پلاسکوی54 ساله، از ساختمان‌های بلندمرتبه تهران صبح پنجشنبه فروریخت. این حادثه که درپی آتشسوزی در بخش‌هایی از این ساختمان 17 طبقه اسکلت فلزی اتفاق افتاد، موجب به شهادت رسیدن جمعی از آتش‌نشانان فداکاری شد که مشغول اطفای حریق در داخل ساختمان بودند. به گزارش «وطن امروز»، نقطه شروع این آتشسوزی انفجار کپسول گاز داخل ساختمان اعلام شده است. با حضور نیروهای آتش‌نشانی در دقایق ابتدایی این حادثه تلاش‌ها برای خاموش کردن آتش که در طبقات فوقانی ساختمان زبانه می‌کشید، آغاز شد و با وجود حجم عظیمی از دود که از این ساختمان متصاعد می‌شد، اطفای حریق ادامه پیدا کرد. با توجه به اینکه ساختمان پلاسکو به صورت کامل در بخش تولید پوشاک و البسه فعالیت می‌کرد، آتش‌نشانان باید برای جلوگیری از گسترش آتش از چند بخش وارد عمل می‌‌شدند که با انجام سریع این کار بخش‌های اصلی آتش را مهار کردند و در دقایق اولیه جان ده‌ها نفر از اهالی ساختمان را نجات داده و آنها را تخلیه کردند. در واقع آتش در حال مهار کامل بود که فاجعه اتفاق افتاد. در حالی که اطفای کامل حریق توسط نیروهای آتش‌نشانی در حال اجرا بود و محل آتشسوزی از مردم تخلیه شده بود، بناگاه به دلیل انفجار بزرگ کپسول‌های گاز و مخازن گازوئیل داخل ساختمان، پلاسکو به طور کامل فروریخت. گفته می‌شود حجم عظیم لباس و مواد اشتعالزا اعم از چسب، پارچه و دیگر مواد قابل اشتعال موجود در این ساختمان بزرگ در کنار کپسول‌های گاز، موجب فروپاشی ساختمان و ریزش آن شده است. اگرچه آلودگی هوای تهران مانع از دیده شدن دود شدید ناشی از این حریق گسترده در فواصل دوردست شده بود اما شبکه‌های اجتماعی موجب شد تعداد زیادی از مردم با حضور در صحنه در کار نیروهای آتش‌نشانی و امدادی اختلال ایجاد کنند. در حالی که بسیاری از آتش‌نشانان فداکار با گذشتن از جان خود، به فکر نجات هم‌میهنان و جلوگیری از گسترش آتشسوزی و فاجعه بودند، برخی متاسفانه با رفتارهایی که به غلط در فرهنگ این روزهای ما رایج شده است، در حال سلفی گرفتن بودند. این رفتار البته از سوی بسیاری از مردم با واکنش‌های منفی مواجه شد و انتقاد مخاطبان و کاربران شبکه‌های اجتماعی، هنرمندان و عموم مردم را به همراه داشت. از ساعات اولیه این اتفاق گمانه‌زنی‌ها درباره علت یا علل حادثه مطرح شد. برخی رسانه‌ها با سیاسی کردن موضوع از ساعات ابتدایی آتشسوزی و ریزش ساختمان به بهره‌برداری‌های انتخاباتی مشغول شدند و با اظهار برخی شایعات و تکرار آنها، مساله اصلی نجات جان آتش‌نشانان را به حاشیه راندند. در حالی که شایعات پراکنده و اظهارنظرهای عجولانه درباره این حادثه در شبکه‌های اجتماعی درباره این حادثه هنوز هم مطرح می‌شود، اظهارات مسؤولان شهری به اخطار‌های چندین باره شهرداری به مسؤولان این برج درباره ایمنی ساختمان اشاره دارد. چمران، رئیس شورای شهر تهران ضمن اشاره به اعلام 14 اخطار به مالکان این ساختمان طی 3 سال گذشته، تصریح کرده است: آخرین اخطار مردادماه ابلاغ شد که به دادستانی، قوه قضائیه، فرمانداری و استانداری نیز رونوشتی از آن رفته است. مهندس مهدی چمران در سخنرانی پیش از خطبه‌های نماز جمعه گفت: ما هشدار می‌دهیم ساختمان‌های دیگری نیز با چنین شرایطی وجود دارند. گفتنی است، در مرکز تجاری پلاسکو بیش از 600 واحد تولیدی و فروشگاه فعالیت می‌کردند که با توجه به نزدیک شدن به ایام سال نو، با خسارت‌های مالی فراوانی روبه‌رو شدند.
پیام رهبر انقلاب؛ عملیات فوری و مجاهدانه برای نجات مردم
در پی این حادثه دردناک حضرت آیت‌الله خامنهای پیامی صادر کردند.
متن پیام رهبر انقلاب اسلامی به شرح زیر است:
بسمه‌تعالی
حادثه دردناک آتشسوزی و فروریختگی ساختمان در مرکز شهر مایه اندوه و تأسف و نگرانی عمیق اینجانب است. شهامت و فداکاری آتش‌‌نشانانی که در عملیات نجات مردم، خود دچار حادثه خطیر شده و در حال فداکاری متعهدانه به امتحانی دشوار گرفتار آمده‌اند، دل را از تحسین و تمجید و نیز از نگرانی و اندوه، آکنده می‌کند. در حال حاضر همه تلاش‌ها باید برای نجات جان گرفتارشدگان جهت‌دهی شود. رسیدگی به علل حادثه مساله بعدی است. از همه مسؤولان می‌خواهم همانگونه که در این چند ساعت، تلاش کرده‌‌اند کار مجاهدانه خود را ادامه دهند و وظیفه فوری را بر هر حرف و حدیثی مقدم بدارند. خداوند کمک فرماید ان‌شاءالله.
سیدعلی خامنهای
۳۰ دی 95
پیام و دستور حسن روحانی
حسن روحانی، رئیس‌جمهور هم در پیامی به مناسبت سانحه ناگوار آتشسوزی در ساختمان پلاسکوی تهران، به خانواده جان‌باختگان این حادثه تسلیت گفت. در بخشی از این پیام آمده است: سانحه ناگوار آتشسوزی در ساختمان پلاسکوی تهران، اگر چه اندوهبار و تامل‌انگیز است اما حماسه‌ای که آتش‌نشانان فداکار در این صحنه خدمت آفریدند و جان خود را برای نجات هموطنان خویش فدا کردند، ملت ایران را به سوگ و ستایش روح فداکاری و از خودگذشتگی این فرزندان رشید ملت واداشت.
این پیام می‌افزاید: اینجانب از تلاش همه امدادگران، آتش‌نشانان و واحدهای پزشکی، انتظامی و نظامی که به مدیریت این حادثه و خدمت به آسیب‌دیدگان شتافتند، تشکر می‌کنم و با تسلیت به خانواده جان‌باختگان این حادثه غمبار، برای عزیزانی که با ایثار جان خود به نجات همنوعان خود شتافتند، از درگاه خداوند منان، رحمت و رضوان مسالت می‌کنم و از همه هم‌میهنان عزیز درخواست می‌کنم برای نجات و عافیت مجروحان حادثه، در این ساعات نیایش در شب جمعه دعا کنند.
رئیس‌جمهور همچنین به وزیر کشور دستور داد در اسرع وقت، علل حادثه و مسؤولیت حادثه بررسی و گزارش شود، همچنین نسبت به رسیدگی به مجروحان و جبران خسارات آسیب‌دیدگان توسط نهادهای مسؤول اقدام فوری صورت پذیرد.
هیأت دولت شنبه را عزای عمومی اعلام کرد
هیأت دولت نیز در پی حادثه ساختمان پلاسکو با صدور اطلاعیه‌ای امروز (شنبه 2 بهمن ماه 95) را عزای عمومی اعلام کرد. متن این اطلاعیه به شرح زیر است:
بسم الله الرحمن الرحیم
انا لله و انا الیه راجعون
حادثه تلخ و اندوهبار آتشسوزی و فروریختن ساختمانی در مرکز تهران که منجر به جان باختن و آسیب دیدن تعدادی از مردم و آتش‌نشانان متعهد و پرشهامت شد، مایه تاسف و اندوه فراوان شد.
در این سانحه دردناک و تاسف‌بار جلوه‌ای پرشکوه از ایثار و فداکاری آتش‌نشانان شجاع در برابر دیدگان ملت رشید ایران و جهانیان به نمایش گذاشته شد. فداکارانی که با بذل جان از عهده امتحانی دشوار در مراقبت مسؤولانه از مردم و حفظ جان آنان سربلند و موفق برآمدند.
هیات دولت جمهوری اسلامی ایران با تجلیل از این بزرگمردان ایثار و فداکاری، قدردانی از خدمات ارزنده آنان، آرزوی سلامتی برای مجروحان و تسلیت به بازماندگان، به منظور بزرگداشت جان‌باختگان و همدردی با بازماندگان آنان روز شنبه دوم بهمن ماه 1395 را عزای عمومی اعلام و عموم مردم ایران را به قدرشناسی شایسته از آنان دعوت می‌کند.
حضور مسؤولان در محل حادثه
از نخستین ساعات وقوع حادثه محمدباقر قالیباف، شهردار تهران با حضور در صحنه شخصا فرماندهی عملیات امداد و آواربرداری را در محل حادثه بر عهده گرفت. همچنین فرمانده سپاه پاسداران، فرمانده نیروی انتظامی، معاون اول رئیس‌جمهور و وزرای کشور و بهداشت، رئیس شورای شهر، دادستان تهران و همچنین برخی دیگر از مسؤولان با حضور در محل حادثه از نزدیک پیگیر روند عملیات آواربرداری و امداد و نجات شدند.
شروع عملیات آواربرداری از ساعات نخستین ریزش پلاسکو
از آغازین ساعات ریزش ساختمان پلاسکو، عملیات آواربرداری آغاز شد. در ابتدای آواربرداری اعلام شد نزدیک به 30 آتش‌نشان در ساختمان و زیر آوارها هستند. در ساعات بعد تعدادی از شهدای آتش‌نشان این حادثه از زیر آوار خارج شدند. امانی، معاون برنامه‌ریزی شهرداری تهران گفت: این عملیات کم‌نظیرترین عملیات تخریب در ایران است، زیرا ذوب شدن سازه فلزی و حجم بسیار بالای آوار و همچنین صحنه محدود عملیات، حساسیت آن را بیش از عملیات‌های مشابه کرده است. در حال حاضر حتی دستگاه‌های بزرگ حاضر در محل نیز به سختی می‌توانند آواربرداری این عملیات را انجام دهند ضمن آنکه آتش‌نشانان مدفون در زیرآوار حساسیت آواربرداری را دوچندان کرده است. یک مقام مسؤول در آتش‌نشانی تهران نیز درباره عملیات آواربرداری اینطور توضیح می‌دهد: نیروهای آتش‌نشانی کانال‌های مختلفی را برای ورود به طبقات زیر پلاسکو مورد بررسی قرار داده‌اند. از جمله از ساختمان مجاور پلاسکو، کانالی را به سمت پارکینگ و موتورخانه ساختمان پلاسکو ایجاد کردند. مهدی داوری روز گذشته درباره عملیات آواربرداری گفت: نیروهای آتش‌نشانی از دو جناح شرقی و شمالی مشغول آواربرداری هستند که در ضلع شمالی به خاطر شرایط خاص سازه‌ها، عملیات آواربرداری قدری پیچیده شده است.
حرارت 200 تا 600 درجه‌ای در نقاط زیرین پلاسکو
سرپرست امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر استان تهران نیز روز گذشته از شدت فاجعه پلاسکو و اخلال در عملیات آواربرداری به خاطر حرارت زیاد خبر داد. مرادی‌پور گفت: به دلیل حرارت موجود در ساختمان دچار حریق شده، سگ‌ها به مشکل می‌خورند بلکه نیروهای امداد و حتی وسایل، تجهیزات و خودروها نیز به دلیل این حرارت دچار مشکل می‌شوند زیرا به گفته کارشناسان، در برخی نقاط زیرین ساختمان پلاسکو حرارت بین 200 تا 600 درجه است.
احتمال زنده ماندن آتش‌نشان‌ها ناچیز است
سخنگوی سازمان آتش‌نشانی گفت: با توجه به آتش و حرارت زیادی که در زیر آوار وجود دارد ممکن است به بدن‌های سالم همکاران‌مان نرسیم اما همچنان کار آواربرداری ادامه دارد. جلال ملکی اظهار داشت: از شب گذشته کار آواربرداری در محل ریزش ساختمان پلاسکو آغاز شد و صبح امروز موفق شدیم چند ستون 50 تنی را حمل کنیم. وی ادامه داد: دیگر نباید منتظر زنده ماندن 20 آتش‌نشان مفقود شده باشیم و احتمالا به دلیل حرارت بالا به بدن‌های سالم آتش‌نشانان نرسیم. به گفته سخنگوی سازمان آتش‌نشانی، هنوز حجم زیادی از آوار باقی مانده است که روش آتش‌نشانان آواربرداری از بالاست. ملکی درباره اظهارات مطرح شده مبنی بر ارسال پیامک و تماس از سوی آتش‌نشانان گرفتار شده گفت: به هیچ وجه این موضوع صحت ندارد و تاکنون هیچ پیامک یا تماسی با نیروهای آتش‌نشانی از سوی همکاران‌مان برقرار نشده است. وی درباره نفوذ از راه فاضلاب به زیر زمین پاساژ گفت: این موضوع صحت ندارد، چرا که دهانه فاضلاب زیر آوار قرار گرفت است همچنین تونل‌های حفر شده هیچ کدام به زیر زمین پاساژ راهی پیدا نکرده است. ملکی تاکید کرد: در حال حاضر از 2 جبهه شرقی و جنوبی نیروهای آتش‌نشانی مشغول آواربرداری هستند.
آواربرداری حداقل 72 ساعت به طول می‌انجامد
سردار اشتری، فرمانده نیروی انتظامی نیز روز جمعه اعلام کرد: خاک‌برداری حداقل ۷۲ ساعت به طول می‌انجامد. محدودیت‌های ترافیکی امروز و فردا و شاید چند روز آینده ادامه داشته باشد. اشیای قیمتی و گاوصندوق‌هایی که در آواربرداری کشف می‌شوند در پلیس آگاهی دپو و بعدا به مالکان تحویل خواهد شد. همچنین سردار ساجدی‌نیا، فرمانده پلیس تهران با اشاره به محدودیت‌های ترافیکی در محدوده حادثه گفت: به علت ادامه کار امدادرسانی و آواربرداری فردا(شنبه) از تقاطع خیابان جمهوری اسلامی، خیابان سی تیر تا میدان استقلال(چهارراه مخبرالدوله) تردد ممنوع است. از شمال به جنوب هم تردد از میدان فردوسی تا میدان امام خمینی ممنوع است. وی همچنین افزود: روز شنبه هیچ مدرسه و موسسه آموزشی تعطیل نیست.
عیادت نماینده رهبر انقلاب از آتش‌نشانان مصدوم
حجت‌الاسلام والمسلمین تقوی به نمایندگی از رهبر معظم انقلاب اسلامی صبح جمعه با حضور در 2 بیمارستان محل بستری آتش‌نشانان مصدوم حادثه ساختمان پلاسکو، از آنان عیادت و سلام و دعای رهبر انقلاب اسلامی برای سلامتی و بهبود این نیروهای فداکار و متعهد را ابلاغ کرد.
رئیس شورای شهر: ساختمان‌های دیگری هم با همین وضعیت هستند
رئیس شورای اسلامی شهر تهران با انتقاد از عملکرد برخی افراد در فضای مجازی و رسانه‌ها گفت: بهتر است برخی افراد در فضای مجازی با انتشار شایعات با جان انسان‌ها بازی نکنند و «کاسبکاری سیاسی» در این شرایط درست نیست. مهدی چمران در سخنرانی پیش از خطبه‌های نماز جمعه این هفته تهران به ارائه گزارشی از حادثه آتشسوزی ساختمان پلاسکو پرداخت و اظهار کرد: علت اصلی آتشسوزی ابتدای صبح پنجشنبه هنوز مشخص نیست اما 33 هزار مترمربع زیربنای ساختمان پلاسکو تهران بوده که متأسفانه این حادثه تلخ به وقوع پیوست. وی ادامه داد: از لحظات ابتدایی آتشسوزی، ایستگاه‌های مختلف آتش‌نشانی برای اطفای حریق به محل حادثه آتشسوزی ساختمان پلاسکو اعزام شدند؛ آتشسوزی اولیه توسط آتش‌نشانان در حال اطفا بود که در ساعت 11 صبح 3 انفجار پی در پی در طبقات فوقانی این پاساژ صورت گرفت که باعث ریزش این ساختمان به پایین شد. چمران تصریح کرد: علت انفجارهای صورت گرفته و آتشسوزی دوباره این ساختمان به دلیل این بود که ساختمان پلاسکو از سیستم گازکشی برخوردار نبود و مغازه‌داران این ساختمان از گازوئیل استفاده می‌کردند که متاسفانه این حادثه تلخ رخ داد. چمران اظهار کرد: هم‌اکنون از طریق زیرزمین، راه‌هایی به ساختمان پلاسکو زده شده اما همچنان آتش وجود دارد و مواد قابل اشتعال در حال سوختن است. وی تصریح کرد: تعداد افراد در زیر آوار مانده بسیار اندک است اما امیدواریم عملیات نجات آنها بزودی پایان یابد؛ تلاش‌ها برای آواربرداری و یافتن افراد در زیر آوار مانده به طور جد ادامه دارد. رئیس شورای اسلامی شهر تهران با اشاره به اینکه طی 3 سال اخیر 14 اخطار بابت ناایمن بودن ساختمان پلاسکو داده شده است، گفت: در 3 سال اخیر 14 اخطار به مالکان ساختمان پلاسکو داده شده بود که این محل امنیت لازم را ندارد و آخرین اخطارها که برگه رونوشت آن به فرمانداری، قوه قضائیه، استانداری و سایر نهادهای ذی‌ربط ارسال شده مربوط به مرداد ماه امسال بوده است. وی افزود: متاسفانه ساختمان‌های دیگری مانند ساختمان پلاسکو در تهران وجود دارد که باید برای این ساختمان‌ها یا کارگاه‌هایی تولیدی که ایمنی لازم را ندارند چاره‌ای اندیشیده شود. وی تاکید کرد: کاسبکار سیاسی بودن در شرایط پیش‌آمده و وضعیت حاد، درست نیست؛ از همه مسؤولان و دست‌اندرکارانی که طی این مدت فعالیت کردند تشکر و قدردانی می‌کنیم.
همچنین پرویز سروری، عضو شورای اسلامی شهر تهران با اعلام جزئیاتی از این حادثه اظهار داشت: فرو ریختن یک ساختمان 14 طبقه و تبدیل آن به یک ساختمان 2 یا 3 طبقه پیچیدگی خاصی دارد اما عملیات امداد در حال انجام است. وی افزود: احتمال می‌رود افرادی در طبقات پایینی و زیر آوارها مصدوم شده باشند که احتمال زنده نجات دادن آنها وجود ندارد. سروری تصریح کرد: احتمالاً یک مخزن اصلی گازوئیل در طبقات فوقانی وجود دارد که نگران انفجار آن هستیم. عضو شورای اسلامی شهر تهران با اشاره به اینکه تمام ظرفیت‌ها و نهادها برای کمک به حادثه ساختمان پلاسکو پای کار آمده‌اند، خاطرنشان کرد: باز هم احتمال وجود چنین حوادثی در شهر تهران وجود دارد زیرا بیش از 40 درصد ساختمان‌های تهران دارای وضعیت غیراستاندارد هستند و اخطار گرفته‌اند. وی افزود: در پی این حادثه 4 هزار کارگر ساختمان پلاسکو بیکار شدند و 560 تولید مرکزی در این ساختمان تخریب شد. سروری تصریح کرد: شهرداری تذکرات لازم را داده بود ولی شهرداری ضابط قضایی نیست و دیگر دستگاه‌ها باید به وظایف خود عمل می‌کردند.
قالیباف سال ۹۲ درخواست پلمب ساختمان‌های ناایمن را از شورا داشت
عضو هیأت رئیسه شورای شهر گفت: قالیباف در سال ۹۲ بعد از حادثه دلخراش خیابان جمهوری درخواست پلمب ساختمان‌های ناایمن را از شورا داشت. ابوالفضل قناعتی در گفت‌وگو با فارس، گفت: شهردار تهران بعد از این حادثه که منجر به مرگ 2 زن شده بود با حضور در شورای شهر گفت: ساختمان‌های قدیمی زیادی در تهران وجود دارند که به کارگاه تبدیل شده و این ساختمان‌ها ایمنی لازم را ندارند ولی این امر رخ نداد و موضوع مسکوت ماند.