رضا فرخی: فروریختن پلاسکو یکی از تلخترین حوادث سال 95 بود، حادثهای که با حواشی زیادی همراه شد و این حواشی هم بیشتر در فضای مجازی خودش را نشان داد.
در این بین 2 گروه از شهروندان نقش مهمی در ایجاد این حواشی داشتند؛ یک گروه از افرادی که به بهانه تهیه فیلم و تصاویر از محل حادثه و انتشار در فضای مجازی بهرغم همه هشدارها در محل حادثه حاضر بودند و با وجود تاکید مدیران مبنی بر ترک محل برای سرعت گرفتن به روند امدادرسانی تا ساعتها پس از وقوع حادثه حضور داشتند! گروه دیگر هم افرادی بودند که در شرایط بحران برای ساخت شایعه تبحر خاصی داشته و دارند! این گروه از آمار تلفات و شیوه امدادرسانی گرفته تا موارد دیگر موجهای پی در پی شایعه راه انداختند و امنیت روانی شهروندان و خانوادهها را در آن مقطع زمانی با این شایعات تحت تاثیر قرار دادند. هر دو گروه پازل از بین بردن امنیت روانی جامعه در زمان بحران را با هم تکمیل کردند!
پازلی که تکههایش نه از روی منطق و نه در راستای کمک به مدیریت و حل بحران بود، بلکه روی امواج شایعات و حتی در برخی موارد توسل به اخبار نادرست چیده شد. این پازل خود را در موضوع پلاسکو به نسبت بحرانهای اجتماعی گذشته بیشتر نشان داد و پرسش اینجاست که شکلگیری این پازل در این حادثه و همچنین حوادث احتمالی و مشابه آینده چه تبعاتی داشته و دارد؟ تبعات این موضوع در چند بعد قابل بررسی است؛ اول اینکه بخش قابل توجی از انرژی و توان بخش مدیریت بحران را به خود معطوف کرد. بارها در حادثه پلاسکو مشاهده شد که بخش قابل توجهی از انرژی مدیران میدانی در محل، صرف پاسخگویی به شایعات شد و حتی به طور ناخودآگاه در برخی موارد به فعالیتهای امدادی جهت داد! دوم اینکه فرصت را در اختیار افرادی قرار داد که علاقهای به وجود آرامش در جامعه ایرانی ندارند و از هیجان کاذب ایجاد شده در زمان بحرانها استقبال میکنند. شاید در حال حاضر نتوان نسخهای محکم برای علاج این پازل خطرناک و ناخوشایند پیچید و نیاز به بررسی و پژوهش گستردهتر دارد اما به نظر میرسد افکار عمومی جامعه در مرحله اول آموزشهای لازم برای رویارویی با این وضعیت را ندیده باشد و همین موضوع چالشهای بسیاری را در زمان بحرانها در پی داشته و اگر از امروز برای این آموزشها به آحاد جامعه تدبیری نداشته باشیم، در آینده و در بحرانهای احتمالی دیگر هم شاهد مشکلات گوناگونی برای امنیت روانی و آرامش جامعه و همچنین روند امدادرسانی خواهیم بود.