گروه اقتصادی: نتیجه برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌ها و ساعت‌ها جلسات مسؤولان بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار در دولت یازدهم برای ساماندهی تعاونی‌ها و موسسات اعتباری فقط یک چیز بوده است: سرگردانی سپرده‌گذاران! به گزارش «وطن‌امروز» از زمان روی کار آمدن دولت یازدهم، سیف به عنوان فرمانده بزرگ‌ترین نهاد سیاست‌گذار پولی و بانکی کشور موضوع ساماندهی موسسات اعتباری و بازار غیرمتشکل پولی را به عنوان یکی از محورهای کار خود قرار داد اما روش ساماندهی دولت موجب شده صدها هزار سپرده‌گذار سرگردان شوند و روزها و شب‌ها مقابل بانک مرکزی یا دفاتر مرکزی موسسات متبوع خود تجمع کنند. دولت برای ساماندهی موسسات اعتباری غیرمجاز هیچ راهی جز انحلال و سرگردانی سپرده‌گذاران پیدا نکرد و مردمی که 10 سال با یک موسسه اعتباری کار می‌کردند و آن موسسه حتی در رسانه‌ها تبلیغات داشت به یکباره متوجه شدند آن موسسه غیرمجاز و از پرداخت پول مردم عاجز است. موسسه اعتباری ثامن‌الحجج  و تعاونی میزان 2 نمونه بارز است و دولت به جای اینکه این موسسات را ادغام کند تا پرداخت وجوه مردم تسریع یابد این موسسات و تعاونی‌ها را منحل اعلام کرد. دولت برای ساماندهی زور هم می‌گوید و برای پرداخت بخشی از طلب سپرده‌گذاران آنها را مجبور می‌کند زیر برگه‌ای را امضا کنند که در آن سپرده‌گذاران اعتراف می‌کنند مسؤولیت باز کردن حساب در موسسه غیرمجاز یادشده را می‌پذیرند! سپرده‌گذاران ثامن‌الحجج اگر این برگه را که به اعتراف‌نامه شبیه است، امضا نکنند نمی‌توانند بخش کوچک سپرده‌های خود را دریافت کنند. سپرده‌گذاران معتقد هستند این موسسه دارای مجوز بوده  اگرنه 10 سال نمی‌توانسته بدون مجوز فعالیت کند و چگونه بعد از تغییر دولت‌ به یکباره غیرمجاز می‌شود. بهانه بانک مرکزی برای سرگردانی ثامن‌الحججی‌ها این بوده که مردم نباید در موسسات غیرمجاز سپرده‌گذاری کنند و باید ریسک این مساله را بپذیرند اما تجمع دیروز سپرده‌گذاران موسسه اعتباری کاسپین مقابل بانک مرکزی و تجمع روز یکشنبه مقابل ساختمان کاسپین با تجمعات دیگر یک فرق اساسی داشت و آن اینکه سپرده‌گذاران موسسه‌ای به مشکل برخورده‌اند که از بانک مرکزی مجوز داشته و بانک مرکزی دیگر نمی‌تواند ادعا کند مردم باید ریسک سپرده‌گذاری در غیرمجازها را بپذیرد.
آیا این بار هم مردم مقصرند؟
چندین سال است که بحران موسسات غیرمجاز در کشور بروز کرده و هنوز هم این داستان با میزان و ثامن‌الحجج ادامه دارد. این دو موسسه به قول بانک مرکزی و مسؤولان غیر مجاز بودند و مردم هم نباید در این موسسات سرمایه‌گذاری می‌کردند. این سخن کاملا درست است. حداقل در 2 سال اخیر چندین بار بانک مرکزی اعلام کرده مردم از سپرده‌گذاری در موسسات فاقد مجوز پرهیز کنند که بانک مرکزی قبول مسؤولیت نمی‌کند.در موضوع میزان و ثامن‌الحجج دانسته یا ندانسته مردم اشتباه کردند و تاوان این اشتباه خود را با معطلی چندین ماهه و کسر سود و دردسر‌های رفتن و آمدن پس دادند. با اطلاع‌رسانی‌های صورت گرفته مردم مجاب شده‌اند دیگر در موسسات غیرمجاز پول به امانت نگذارند و این رویه را می‌توان در ورود سرمایه‌های خرد به بانک‌های دولتی و خصوصی دید. اما داستانی که در چند هفته اخیر در یک موسسه اعتباری پدید آمده مردم را شوکه کرده است. مردم با تکیه بر سخنان مدیران ارشد بانک مرکزی و اطلاع‌رسانی‌های صورت گرفته به دنبال مکانی امن برای گرفتن سود سپرده بیشتر بودند. برای همین بسیاری موسسه اعتباری کاسپین را انتخاب کردند. این موسسه از 8 تعاونی تجمیعی شکل گرفته بود و بانک مرکزی نیز در آخرین روزهای سال ۹۴ به شرط ساماندهی این 8 تعاونی به کاسپین مجوز رسمی اعطا کرد.مردم هم با خیال آسوده از اینکه این موسسه مجوز دارد و بانک مرکزی و رئیس کل پای مجوز را امضا کرده، اقدام به سپرده‌گذاری در شعب مختلف کاسپین کردند. اما پس از سخنان دادستان تهران مبنی بر وجود زیان ۴ هزار میلیارد تومانی تعاونی فرشتگان(یکی از تعاونی‌های تجمیعی در کاسپین) این موسسه با هجوم مردم برای گرفتن وجه خود روبه‌رو شد. با بروز این مشکل موسسه سعی کرد با پرداخت اندک به متقاضیان وضعیت را آرام‌تر کند اما مشکل اصلی عدم انتقال و ادغام نهایی 8 تعاونی تجمیعی در موسسه کاسپین بود.با این عدم انتقال عملا تعاونی‌های زیرمجموعه فقط تابلوی کاسپین را یدک می‌کشیدند ولی در عمل مستقل بودند. با ادامه مراجعه مردم به شعب و درخواست سپرده‌های خود، موسسه کاسپین رسما اعلام کرد که دیگر نمی‌تواند تا قبل از انتقال تمام تعاونی‌های تجمیعی پول بپردازد. همین موضوع کافی بود تا مردم در مقابل ساختمان مرکزی این موسسه تجمع کرده و خواهان پاسخگویی باشند.در همین حین بانک مرکزی در یک اطلاعیه با درج شماره‌های این موسسه خواستار پاسخگویی این موسسه شد. بانک مرکزی با این کار عملا توپ را به زمین کاسپینی‌ها انداخت.
چند نکته
اما در این بین چندین نکته مهم وجود دارد که باید بدان توجه‌کرد.
نخست: به این سخنان سیف، رئیس کل بانک مرکزی در اردیبهشت ماه سال ۹۵ که خبرگزاری مهر آن را منتشر کرد و در روزنامه دنیا اقتصاد چاپ شده است، توجه کنید:
«لیست و مشخصات بانک‌ها و موسسات غیرمجاز در سایت بانک مرکزی وجود دارد و مردم می‌توانند با مراجعه به این سایت نسبت به سپرده‌گذاری در بانک‌های مجاز مورد تایید بانک مرکزی اقدام کنند». وی با بیان اینکه خطر سپرده‌گذاری در بانک‌ها و موسسات غیرمجاز، از دست دادن تمام سرمایه یک فرد است، افزود: مردم باید همیشه آگاه و مطلع باشند که سرمایه‌گذاری‌ها در موسساتی باشد که دارای مجوز رسمی از بانک مرکزی هستند و به این امر توجه کنند که سپرده‌گذاری در موسسات غیرمجاز خطر دارد و باید تبعات آن را قبول کنند. وی  همچنین در مردادماه سال ۹۴ که خبرگزاری خانه ملت آن را نشر داده است، گفته بود: «سپرده‌گذاری در موسسات مالی غیرمجاز با توجه به ریسک‌ها و خطراتی که منابع را تهدید می‌کند به صلاح نیست، لذا تاکید می‌کنیم مردم منابع خود را نزد موسسات مجاز سرمایه‌گذاری کنند». با این جملات رئیس کل می‌توان فهمید با مراجعه به سایت بانک مرکزی مردم با دیدن نام موسسه کاسپین اقدام به سرمایه‌گذاری کرده‌اند و در نتیجه از اتهام و گناه سپرده‌گذاری در موسسه فاقد مجوز تبرئه می‌شوند. بنابراین در این‌باره دیگر نمی‌توان مردم را مانند میزان و ثامن‌الحجج مقصر دانست.
دوم: رئیس‌کل در سخنان خود به وضوح مردم را به سرمایه‌گذاری در موسسات مجاز تشویق کرده، بنابراین مردم به سخنان یک مقام ارشد بانکی توجه کرده‌اند و در کاسپین که مجاز بوده پول به امانت گذاشته‌اند. بنابراین مردم مانند موسسات فاقد مجوز به سخنان دیگران و افراد بی‌صلاحیت و تبلیغات گمراه‌کننده توجه نداشته‌اند.
سوم: بانک مرکزی که اینچنین مردم را از سپرده‌گذاری در موسسات غیرمجاز منع کرده و می‌کند حالا که مردم به گفته و سایت بانک مرکزی اعتماد کرده و در موسسه مجاز سپرده‌گذاری کرده‌اند، باید به میدان عمل وارد شده و از حیثیت مجوز رسمی و حقوق مردم دفاع کند.
چهارم: چرا در طول حدود ۱۰ ماهی که موسسه کاسپین مجوز رسمی اخذ کرده است امور مهمی چون انتقال دارایی تعاونی‌های تجمیعی، انتقال حساب‌های بانکی به کاسپین و برگزاری مجمع عمومی را به سرانجام نرسانده و اکنون با فشار وارد شده با سرعت وارد گود انتقال شده است؟