گروه فرهنگ و هنر: پرداختن به موضوعاتی که آمیختگی جدی با تاریخ معاصر دارد و تحولات سیاسی و اجتماعی و تاثیر آنها بر زندگی افراد جامعه را واکاوی می‌کند و از جنبه‌های مختلف به بررسی‌شان می‌پردازد، تلاشی توأم با دغدغه‌مندی می‌خواهد. تلاشی که این بار توسط جلیل سامان و با «نفس» به بار نشسته است. «نفس» به کارگردانی جلیل سامان و تهیه‌کنندگی احمد کاشانچی سریالی است که قرار است در ایام ماه مبارک رمضان روی آنتن تلویزیون برود و آنطور که گفته شده است، از شبکه 3 پخش خواهد شد. داستان سریال «نفس» درباره جوانی
پر شر و شور است که در بحبوحه وقایع انقلاب، رازی در زندگی‌اش فاش می‌شود و او برای رسیدن به حقیقت حوادث پیچیده‌ای را پشت سر می‌گذارد. بازیگران این سریال عبارتند از: مسعود رایگان، داریوش فرهنگ، فاطمه گودرزی، ژاله صامتی، علیرضا کمالی، بهناز جعفری، قربان نجفی، هادی عامل‌هاشمی، شهاب شادابی، احسان امانی، آتوسا راستی و با معرفی ساناز سعیدی و با حضور هادی حجازی‌فر، هدایت هاشمی، خسرو شهناز و رامین راستاد. با جلیل سامان، کارگردان این سریال که پیش‌تر تجربه کارگردانی سریال‌های پرمخاطبی چون «پروانه» و «ارمغان تاریکی» را داشته است، درباره تازه‌ترین فعالیت تلویزیونی‌اش یعنی «نفس» به گفت‌وگو نشسته‌ایم. متن گفت‌وگوی «وطن امروز» با جلیل سامان را در زیر می‌خوانید.
***
داستان نفس درباره چیست؟
نفس در واقع یک اثر انسانی و عاشقانه است که در بستر تاریخی و سیاسی اتفاق می‌افتد. این سریال ادامه 2 کار قبلی من یعنی «پروانه» و «ارمغان تاریکی» است و با نفس به سه‌گانه تبدیل می‌شود. احتمالا این فضا و موقعیت تاریخی و شخصیت‌ها با مجموعه نفس به اتمام می‌رسد. نفس، حال و هوای آن دو اثر را دارد اما رویکردش نسبت به آنها متفاوت است.
تولید این سریال در چه مرحله‌ای است؟
تدوین و فیلمبرداری و ضبط موسیقی همزمان انجام می‌شود، تصویربرداری حدودا ۷ الی ۱۰ جلسه دیگر ادامه خواهد داشت و ان‌شاءالله تا اوایل خرداد تصویربرداری به پایان می‌رسد.
به نظر می‌رسد این مجموعه با دشواری‌های فراوانی روبه‌رو بوده است،از تغییر نام تا توقف‌های چندباره تولید، علت آن چه بوده است؟
تغییر اسم سریال که بسیار طبیعی است. اما درباره توقف باید بگویم بله! صحت دارد. با تهیه‌کننده کار به مشکلاتی برخوردیم و با از سرگیری سریال دیگر همکاری را با ایشان ادامه ندادیم، در واقع مجری طرح تهیه‌کنندگی کار را برعهده گرفته است.
نفس در کنار 2 اثر دیگر شما، در بستر تاریخ قرار می‌گیرند، علاقه شما به تاریخ از کجا نشأت گرفته است؟
می‌توان گفت نگاه‌های متعددی به تاریخ وجود دارد، از یک سو تاریخ دور از دسترس است و راحت‌تر می‌توان نقدهای اجتماعی-سیاسی را مطرح کرد و جذابیت بیشتری نیز دارد، از سوی دیگر نیز تاریخ عبرت‌آموز است و بارها در قرآن تکرار شده است که بروید و در گذشته اقوام نگاه اندازید و ببینید سرانجام گذشتگان چه شده است. دهه ۶۰، دهه پر فراز و نشیبی بود و کمتر تحلیلی درباره آن انجام شده است. این دهه اتفاقا بسیار غنی بوده و سرشار از شخصیت‌های برجسته، اتفاقاتی مانند جنگ و... بوده است. شرایط مردم بی‌حاشیه نبوده و باید بپذیریم که تاریخ همواره قابلیت تکرار شدن دارد. در واقع می‌توان گفت این خصلت‌های بشری است که تکرار می‌شود، طمع و طماع، قدرت و قدرت‌طلبی و... محصور در تاریخ نبوده و همیشه وجود داشته است بنابراین تاریخ بسیار عبرت‌آموز است و یکی از دیالوگ‌های فیلم دقیقا به همین مساله می‌پردازد: «تاریخ، تسلسل اشتباهات انسان‌هاست».
آقای حجازی‌فر با وجود آنکه در اواخر پروژه اضافه شدند اما یکی از نقش‌های اصلی را برعهده دارند، از نقش ایشان در سریال برای‌مان بگویید؟
اجازه دهید درباره نقش ایشان چیزی نگویم. چون یک معماست که باید در طول سریال گره‌گشایی شود. البته این نقش بلند نیست و ایشان لطف کردند و با همه تفاسیر آن را پذیرفتند. ایشان برخلاف بسیاری از هنرمندان شخصیتی متواضع دارند و امیدوارم بتوانند در ادامه دوران هنری‌شان موفقیت‌های بسیاری کسب کنند.
بسیاری از اندیشمندان معتقدند حجم زیادی از آثار نمایشی در ایام معنوی ماه مبارک رمضان، یک نوع کژکارکردی بوده و نمی‌تواند چندان مفید باشد. نظر شما در این باره چیست؟
به شخصه معتقدم تلویزیون و سایر رسانه‌های مشابه مانند ماهواره، شبکه اجتماعی و... رسانه‌های کاملی نیستند. شخصا تمایلی به دیدن برنامه‌های تلویزیونی و حضور در شبکه‌های مجازی ندارم اما اینها واقعیتی هستند که هستند... و نمی‌توان آنها را انکار یا تعطیل کرد. به نظر من بهترین رسانه کتاب است و مخاطب روز به روز دارد از آن فاصله بیشتری می‌گیرد و خلوتش را از بین می‌برد. حالا اگر بناست دیگران خلوتش را پر کنند اجازه بدهید ما چنین کاری را انجام دهیم. اگر قرار است برنامه‌های غیراخلاقی ماهواره و سرگرمی‌های مضر، فراغت ما و هم‌میهنان ما را شکل دهند، بهتر است خودمان کاری کنیم.
این سریال تا چه میزان با حال و هوای ماه مبارک رمضان تناسب دارد؟
هیچ مناسبتی ندارد. این سریال بنا بود در دهه فجر پخش شود اما به دلایل متعدد نرسید. اکنون هم که شاید کنداکتور تلویزیون در این ایام خالی باشد، تصمیم بر این شده که نفس در این ایام پخش شود. من شخصا موافق نیستم این کار در ماه رمضان پخش شود اما این سرمایه‌گذار است که تصمیم می‌گیرد سریال را در چه ایامی پخش کند. از سوی دیگر زمانی که تصمیم گرفته شد این سریال در ایام مبارک پخش شود، ما بیشتر سکانس‌های مهم را ضبط کرده بودیم و دیگر امکان تغییر سناریو و هدایت به سمت ایام مبارک وجود نداشت. البته این اثر لزوما به یک مناسبت خاص ارجاع ندارد و در همه ایام سال اعم از ماه رمضان امکان پخش آن وجود دارد اما به هر ترتیب پخش اول آن برای من اهمیت داشت.
بسیاری از فیلم‌ها زمانی که مضمون دینی به خود می‌گیرند سعی دارد موجودات غیرعینی مثل شیطان، روح و... را به تصویر بکشند. این بازنمایی از دین چه تاثیری بر مخاطب دارد؟
البته که شیطان، روح و... واقعیت دارد. بهتر است اینگونه نگاه کنیم که ما در حال به تصویر کشیدن چیزی هستیم که تجسم آن مشکل است، البته کار ما مسائل عینی را در بر می‌گیرد اما اگر نظر مرا در این باره بخواهید، معتقدم اگر روح هنرمند به آسمان وصل باشد می‌تواند پای آسمانیان را به زمین بکشاند. این نیاز به نوعی درک و معرفت نسبت به واقعیت دارد. یک هنرمند توانا می‌تواند همین مسائل ماورایی را باورپذیر روایت کند. غربی‌ها با تمام ایراداتی که ما به آنها وارد می‌کنیم، در این مقوله موفق حاضر شدند و مسائلی که خودشان بدان معتقدند را به صورت باورپذیر روایت کرده‌اند. اینها بیشتر به توان تکنیکی سازنده‌ها برمی‌گردد. اما اگر از تکنیک بی‌بهره باشند،روح و خدا و شیطان و دین مردم و... همگی ملعبه دست کارگردان می‌شود.
و سخن آخر؟
امیدوارم از صحبت‌های مختلف بنده که در مدت اخیر انجام شده است بهره‌برداری انتخاباتی نشود، بنده هیچ حمایت رسمی از هیچ کاندیدایی نکرده و نخواهم کرد. متاسفانه فضای اخلاقی انتخابات چندان مطلوب نیست و من به خودم می‌گویم چه خوب است که به دنبال خصلت‌های تکرارشونده بشری هستم، چون این مسائل همواره مبتلابه ما بوده است.