ ۱۰ ساله
قائم مقام وزیر راه در امور بین‌الملل با بیان اینکه تسهیلاتی که از ایرباس دریافت کنیم بازپرداخت ۱۰ساله و تسهیلات دیگر مؤسسات مالی بازپرداخت ۱۸ ساله دارد، گفت: قرارداد ایرباس‌ها در صورت بازگشت به تحریم‌ها عطف بماسبق نمی‌شود. اصغر فخریه کاشان در نشست خبری حاشیه ورود نخستین ایرباس 321 هما به ناوگان هوایی کشور در پاسخ به سوال خبرنگار فارس مبنی بر نحوه تأمین مالی ایرباس‌ها و احتمال اعمال تحریم‌ها و شرایط قرارداد، توضیح داد: تأمین مالی توسط شرکت‌های بین‌المللی لیزینگ انجام می‌شود که برای قرارداد ایرباس‌ها شرایط اینگونه است. وی اظهار داشت: در صورت تأمین مالی توسط ایرباس برای این قراردادها بازپرداخت 10 ساله و در صورت تأمین مالی توسط مؤسسات مالی دیگر بازپرداخت 18 ساله خواهد بود. فخریه کاشان گفت: اگر شیوه تأمین مالی ایرباس را تغییر دهیم می‌توانیم به عنوان مثال از لیزینگ بین‌المللی به جای تأمین مالی از سوی خود ایرباس استفاده کنیم. وی با بیان اینکه قیمت‌های قرارداد ایران‌ایر با ایرباس نصف قیمت‌های کاتالوگ پرایدس است، گفت: تأمین مالی ایرباس‌ها به ترتیب طبق قرارداد اجرا می‌شود.
ابهام‌های قرارداد با ایرباس
قطعا کسی از اینکه ناوگان هوایی کشور نوسازی شود، ناراحت نخواهد بود و ورود نخستین هواپیمای نو به کشور می‌تواند این امیدواری را ایجاد کند که در آینده روند نوسازی ناوگان حمل‌ونقل به طور عام و ناوگان هوایی به طور خاص تسریع یابد اما ورود ایرباس 321 به کشور آنقدر ابهام‌های شگفت‌انگیز دارد که نمی‌توان بسادگی از کنار آن گذشت. همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد مسؤولان دولتی قرارداد با ایرباس را محرمانه اعلام کردند و از جزئیات آن سرباز زدند اما آنچه گفتند اینکه این قرارداد 10 ساله بوده و قرار است هزینه خریداری 100 فروند هواپیما به صورت اجاره به شرط تملیک پرداخت شود. بدین ترتیب طبق این قرارداد تا 10 سال آینده و تا زمان تسویه کامل، مالکیت ایران بر ایرباس‌ها مشروط خواهد بود. تا اینجای کار مشکلی نیست اما حرف و حدیث‌ها درباره جزئیات قرارداد می‌تواند مسائل بزرگی را در این باره مطرح کند. نخستین مساله این است که ایرباس و موسسات مالی اروپایی که قرار است پول اولیه این خرید لوکس را تامین کنند چقدر بهره می‌گیرند. طبق شنیده‌ها بهره بسیار بالای خرید ایرباس‌ها موجب شده بسیاری از شرکت‌های هواپیمایی جهان از خرید آن صرفنظر کنند و اسپانیا و برزیل به همین علت قراردادهای خود با ایرباس را لغو کردند و همان هواپیماهایی که سفارش‌شان مرجوع شده به ایران تحویل خواهد شد. همچنین شنیده شده مبلغ اولیه خرید هواپیما از سوی ایران از صندوق توسعه ملی و استقراض غیرقانونی صورت گرفته است. طبق قانون برای معامله‌های اینچنینی دولت نباید از منابع صندوق توسعه ملی استفاده کند و دولت یازدهم باید در این زمینه شفاف‌سازی کند. نکته سوم و مهم دیگر اینکه ایرباس برای بستن قرارداد با ایران اصرار داشته که حتما و حتما موضوع تحریم‌ها را دخیل کند. انتظار می‌رفت با توجه به تجربه تلخ کشورمان از تحریم‌ها و وفا نکردن فرانسوی‌ها به تعهدات خود ایران برای انعقاد قرارداد حساسیت بیشتری داشته باشد اما در عمل مشاهده شده این طرف فرانسوی است که از خود حساسیت نشان داده به طوری که شنیده شده در قرارداد با ایرباس قید شده دولت ایران حق ندارد به نهادها و اشخاص تحریمی خدمات بدهد اگرنه باید خسارت‌های احتمالی آن را جبران کند! اگر این حرف و حدیث‌ها صحت داشته باشد باید بدانیم که دولت فرانسه می‌تواند در صورت پرواز یک فرمانده سپاه مانند سردار سلیمانی که از سوی آمریکا تحریم‌شده با هواپیماهای خریداری شده، ادعای خسارت کند! در این باره شنیده شده در صورت رخ دادن چنین وضعیتی و در صورت عمل نکردن طرف ایرانی به تعهدات خود، پول ایران مصادره خواهد شد اما معلوم نیست اگر طرف فرانسوی به تعهدات خود عمل نکرد چه خسارتی پرداخت می‌شود و اصلا مرجع رسیدگی به این وضعیت چه کسی خواهد بود. اما مساله اساسی این است که گفته می‌شود در قرارداد شرط شده اگر تحریم‌ها بازگردد، ایران موظف است به هر طریق ممکن بدهی خود را پرداخت کند اگرنه هواپیما هم مصادره می‌شود! محرمانه‌سازی قراردادها توسط دولت یازدهم چیز تازه‌ای نیست اما مسؤولان باید به ابهام‌های فوق پاسخ دهند و نهادهای نظارتی نیز باید به جزئیات قراردادها ورود کنند تا خسارت بیشتری بر ایران تحمیل نشود.
آشکار شدن به خاطر هواپیما و پنهان شدن به خاطر قطار
عباس آخوندی، وزیر راه‌وشهرسازی هنوز زیر تیغ انتقادات است و قطعا ورود هواپیمای تازه خریداری شده و در بوق و کرنا کردن و مراسم ورود گرفتن برای آن در جهت کاستن این انتقادات است اما هیچ‌کس نمی‌تواند موضوع برخورد 2 قطار در سمنان و بی‌کفایتی مدیران راه‌وشهرسازی را فراموش کند. حتی در گزارش رسمی کمیسیون عمران مجلس به صراحت آمده که بی‌کفایتی مدیران و انتصاب‌های غیرحرفه‌ای و بی‌تدبیری مسؤولان نقش عمده‌ای در وقوع این فاجعه دلخراش داشت و استعفای مدیرعامل شرکت راه‌آهن نیز برای کاستن این انتقادات بوده است. دولتی‌ها بعد از این حادثه با اعلام اینکه خطای انسانی باعث کشته شدن بیش از 40 هموطن شده است خواستند این حادثه را عادی جلوه دهند اما نامه کارشناسان راه‌آهن و کارکنان مبنی بر ایراد اساسی داشتن سیستم کنترل هوشمند راه‌آهن و اصرار مدیران به راه‌اندازی این سیستم پرخطا و حضور مدیران بی‌کفایت در راه‌آهن در به وجود آمدن این حادثه نقش اساسی داشته است. عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس با تاکید بر اینکه جان‌باختگان حادثه قطار سمنان تاوان ضعف مدیریت و نظارت مسؤولان را پس داده‌اند، گفت: با توجه به گزارش‌های واصله درباره جعل اسناد پس از تصادف، عدم کفایت وزیر راه‌وشهرسازی محرز است. ملکی افزود: استیضاح وزیر راه‌وشهرسازی برای جلوگیری از تکرار چنین حوادثی در دستور کار نمایندگان مجلس قرار گرفته است. وی با بیان اینکه سهل‌انگاری مسؤولان نباید دیگر تکرار شود، تصریح کرد: با برکناری وزیر راه‌وشهرسازی همه مسؤولان متوجه ضرورت اعمال دقت نظر در حیطه کاری خود می‌شوند و از بروز چنین حوادثی جلوگیری خواهند کرد. نماینده مردم مشکین‌شهر در مجلس با تاکید براینکه درپی حادثه مذکور انتظار ما کناره‌گیری وزیر و استعفای وی بود، گفت: متاسفانه این اتفاق از سوی وزیر رخ نداد؛ از این رو نمایندگان به جمع‌آوری امضا برای استیضاح وی روی آوردند. وی ادامه داد: با برکنار شدن وزیر راه‌وشهرسازی در نتیجه استیضاح، سایر وزرا و مسؤولان به جدیت قانون‌مداری در کشور پی می‌برند و به وظایف خود بهتر عمل خواهند کرد. عباس آخوندی حالا با ورود هواپیمای ایرباس 321 مقابل دوربین‌ها حاضر شده و تا می‌تواند از این فتح بزرگ سخن می‌گوید اما هیچ‌کس نمی‌تواند بی‌کفایتی وی در مدیریت وزارتخانه حساسی مثل راه‌وشهرسازی را فراموش کند. وزارتخانه‌ای که موفق نشد بخش مسکن را از رکود خارج کند و حتی از وظیفه اتمام مسکن مهر سر باز زد و نتوانست جلوی افزایش حوادث حمل‌ونقل و فاجعه‌ای مثل برخورد 2 قطار و زنده زنده سوختن مردم را بگیرد. آیا آخوندی با این هواپیماها از انتقادات شدید افکار عمومی رها خواهد شد؟
گلابی دولت چقدر هزینه داشته است؟!
روحانی آبان‌ماه امسال درباره دستاوردهای برجام در اراک گفته بود: غاصبی باغ ما را غصب کرده بود، غاصب را بیرون کردیم. در باغ به روی مردم باز شده است. یک عده کودک به در باغ آمده‌اند می‌گویند سیب و گلابی کجاست که ما میل کنیم، ما باغ را از دست غاصبان درآوردیم و درخت کاشته‌ایم و این باغ آماده باروری است و آیا صبر برای باروری این باغ لازم نیست؟
حالا به‌زعم دولتی‌ها یکی از گلابی‌های روحانی به بار نشسته است اما این گلابی با هزار شرط و شروط و محدودیت وارد کشور شده و دولت باید پاسخ دهد برای آن چقدر و چگونه هزینه کرده است. همچنین باید وزارت راه جوابگوی بی‌تدبیری‌های مدیریتی در حادثه برخورد 2 قطار باشد و پشت این گلابی لوکس و خوش‌آب و رنگ ایرباس پنهان نشود.
واکنش‌ها در شبکه‌های اجتماعی
در شبکه‌های اجتماعی، انتشار کلیپ‌های بسیار از آماده‌سازی و ورود هواپیمای ایرباس در فرودگاه مهرآباد مانع از انتقادها نشد. بخش قابل توجهی از مردم نسبت به خریدهای لوکس و بی‌توجهی به معیشت و مانور تبلیغاتی انتقاد کردند. یکی از پیام‌ها که بسیار مورد توجه قرار گرفت از کانال تحلیل‌های داغ اقتصادی بود که در گروه‌ها بسیار بازنشر شد.
در این پیام می‌خوانیم:
برایم تحقیرآمیز است دولتی که فرود آمدن یک فروند ایرباس فرانسوی مرجوعی از کشور اسپانیا را به خاک ایران به عنوان بزرگ‌ترین دستاورد و افتخارش در بوق و کرنا کرده است.
برایم تحقیرآمیز است ذوق‌زدگی جماعتی که با اتل فرنگی اجاره‌ای عکس یادگاری می‌گیرند و با واتر سالوت برای آن جشن خوشامدگویی برپا می‌کنند ولی پرواز ماهواره امید و نوید و پیشگام و طلوع و مصباح و انواع پهپاد و موشک سجیل و زلزال و شهاب و فلان و فلان، چون تولید بومی وطن‌مان ایران است را نمی‌بینند و حتی با برچسب تولید «سرهنگ‌ها» و «نخبگان داخلی» کوچک‌شان می‌پندارند.
برایم تحقیرآمیز است دولتی که پلمب صنعت فضایی ایران، عدم اجازه پرواز به ماهواره‌های آماده پرواز و خروج صدها دانشمند نابغه هسته‌ای و فضایی از کشور و جذب بعضی از آنها به امارات! را از چشم مردمش مخفی نگه می‌دارد و برای کسب رای به هر حرکت تبلیغاتی حتی به قیمت جان مردم چنگ می‌زند. و البته مخفی می‌کند ده‌ها شرط ذلتباری که کدخداها برای همین یک قلم عطای‌شان برای ملت ما گذاشته‌اند.
برایم تحقیرآمیز است دولتمردی که باد در غبغب می‌اندازد و دم از خوشحال شدن «همه مردم» به‌خاطر ورود هواپیمای نو! می‌زند، در حالی که هنوز چهلم سوخته شدن همان «مردم» در قطارهای وارداتی تاریخ مصرف گذشته، نرسیده است. برایم این حد از ندید بدیدی و خودفریبی تحقیرآمیز است.