دونالد ترامپ که دستکم طی 4 سال گذشته از جمله در جریان کارزار انتخاباتیاش و پس از انتخاب به عنوان رئیسجمهور آمریکا، به طور مداوم جنگهای بیفایده و پرهزینه رؤسای جمهور قبلی در آن سوی دریاها را زیر سوال میبرد، در کمتر از 3 ماه پس از روی کار آمدن خود ماشین جنگی پنتاگون را در یکی از بیفایدهترین حملات تاریخ نظامی آمریکا به لحاظ راهبردی به کار گرفت. مشروعیتی که ترامپ محاصره شده در میان دشمنان داخلی پنهان شده در سایه از یکسو و واقعیتهای کاملا آشکار و هشداردهنده جهان خارج با اعلان جنگ به سوریه به دنبال آن بود، به همان سرعت موشکهای تاماهاک شلیک شده در بامداد جمعه آمده و خواهد رفت و روسیاهی آن برای احمقترین رئیسجمهور تاریخ کاخ سفید خواهد ماند که دونکیشوتوار به خیال کسب مشروعیت، به جنگی نامشروع روی آورد. اگر چه دستگاه حاکمیت سایه آمریکا شامل سرمایهسالاران و نومحافظهکاران جنگطلب و امنیتیها بلافاصه واکنشی مثبت به شلیک 59 موشک به سمت پایگاه هوایی «الشعیرات» در استان حمص سوریه داشتند و حتی دموکراتهای کنگره در اوج خصومت با ترامپ، تلویحا از حق خود برای تصویب هرگونه حمله نظامی خارجی گذشتند اما به نظر میرسد نمایش ترامپ برای رهایی از شر مخالفان داخلیاش، دستکم در داخل آمریکا چندان به نفع او تمام نشده باشد. لحظه به لحظه صداهایی که ترامپ را به باد انتقاد میگیرند که چگونه یکشبه از ادعای هدر رفتن 6 تریلیارد دلار بودجه ایالات متحده در جنگهای برونمرزی خود به حامی جنگی بیهودهتر از قبل تبدیل شده، بلندتر میرود. حتی روزنامه واشنگتنپست که در استخدام مخالفان دموکرات رئیسجمهور آمریکاست حاضر نیست از مشروعیت این حمله که حتی هیلاری کلینتون و جان مککین آن را تمجید کردهاند دفاع کند. این روزنامه حمله موشکی بامداد جمعه را اقدامی صرفا نمادین میداند که تاثیر خاصی بر وضعیت جنگ داخلی سوریه در بلندمدت نخواهد داشت: «حملات موشکی بیشتر در راستای ارسال پیام صورت میگیرد اما تغییری راهبردی به همراه نخواهد داشت». واشنگتنپست تاثیر اصلی حمله موشکی ترامپ به سوریه را بیشتر از آنچه روی زمین باید باشد بر نوع انتظارات متحدان و همچنین دشمنان آمریکا از نقش آتی این کشور در سوریه ارزیابی میکند. از یک طرف در داخل او نه تنها موقتا دهان نومحافظهکاران جنگطلب دولت سایه را بسته بلکه خود را کاملا با سیاست خارجی جنگافروزانه کلاسیک همحزبیهای جمهوریخواهش وفق داده تا حمایت سیاسی آنان را جلب کند. در خارج نیز ترامپ با این کار به دنبال کسب اعتبار برای خود در برابر تصمیم سال 2013 اوباما در پرهیز از حمله به سوریه بود و میخواست این پیام را هم برای متحدان آمریکا مخابره کند که سیاست خارجی او با اوباما فرق دارد و او مرد عمل است نه حرف. اما اگرچه 23 موشک (و نه 59 فروند) ناوهای «یواساس راس» و «یواساس پورتر» در دریای مدیترانه عملا یک پایگاه هوایی خالی را هدف قرار دادهاند ولی باید دانست که پنتاگون به خلأ شلیک نکرده و قطعا ترامپ باید منتظر عواقب زیر پا گذاشتن قوانین بینالمللی و حق حاکمیت یک کشور دیگر باشد. تظاهرات گسترده آمریکاییها در همان روز حمله موشکی به سوریه، نشان داد افکار عمومی ترامپ را به خاطر خلف وعدهاش مبنی بر توجه به داخل آمریکا و نفی جنگافروزی خارجی نخواهد بخشید. آنها خواهند پرسید که چرا نخستین اقدام عملی یک رئیسجمهور ظاهرا ضد جنگ، جنگ بوده است؟ در عین حال رقبای آمریکا هم مسلما بزودی ترامپ را به خاطر این پیام احمقانه تنبیه خواهند کرد. روسیه دیگر در سوریه مانند گذشته به آمریکا روی خوش نشان نخواهد داد و کاهش نقش حمایتی مسکو میتواند جنگ با داعش را برای کاخ سفید دست نیافتنی کند.
حمایت آمریکاییها از سوریها
مردم آمریکا در همان روز موشکباران پایگاه هوایی سوریه توسط دولت ترامپ، تظاهرات گسترده ضد جنگ در واشنگتن و مقابل کاخ سفید و ۳۵ شهر دیگر به راه انداختند. تظاهرات عصر روز جمعه در حمایت از ملت سوریه و انزجار از فرمان دونالد ترامپ در حمله غیرقانونی به این کشور توسط گروههای فعال حقوق بشر و مدنی برپا شد. تظاهراتکنندگان با در دست داشتن پلاکاردهایی که روی آنها نوشته بود «جنگ با سوریه نه»، شعارهایی مانند «آنها میگویند جنگ بیشتر ولی ما میگوییم جنگ نه» سر میدادند. مدیر سازمان «اعتلاف انسر» در این تظاهرات گفت: «آمریکا 100 میلیون دلار خرج موشک کرده و این در حالی است که این همه ما بیخانمان داریم. مردم ما در تامین بودجه برای تعلیم و تربیت و بهداشت و درمان مشکل دارند». در همین حال روز جمعه حدود ساعت 5 بعدازظهر به وقت محلی دهها نفر از تظاهرکنندگان در امتداد خیابان پنجم در منطقه منهتن نیویورک گرد هم آمدند و بسیاری از آنها دستنوشته و علامتهایی در تقبیح حمله موشکی به سوریه در دست داشتند. نوشتههای زردرنگ که روی آنها نوشته شده بود «بمباران سوریه از مردم محافظت نمیکند، آنها را میکشد». یا پلاکاردهای «خیر! به نام انسانیت، ما از پذیرفتن یک آمریکای فاشیست خودداری کردیم» و «بمباران سوریه به جنگ بیشتر خواهد انجامید و به آن پایان نخواهد داد» پیام تظاهرکنندگان بود. بسیاری از تظاهراتکنندگان آمریکایی همچنین درباره عدم دلایل کافی مبنی بر نقش داشتن بشار اسد در حمله شیمیایی هفته گذشته به مردم ادلب شعار داده و مداخله آمریکا را در یک جنگ خارجی دیگر با چنین شعاری محکوم کردند: «آمریکای امپریالیست، تروریست شماره یک».
تظاهرات اردنیها در حمایت از سوریه
هزاران اردنی در اعتراض به «تجاوز آمریکا علیه جمهوری عربی سوریه» و همچنین حمایت دولت کشورشان از این تجاوز ظهر دیروز مقابل سفارت سوریه در امان تجمع کردند. در تناقض صحبتهای نخستوزیر اردن که پیشتر اعلام کرده بود بحران سوریه تنها راهحل سیاسی دارد، نه تنها عبدالله دوم به حمایت ضمنی از حمله موشکی آمریکا به پایگاه الشعیرات سوریه پرداخت بلکه «أیمن الصفدی» وزیر خارجه این کشور نیز روز جمعه در صفحه توئیتر خود نوشت: «حمله موشکی آمریکا به سوریه پاسخی ضروری و مناسب به هدف قرار دادن بیگناهان از سوی نظام سوریه است و باید کشتارها متوقف شود و به راهکار سیاسی مورد قبول سوریها دست یافت». در واکنش به این موضوع شماری از احزاب و شخصیتهای ملی اردن در فراخوانی خواستار برگزاری تجمع اعتراضآمیز به حمله آمریکا به پایگاه هوایی سوریه شدند که دیروز مقابل سفارت سوریه در امان انجام شد.
آلمان ترامپ و ناتو را تنها میگذارد
نقشهای که انگلیس و فرانسه برای همراه کردن اغلب اعضای ناتو در طرح تجاوز مشترک با آمریکا و ناتوی عربی به سوریه کشیده بودند. وزیر دفاع آلمان فردای حمله موشکی آمریکا به سوریه اعلام کرد این کشور در حملات احتمالی آتی به سوریه با واشنگتن همکاری نخواهد داشت. خبرگزاری آلمان به نقل از ف اورسولا فوندرلین نوشت: «جنگندههای تورنادوی آلمانی در ائتلاف جهانی برای مقابله با گروه تروریستی داعش فعالیت خواهند داشت و من تاکید دارم در نبرد با داعش به کار گرفته شوند. این موضوع در توافق روشن است و بنا بر آن عمل خواهد شد». بدین ترتیب او حاضر نشد جملههای همتایان انگلیسی، فرانسوی، آمریکایی و عربیاش را مبنی بر پیوستن به جنگ ترامپ در سوریه تکرار کند.
پرواز دوباره جنگندههای سوری از پایگاه «الشعیرات»
ازسرگیری پرواز جنگندههای سوری از پایگاه «الشعیرات» حمص، تنها یک روز پس از حمله موشکی آمریکا،مهمترین پیامی بود که اسد و متحدانش در جواب پیام موشکی ترامپ فرستادند. به گزارش رویترز به نقل از معارضان دولتی، دیروز 2 جنگنده سوری با پرواز از این فرودگاه مواضع تروریستهای داعش را در حومه «تدمر» در شرق حمص بمباران کردند. به گفته مخالفان سوری، حجم خسارتی که به فرودگاه وارد آمده روشن نیست اما اینکه هواپیماها توانستهاند بار دیگر از این فرودگاه به پرواز درآیند، نشان میدهد آنها کاری غیرممکن کردهاند.