گروه اقتصادی: بیکاری گسترده که ناشی از تداوم رکود اقتصادی و بیبرنامگی در بالارفتن میزان تولید ناخالص ملی است باعث شده قدرت خرید مردم پا به پای کاهش نرخ تورم سیر نزولی بپیماید. ناتوانی دولت در اجرای برنامههای خروج اقتصاد از رکود و بیتوجهی به بخش تولید و اشتغال از یک طرف و نابسامانی قیمت کالاهای اساسی در بازار از طرف دیگر موجب شده است مردم بویژه قشر کمدرآمد و ضعیف جامعه در محدودیت شدید اقتصادی قرار گیرند. دراین باره یک اقتصاددان با اشاره به اینکه اگر سطح تولید ناخالص ملی افزایش پیدا نکند شاهد گسترش پدیده «شاغلان فقیر» هستیم، گفت: اقتصاد ما وابسته به درآمد نفت است. همین وابستگی زمینه بروز کاهش قدرت معیشت شاغلان را به دنبال دارد. محمد خوشچهره درباره گسترش پدیده «شاغلان فقیر» گفت: بخشی از بروز این پدیده ناشی از حجم گسترده بیکاری در جامعه است. وی بیان کرد: برای کاهش نرخ بیکاری باید توجهی به افزایش سطح تولید ناخالص ملی با افزایش صادرات و افزایش درآمد صورت گیرد، در غیر این صورت شاهد گسترش پدیده «شاغلان فقیر» خواهیم بود. خوشچهره گفت: در حال حاضر شاهد هستیم در میان نیروهای حقوقبگیر، اعم از مدیران، مدیران ارشد، نظامیان و خیلی از فرهنگیان و دانشگاهیان بخش زیادی دچار سختی معیشت شدهاند و تأکیدات رهبر انقلاب بر توجه به معیشت، ناظر به این مقوله قابل تأمل است که معیشت مردم دچار اختلال شده است. این اقتصاددان ادامه داد: در حال حاضر در برخی موارد مردم تحت فشار هستند و بسیاری از شاغلانی که در سطح بالایی از نظر تلاش و درآمد قرار دارند، دچار مشکل شدهاند. بنابراین این معیارها در کنار تعداد متغیرهای کلان که شاخصهای بیکاری را نشان میدهد، قرار گرفته است. خوشچهره ادامه داد: اقتصاد ما وابسته به درآمد نفت است. وابستگی به متغیرهای برونزا و در رأس آن، درآمد نفت قرار دارد. بررسیها نشان میدهد از زمان جنگ تاکنون از دولتی به دولت دیگر به درآمد نفتی وابسته میشویم. این موضوع کشور را آسیبپذیر کرده است تا کشورهای دیگر روی ابزاری به اسم فشارهای اقتصادی بخوبی متمرکز شوند و پازلهای خودشان را بچینند. این اقتصاددان اظهار داشت: یعنی قبل از اینکه این فشارها و مشکلات متوجه تحریمها باشد، متوجه شرایط و بسترسازیهای ایجاد شده در داخل بوده که ریشه خیلی از آنها در سیاستها و تصمیمات نامناسب اقتصادی، بیتوجهیها و... است. وی با اشاره به اظهارات دولت مبنی بر بهبود وضعیت زندگی گفت: درباره اینکه دولت چه ادعاهایی میکند نمیخواهم جواب بدهم. بحثهایم دانشگاهی، علمی و کارشناسی و با استناد به آمارهاست. اگر نسبت درآمد و روند افزایش درآمد حقوقبگیران را در نظر بگیریم و با تورم مقایسه کنیم میبینیم سبد هزینه خانوار هر روز کوچک میشود. این موضوع نشاندهنده آن است که پدیده شاغلان فقیر یک واقعیت اجتنابناپذیر است. خوشچهره تأکید کرد: آمارها نشان میدهد در ایران طیف گستردهای از شاغلان فقیر ایجاد شده و این موضوع با سقوط و تضعیف جدی ارزش پول ملی و افزایش لجامگسیخته نرخ ارزهای خارجی و تورم بالای حاکم بر اقتصاد ایران به وجود آمده است. این کارشناس اقتصادی به تسنیم گفت: به طور معمول در جوامع، بیکاری ریشه فقر است و ما بیکاران فقیر داریم ولی در بعضی کشورها اتخاذ سیاستهای نامناسب و اشتباه باعث میشود حتی شاغلان هم دچار فقر شوند. وی ادامه داد: مفهوم شاغلان فقیر این است که گروههای مختلف اجتماع اعم از اساتید دانشگاه، فرهنگیان، پزشکان و گروههای مختلف، دیگر با 8 ساعت کار نتوانند زندگیشان را اداره کنند یا اینکه آن سطحی از زندگی یا جایگاهی را که در گذشته قرار داشتند حفظ کنند، بنابراین به سطوح پایینتر سقوط میکنند و مجبور میشوند با اضافه کار یا کوچ داراییها، جایگاهشان را از نظر رفتار مصرفی و اقتصادی حفظ کنند.
گرانی سرسامآور کالاهای اساسی
گذشته از بیبرنامگی برای ساماندهی وضعیت اقتصاد بویژه توجه به تولید و اشتغال، اوضاع تنظیم بازار کشور نیز خوب نیست و دولت توانایی کنترل قیمتها را ندارد. با اینکه تورم در حال نزولی شدن است اما قیمت کالاهای اساسی مردم اگر نگوییم روزانه اما هفتگی و چند هفته در میان گران میشود. این گرانیها را آمارهای رسمی بانک مرکزی تایید کرده است. در هر حال آشفتگی در بازار کالاهای اساسی موج میزند. به طور مثال آشفتگی تنظیم بازار گوشت تا جایی ادامه یافته است که حتی بخش خصوصی نیز اخیرا به این موضوع واکنش نشان داده و در این راستا پیشنهاد داد دولت با کمک تشکلها، پیش از پایان سالجاری برنامهای منسجم را برای تامین گوشت قرمز در سال 96 تهیه کند، چرا که تجارت خارجی، یک پدیده پیچیده و درهم تنیده با مولفههای متعدد است و کاهش تعرفه واردات گوشت قرمز از 26 به 5 درصد به تنهایی نمیتواند عاملی برای کاهش قیمتها و تنظیم بازار گوشت باشد. در ادامه نوسانات اخیر، بازار مرغ نیز بار دیگر با تغییرات و نوسانات قیمتی همراه شده است؛ در حال حاضر قیمت هر کیلوگرم مرغ که تا چند روز پیش کیلویی 6500 تومان بود، در مغازههای سطح شهر به طور متوسط کیلویی ۷۳۰۰ تومان عرضه میشود تا با نزدیک شدن به اواخر سال، شیب تندتری در مسیر افزایش قیمت پیدا کرده باشد. علاوه بر این تحولات در بازار میوه و سبزی و گوشت و مرغ در حالی ادامه دارد که بازار برنج نیز از اوایل سال 95 تاکنون همچنان در وضعیت گرانی قرار دارد و هر کیلو برنج ایرانی تا کیلویی 14 هزار تومان هم در مراکز عمدهفروشی به فروش میرسد. گزارشات بانک مرکزی نیز حاکی از آن است که قیمت برنج ایرانی طی یکسال اخیر افزایش 40 درصدی داشته است، از همین رو با توجه به اینکه دولت برنامه منسجمی را برای کنترل بازار و همچنین افزایش سطح درآمد مردم ندارد، بسیاری از اقشار سطح جامعه توانایی خرید کالاهای اساسی چون برنج ایرانی و خیلی از کالاهای گرانقیمت را ندارند.