گروه فرهنگ و هنر: دانشجویان ایرانی در پی تسخیر سفارت آمریکا  چند تن  از دیپلمات‌های این کشور را گروگان گرفتند و مبادله گروگان‌ها تبدیل به یک مذاکره طولانی‌مدت بین ایران و آمریکا شد. مذاکره‌ای که پرونده آن هنوز هم در دادگاه بین‌المللی لاهه در جریان است. قرارداد ۱۹ژوئن در تاریخ ایران به عنوان «بیانیه الجزایر» شناخته می‌شود و رویدادهایی که در این مذاکرات رخ داده شباهت فراوانی به مذاکرات برجام داشته است... سیاست‌ها، حمایت‌ها، تبریک‌ها به رهبری و... همگی شبیه برجامند، حتی وقتی معلوم می‌شود که مذاکرات شکست خورده است، همه حرف‌ها با کلیدواژه «نظارت امام»، «هدایت امام» و «رهبری امام» مطرح می‌شود. به گزارش «وطن‌امروز»،  مستند«قرارداد 19‌ژوئن» روایتگر مذاکرات ایران با آمریکا در آن دوره است. بیننده مستند وقایع سال ۱۳۶۰ را تماشا می‌کند اما در عین حال، همه اتفاقات امروز در جریان مذاکره ایران با کشورهای 1+5 و بویژه آمریکا را به‌خاطر می‌آورد. این مستند با روایت چهره‌هایی چون حسین شیخ‌الاسلام، فروز رجایی‌فر، محسن روح‌الامین، صادق زیباکلام، ابراهیم یزدی، جواد منصوری و محمود کاشانی تولید شده است. عجیب آن است که بهزاد نبوی به عنوان سرپرست تیم مذاکره‌کننده غایب اصلی مستند است. هرچند کارگردان با ظرایف و سختی‌هایی سراغ او رفته و با نبوی گفت‌وگو کرده است اما بهزاد نبوی پس از چند روز با ایمان گودرزی تماس می‌گیرد و می‌گوید اگر از فیلم‌ها در مستندش استفاده کند، از او شکایت خواهد کرد. قرارداد ۱۹ ژوئن در ششمین جشنواره مردمی فیلم عمار مورد تقدیر قرار گرفت.
کپی‌پیست الجزایر 60
ایمان گودرزی، کارگردان مستند «قرارداد 19ژوئن» با اشاره بکارگیری واژه بدعهدی از سوی رهبر معظم انقلاب در قبال رفتارهای آمریکا در چند سال اخیر، گفت: همین واژه بدعهدی سبب شد تا به دنبال این مساله برویم و ببینیم آیا در گذشته بدعهدی‌هایی از سوی دولت آمریکا صورت گرفته که رهبری بارها در رابطه با آمریکا از این واژه استفاده کرده است؟ این رجوع به تاریخ زمینه‌ساز آشنایی ما با نخستین برخورد ایران و آمریکا پس از انقلاب در ماجرای تسخیر لانه جاسوسی آمریکا شد. وی با اشاره به مراحل ساخت این مستند تصریح کرد: مرحله تحقیقات مستند «قرارداد 19‌ژوئن» حدود 8 ماه به طول انجامید و تصویربرداری اثر  به سبب حضور شخصیت‌های برجسته و از جناح‌های مختلف سیاسی حدود یک سال زمان برد. گودرزی همچنین یادآور شد: در ساخت مستند به دنبال بسیاری از شخصیت‌ها از جمله مرحوم هاشمی، محمد خامنه‌ای و در رأس آنها آقای بهزاد نبوی به عنوان مسؤول تیم مذاکره‌کننده ایرانی بودیم که میسر نشد و به‌رغم تصویربرداری و مصاحبه با آقای نبوی، وی نپذیرفت از تصاویر و حرف‌هایش در مستند استفاده شود. گودرزی از سوی دیگر تاکید کرد: بسیار تلاش کردم بی‌طرفی خودم را در این فیلم حفظ کنم، حتی بخش جمع‌بندی فیلم را هم حذف کردم. بنابراین اگر فیلم خیلی به فضای امروزی شبیه است اصلا عمدی نبوده بلکه این شباهت تاریخ است به گونه‌ای که وقایع آن تاریخ به نوعی کپی‌پیست برجام 95 است، فقط اسامی تغییر کرده است.
این کارگردان  با اشاره به توانایی سینمای مستند ایران در جذب مخاطب برون‌مرزی و کسب گیشه اظهار داشت: این مساله به سیاست‌های کلان فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران بازمی‌گردد و متأسفانه مسؤولان ما در خوابی زمستانی به سر می‌برند؛ چرا که مستندهای ضد استکباری را می‌توان در رادیو و تلویزیون‌های اتحادیه کشورهای اسلامی پخش کرد و در واقع در آن کشورها نیز مخاطب به دنبال تماشای چنین سوژه‌هایی است. وی به عدم بستر مناسب جهت پخش بین‌المللی مستندهای ضد استکباری جهت نمایش چهره واقعی کشورهایی نظیر آمریکا برای کشورهای مسلمان اشاره کرد و گفت: این مساله افزون بر صدور تاریخ و فرهنگ کشور در قالب هنر می‌تواند بازگشت مالی برای ما به ارمغان آورد. کارگردان این مستند با اشاره به عدم توجه مستندسازان انقلابی نسبت به ساخت مستندهای تاریخی با هدف عبرت‌آموزی مردم اظهار داشت: سیاست‌های غلط و بلندمدت رسانه‌ها را می‌توان عاملی جهت عدم دستیابی به این مهم دانست، چرا که در رسانه ملی چنین ضعفی مشاهده می‌شود و هرگز در رسانه ملی با نگاه حرفه‌ای به مستند نگاه نشده است و این مساله باید مورد توجه قرار گیرد که برای ساخت مستندی تاریخی باید زمانی نزدیک به 2 سال وقت گذاشته شود و ضرب‌الاجلی بودن و بی‌برنامگی در کارها نگاه تخصصی به مستند را از بین برده است.
200 سال است که از یک لانه گزیده می‌شویم
ناصر نوبری، آخرین سفیر ایران در اتحادیه جماهیر شوروی در مراسم رونمایی از مستند  قرارداد 19 ژوئن گفت: 15 سال قبل در وزارت امور خارجه بودم و همین نکاتی را که امروز در این مستند دیدید را به آنها گفتم که اگر به همین صورت جلو بروید همه‌چیز را می‌دهید و آنها هم هیچ چیز نمی‌دهند زیرا شما با جزئیات اجرا می‌کنید و در عوض آنها به صورت کلی متعهد می‌شوند. اما آنها نه‌تنها حرف من را گوش نکردند بلکه من را از وزارت امور خارجه برکنار کردند. نوبری همچنین از گیر بودن دولت‌ها در قرارداد برجام تا 50 سال آینده خبر داد و ادامه داد: وقتی این مستند را می‌بینیم متوجه می‌شویم نزدیک به 200 سال به صورت مرتب از یک لانه گزیده می‌شویم؛ با توجه به مواردی که من در این قرارداد دیدم می‌توانم بگویم نه تنها در این دولت و دولت‌های بعدی بلکه تا 20 الی 25 سال و حتی تا 50 سال آینده پای دولت‌ها در این قرارداد گیر است. سفیر سابق ایران در اتحاد جماهیر شوروی افزود: این شیوه مذاکره و دیپلماسی ما به غیر از قرارداد الجزایر در مذاکرات جنگ ایران و عراق و مساله هسته‌ای هم تکرار شده است؛ اشکال و نقص کار ما در این است که زمان مناسب وارد گفت‌وگو و مذاکره نمی‌شویم و آن زمانی که از قدرت و موقعیت خود دور شدیم و آن زمان را از دست دادیم تن به مذاکره و گفت‌وگو می‌دهیم. نوبری در بخش دیگر صحبت‌های  خود ادامه داد: مقام معظم رهبری صحبتی دارند به این صورت که «ما قهرمان از دست دادن فرصت‌های طلایی هستیم»؛ غرور نباید ما را بگیرد و باید مذاکره بابت هر موضوعی را در زمان خود و مناسب آن انجام دهیم. این عدم مذاکره در زمان مناسب را هم در مساله هسته‌ای، هم درباره مذاکرات جنگ و هم در مساله گروگان‌های آمریکایی مشاهده کردیم. وی متذکر شد: نکته بعدی اعتماد به طرف مقابل است؛ امروز در روابط بین‌الملل چیزی به عنوان اعتماد وجود ندارد. کلمه اعتماد در دیپلماسی برای دوران قاجار است و در روابط بین‌الملل امروز واژه اعتماد و اعتمادسازی بیشتر شبیه یک جُک است. امروز حتی بین اسرائیل و آمریکا هم اعتماد نیست و بعضا می‌بینیم که جاسوس‌های یکدیگر را دستگیر می‌کنند.
دریغ از مدیریت استراتژیک سینما
محمدتقی فهیم، منتقد سینما در مراسم  نقد و بررسی مستند «قرارداد 19 ژوئن» با بیان اینکه چگونه گفتن،  اصلی‌ترین عامل ماندگاری مستند است، تصریح کرد: موضوع فیلم قرارداد 19 ژوئن موضوع تکان‌دهنده‌ای است و نشان می‌دهد مستندساز، وظیفه اجتماعی، رسالت تاریخی و تعهد رسانه‌ای خودش را به خوبی انجام داده و تلاش کرده تا از یک پروند مختومه و فراموش شده بخوبی به نفع تبیین افشاگری مسائل روز بهره ببرد تا به مردم گوشزد کند در مساله قراردادها مراقب باشید تا یک بار دیگر فریب نخورید چرا که ما 30 سال قبل همین مسیر را رفتیم و به حقوق‌مان نرسیدیم. وی ادامه داد: معتقدم مستندساز باید شهامت و جسارت داشته باشد به طوری که وقتی به یک موضوع بحرانی ورود پیدا می‌کند حتما با یک نتیجه روشن‌تری آن را به اتمام برساند. این درحالی است که ما در پایان این فیلم با چند سوال از سوی فیلمساز روبه‌رو هستیم که اتفاقا فیلم باید خودش به این سوالات پاسخ دهد. اما میانه اثر بسیار هوشمندانه انتخاب شده و کاملا هدفمند است. کات‌های فیلم و انتخاب جملات سنجیده بوده که نشان از نتیجه پژوهش خوب است. این منتقد سینما افزود: فیلم از عهده انتخاب مطالب خودش برآمده اما قالب این توفیق بیشتر متکی بر بیان و کلام است و کمتر از کشمکش‌هایی که مستند به آن نیاز دارد استفاده شده و بیشتر به صفحه روزنامه‌ها شبیه شده است. در ادامه محمدتقی فهیم با بیان اینکه مستند «قرارداد 19 ژوئن» یک نمونه کوچک از اتفاقات بسیاری است که در کشور ما رخ می‌دهد، یادآور شد: متاسفانه سینمای ما به دلیل فقدان یک مدیریت استراتژیک در حوزه سینمای مستند و بلند غافل مانده، در حالی که این مضامین جذابیت‌های زیادی حتی برای دنیا دارد و ما می‌توانیم با تولید این نوع مستندات، آنتن کشورهای دیگر را پر کنیم. هم‌اکنون تلویزیون در حالی فیلم‌های مختلفی از کشورهای دیگر پخش می‌کند که ما 2 هزار نفر مستندساز جوان مشتاق با موضوع‌های مختلف داریم که یک مدیریت صاحب درک و متعهد می‌تواند از این پتانسیل بهره‌مند شود.