گروه اقتصادی: بالاخره مبنای قضاوت درباره رشد اقتصادی چه باید باشد؟ اظهارات رئیسجمهور یا گزارش نهادهای تولیدکننده آمار. اگر مبنا گزارش نهادهای رسمی است نرخ سرمایهگذاری بشدت کاهش و موجودی انبارها بشدت افزایش یافته است. بنا به این گزارش، روز سهشنبه روحانی در نشست خبری بر آثار اجرای برجام در اقتصاد ایران تاکید و سعی کرد تصویر مثبتی از اقتصاد پساتحریم ارائه دهد. رئیسجمهور در بخشی از سخنان خود گفت: «یک تحرک بسیار خوبی در سراسر کشور به وجود آمده و هر استانداری به تهران میآید و گزارش میدهد، همه در استان خودشان شاهد رونق و فعالیت هستند، اما عقبماندگیها و کمبودها و رکودها آنقدر عمیق هستند که هنوز جای خالی پر نشده است. ما در سال 91 حدود 7 درصد رشد اقتصادی منفی داشتیم، در سال 92 منهای 2/1 یعنی نزدیک 2 درصد رشد منفی داشتیم؛ این یعنی 9 درصد رشد منفی داشتیم، در سال 93 حدود 3 درصد رشد داشتیم و در سال 94 حدود 2 درصد رشد داشتیم؛ یعنی ما 5 درصد در مجموع رشد داشتهایم. باید 4 درصد دیگر رشد داشته باشیم تا تازه جبران شود. ما هنوز نتوانستهایم به سال 90 برسیم و هنوز نتوانستیم آن چالههای به وجود آمده را پر کنیم، بنابراین این حرف درست است و ما هنوز همه آثار رونق را در همه بخشهای کشور نمیبینیم.» به گزارش فارس، گرد کردن ارقام منفی رشد اقتصادی در سالهای 91 و 92 در اظهارات رئیسجمهور نکته جالبی است. روحانی رشد منفی 8/6 درصد در سال 91 را منفی 7 درصد و رشد منفی 2/1 درصد 92 را منفی 2 درصد عنوان کرده و در مجموع رشد اقتصادی آن 2 سال را منفی 9 درصد اعلام کرد که یک درصد از رقم واقعی بالاتر است. روحانی همچنین رشد اقتصادی سال 94 را مثبت 2 درصد اعلام کرده اما معلوم نیست ماخذ این رشد کدام نهاد آماری است. بانک مرکزی که به بنبست مصلحتاندیشی مشاوران رئیسجمهور خورد و گزارش نماگرهای اقتصادی را بدون درج ارقام رشد اقتصادی منتشر کرد و مرکز آمار ایران هم رشد اقتصادی سال 94 را یک درصد و رشد اقتصادی بدون نفت را 9/0 درصد اعلام کرده است. بنابراین رئیسجمهور نرخ رشد اقتصادی سال 94 را 2 برابر آنچه مرکز آمار ایران محاسبه کرد، اعلام کرده و به همین دلیل رشد اقتصادی سالهای 93 و 94 را به جای 4 درصد، 5 درصد عنوان کرد. به گزارش فارس، روحانی در بخش دیگری از صحبت خود یکی از اهداف برجام را ایجاد اشتغال عنوان کرد و گفت: «با وام که نمیشود اشتغال ایجاد کرد، اشتغال با سرمایهگذاری درست میشود. سرمایه داخلی، سرمایه خارجی، فعال کردن بخشهای اقتصادی، بخش کشاورزی، خوشبختانه در این چند ماه گذشته از سال جاری هم بخش کشاورزی شرایط رشد خوبی پیدا کرده و در بخش صنعت رشد خوبی داشتهایم.» اگرچه رئیسجمهور بهدرستی سرمایهگذاری را عامل ایجاد شغل میداند، اما بد نبود نگاهی هم به ارقام منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران میانداخت. سرمایهگذاری از 3 بخش مصرف بخش خصوصی، مخارج بخش دولتی و تشکیل سرمایه ثابت ناخالص تشکیل میشود و تشکیل سرمایه ثابت ناخالص از 2 بخش تشکیل سرمایه در ماشینآلات و تشکیل سرمایه در ساختمان شکل میگیرد. جدول آمار مرکز آمار ایران نشان میدهد که به غیر از سال 93 رشد تشکیل سرمایه ثابت منفی بوده است. رشد منفی سرمایهگذاری در سال 94 و 6 ماهه اول امسال بسیار قابل توجه است و در مجموع نشان میدهد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص از سال 92 تا 6 ماهه اول امسال 7/26 درصد کاهش یافته است. در این مدت فقط هزینه مصرف نهایی خصوصی و دولتی رشد کرده اما سرمایهگذاری مولد در اقتصاد بشدت کاهش یافته است. رئیسجمهور در بخش دیگری از صحبتهای خود گفت: «سال گذشته همین موقع بنده مصاحبهای انجام دادم و همه تلاش میکردیم تا اجناسی که در انبارها باقی مانده را چگونه به فروش برسانیم. در برخی از کارخانههای بزرگ ما مانند فولاد آنقدر انبارها از کالا انباشته شده بودند که دیگر جایی در انبارها وجود نداشت، اما الان دیگر فولاد جنسی ندارد که بدهد، همه انبارها خالی شده است و حتی در شرایط امروز، فولاد نوبتهای 3 ماهه میدهد، این موضوع نشان میدهد کسانی که میگویند رکود و مدام میگویند ما نمیبینیم، خب عینکی، چیزی استفاده کنید. بروند به همین فولاد نگاه کنند، بررسی کنند سال گذشته فولاد چه شرایطی داشت و امسال چه شرایطی دارد.» به گزارش فارس، باز هم با استناد به گزارش مرکز آمار ایران درباره تغییر در موجودی انبار که یک متغیر مهم در رونق یا رکود خرید و فروش در بازار است، میتوان دریافت که در این مدت موجودی انبارها بشدت رشد کرده است. همچنین رئیسجمهور با اشاره به رشد اقتصادی گفته است: «بسیار سپاسگزارم از کارآفرینان، از فعالان اقتصادی، از خدمتگزاران مردم، از همه مقامات، از همه قوا که دست به دست هم دادیم و تا امروز شاهد رشد بیش از 5 درصد هستیم. یعنی رشد 4/7 درصد که در منطقه ما نظیری برای آن تا امروز نمیشناسیم و در سطح جهان نیز نمونههای خیلی زیادی ندارد.» عجیب است که رئیسجمهور به رقم رشد اقتصادی نهادی استناد میکند که دولت وی اجازه انتشار گزارش و درج ارقام رشد اقتصادی را نداده است.
نرخ رشد اقتصادی در کل سال 1394
بر اساس نتایج حسابهای ملی فصلی مرکز آمار ایران، نرخ رشد محصول ناخالص داخلی بدون نفت(به قیمت بازار) در کل سال 1394، 9/0 درصد بوده است. نتایج مذکور حاکی است رشته فعالیتهای گروه کشاورزی 4/5، گروه صنعتی منفی 2/2 و فعالیتهای گروه خدمات 2/0 درصد رشد داشته است.