با پیروزی ارتش سوریه در آزادسازی شهر باستانی تدمر از اشغال داعش و موفقیت هیات نمایندگان نظام در تحمیل خواستههایشان بر معارضان در مذاکرات ژنو، نظام دمشق و متحدانش دست برتر را در تحولات میدانی و سیاسی در اختیار دارند. مذاکرات صلح سوریه که دور چهارم آن روز جمعه در ژنو پایان یافت، موفقیت و دستاورد مهمی را عاید دولت بشار اسد کرده است؛ زیرا هیات نمایندگی نظام دمشق توانست بر هیأت عالی مذاکرات (هیات ریاض) محکومیت عملیات تروریستی را تحمیل کند (در جریان انفجارهای روز دوشنبه در حمص که گروه تروریستی جبهه النصره مسؤولیت آنها را بر عهده گرفت، بیش از 42 سوری کشته و شماری زخمی شدند). هیات نمایندگی دولت سوریه همچنین موفق شد در این نشست، پرونده تروریسم را در صدر پروندههای مطرحشده در دستورالعمل مذاکرات قرار دهد. در همین راستا، عبدالباری عطوان، تحلیلگر برجسته جهان عرب در مقالهای با عنوان «مذاکرات ژنو بینتیجه نبود... دولت سوریه برنده شد»، نوشته است: «هیأت اصلی معارضان که هیأت عالی مذاکرات است در این دور از مذاکرات بیش از بقیه ضرر و خسارت دید که میتوان آنها را در این موارد خلاصه کرد: نخست: هیات نمایندگی معارضان هرگز موفق نشد مرحله انتقالی را به عنوان محور اصلی مذاکرات قرار دهد، همچنین درخواست استفان دیمیستورا، فرستاده ویژه سازمان ملل به سوریه برای مذاکرات مستقیم با هیأت مذاکرهکننده دولت هیچگونه پاسخی نگرفت. دور چهارم مذاکرات ژنو وارد تاریخ بحران سوریه میشود، زیرا تا پیش از این هیات عالی مذاکرات خود را تنها جناح معارض میدانست ولی در این دور، این هیات مجبور شد با اکراه یا با رضایت، 2 گروه معارض به نام تریبون قاهره و تریبون مسکو را بپذیرد و بعید نیست که در دور بعدی مذاکرات نیز نمایندگانی از کردهای سوریه حضور داشته باشند. دو: تهدیدهای دیمیستورا منجر به وقوع تغییرات ریشهای در رفتار هیأت معارضان ریاض شد، زیرا بر خلاف دورههای پیشین نشست ژنو، این تیم به نشانه اعتراض، از مذاکرات کنارهگیری نمیکرد. به گفته دیمیستورا، کنارهگیری به ازسرگیری نبرد و فروپاشی آتشبس و گشودن عرصه نبرد برای بازپسگیری شهر ادلب نظیر نبرد شهر حلب منجر میشد. سه: شکاف بین تیم مذاکرهکننده معارضان شرکتکننده در ژنو با «هیات تحریرالشام» بیشتر شد، زیرا ابو محمد الجولانی، فرمانده شاخه نظامی این گروه تندرو بیانیهای را منتشر کرد و در آن همه شرکتکنندگان [مخالف] در دور چهارم نشست ژنو را خیانتکار دانست و گفت که آنها نماینده ملت سوریه نیستند. با این اوصاف، هیات مذاکرهکننده دولت سوریه نیز برخی امتیازها را داد که بارزترین آنها، قبول 3 مساله مطرحشده در جدول کاری یعنی حکومت، قانون اساسی و انتخابات است که رایزنی درباره آنها ادامه مییابد؛ هر چند قرار دادن این 3 مساله در دستورالعمل مذاکرات، دخالت در امور داخلی و حاکمیتی بهشمار میرود. در همین راستا، سرگئی ریابکوف، معاون وزارت خارجه روسیه اعلام کرد: متاسفانه نیروهایی وجود دارند که ترجیح میدهند گفتوگوها درباره پایان بحران سوریه را به موضوع تغییر حکومت قانونی این کشور بکشانند که از نظر مسکو این امر قابلقبول نیست.
هدف غرب از ارائه پیشنویس قطعنامه ضدسوری
در حالیکه مذاکرات سوری - سوری در ژنو در حال برگزاری بود، کشورهای غربی پیشنویس قطعنامهای را برای محکومیت نظام دمشق به ادعای استفاده از تسلیحات شیمیایی مطرح کردند که این تلاش شورای امنیت با وتوی روسیه و چین ناکام ماند. در همین راستا، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه روز جمعه گفت: هدف از اتهامات جدید علیه دمشق و ارائه پیشنویس آن در شورای امنیت نه فقط اختلافافکنی، بلکه مسموم کردن فضای مذاکرات ژنو و ناکام کردن آن است. به گفته لاوروف، 3 کشوری که اخیراً پیشنویس قطعنامه ضدسوری را برای شورای امنیت تهیه کردهاند به دنبال تضعیف مذاکرات صلح بوده و به همین منظور بهطور شتابزده متن آن را به اعضای شورای امنیت ارائه دادهاند. لاوروف گفت تهیهکنندگان پیشنویس قطعنامه ضدسوری میخواستند در برههای مهم از زمان که روند مذاکرات صلح سوری-سوری با حمایت و میانجیگری سازمان ملل از سر گرفتهشده، در شورای امنیت تفرقه و شکاف ایجاد کنند. دولت سوریه بر مبنای توافق روسیه و آمریکا در سال 2013 میلادی جهت نابودی هرگونه تسلیحات شیمیایی سوریه، همه ذخایر شیمیایی خود را تحویل داد. سازمان منع تسلیحات شیمیایی بر روند اجرای برنامه امحای ذخایر شیمیایی سوریه نظارت داشت.
طرح سازمان ملل برای حل بحران سوریه
دور اخیر مذاکرات صلح سوریه در ژنو، روز جمعه در حالی به پایان رسید که استفان دیمیستورا، نماینده سازمان ملل در امور سوریه سند 12 بندیای را که شامل دیدگاه وی برای حل سیاسی بحران سوریه میشود، تقدیم 2 هیات دولت سوریه و معارضان کرد. سندی که دیمیستورا ارائه کرده است، متضمن احترام به حاکمیت سوریه و وحدت آن به همراه عدم دخالت در امور داخلی این کشور است. در این سند تاکید شد که ملت سوریه حق انتخاب نظام سیاسی خود بدون هیچگونه فشار یا دخالت خارجی را دارد و دولت باید بر پایه اصول دموکراتیک و غیرفرقهگرایانه شامل تعدد احزاب سیاسی تشکیل شود. در بخش دیگری از این سند 12 بندی آمده است که دولت باید به وحدت ملی و مدیریت محلی خودمختار و تقسیمات اداری در استانها و مناطق مختلف سوریه پایبند باشد و نیروهای مسلح سوریه باید در وضعیت کنونی باقی بماند. طبق این گزارش، معارضان از این طرح سازمان ملل استقبال کردهاند.
تدمر پس از آزادی
یک روز پس از آزادسازی پالمیرا(تدمر)، خبرنگار شبکه پرستیوی با حضور در بخش تاریخی آن از خسارتهای داعش به بناهای باستانی این شهر بویژه بنای آمفیتئاتر پرده برداشت. ارتش با بیرون راندن تروریستهای داعش از شهر هماکنون در تلاش برای از بین بردن مواضع تروریستها و خنثی کردن صدها بمب و مین در حومه بویژه در مناطق شرقی است.انتظار میرود استاندار حمص در پالمیرا حضور پیدا کند تا میزان خسارتهای وارد شده به این شهر را برآورد کند. طبق اعلام یکی از مقامات ارشد ارتش روسیه، در خلال عملیات آزادسازی تدمر، بیش از یکهزار تروریست داعشی به دست نظامیان سوری کشته و زخمی شدند. گفته میشود یک تیمسار روس نیز در جریان عملیات آزادسازی شهر مجروح و نابینا شده است.
ارتش سوریه به منبج رسید
برخی منابع نزدیک به کردها و مزدوران تحت حمایت ترکیه خبر دادند که نیروهای ارتش سوریه و متحدان وارد غرب منبج شدهاند. این نیروها به فرماندهی سرلشکر سهیل حسن از روستای «بزه» و «میل ویران» در مرز میان نیروهای کرد(موسوم به خشم فرات) با نیروهای دولتی عبور کردهاند. منابع روس نیز با انتشار تصاویر کامیونهای ارتش این کشور تایید کردهاند که بخشی از نیروهای ویژهشان در روستای «اولاشلی» واقع در شمال شرق روستای معروف «قباسین» مستقر شدهاند. بدین ترتیب به نظر میرسد اتحاد کردها و دمشق برای بستن راه نفوذ مزدوران ترکیه (موسوم به نیروهای سپر فرات) عملی شده باشد. پیش از این برخی رسانهها از توافق بین دمشق و شورای نظامی منبج وابسته به نیروهای دموکراتیک سوریه که عملیات خشم فرات را اجرا میکند خبر داده بودند. شورای نظامی منبج نیز 2 روز پیش در بیانیه خود این توافق را تایید کرده و گفته بود این کار را در راستای حفاظت از مردم سوریه، حفظ اراضی تحت تسلط خود و جلوگیری از پیشروی بیشتر ترکها و مزدوران تحت حمایتش انجام میدهد.تروریستهای ارتش آزاد نیز که تحت امر ارتش ترکیه عملیات تقریبا شکست خورده سپر فرات را اجرا میکنند واکنشی خشمگینانه نسبت به این مساله داشتهاند. آنها مدعی شدهاند با آزادی منبج به دست ارتش بشار اسد، راه زمینی ایران و عراق به سوریه بازگشایی خواهد شد و این تحول راهبردی باعث میشود شرق سوریه بزودی تحت کنترل دوباره نظام دمشق قرار گیرد.