ولادیمیر پوتین در سخنرانیهایش در هر دو روز اجلاس «یک کمربند- یک جاده» در پکن با تاکید بر حمایت فعالانه از کمربند زمینی بزرگ جاده نوین ابریشم نشان داد روسیه پیشروی اتحاد اوراسیایی و مصمم به ایجاد قطببندی جدیدی علیه آمریکاست. رئیسجمهور روسیه که اظهاراتش در نخستین روز این اجلاس تحتالشعاع پیانو زدنش در اقامتگاه میزبان و همتای چینیاش شی جین پینگ قرار گرفته بود در روز دوم اجلاس جاده ابریشم بار دیگر و این بار به عنوان یک رهبر اروپایی سخنرانی کرد و گفت: «همه مسائلی که پیشنهاد میشود در روند توسعه مدرن هستند و بسیار ضروری و مورد نیاز است. به همین خاطر روسیه نه تنها از پروژه «یک کمربند- یک جاده» حمایت میکند بلکه حضور فعالی در اجرای آن با شرکای چینی و البته با سایر کشورهای ذینفع خواهد داشت.» او همانند سخنرانیاش در روز نخست در حضور شیجین پینگ و آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل و نمایندگان بلندپایه بیش از 100 کشور جهان ساخت کمربند توسعه اقتصادی و تجارت را ابتکاری به روز و به سود کشورهای آسیایی و اروپایی دانست. اما بخش مهمتر حرفهای او تاکید وی بر هماهنگی فرآیندهای یکپارچهسازی چندمنظوره در اتحادیه اوراسیا و سایر مناطق مرتبط با آن بود.
پوتین البته زیرکانه با اشاره به اینکه پیانوی چینیها برای نواختن قطعههای میهنپرستانه روسی کوک نبوده است، کنایهاش را در اینباره زد که همهچیز هم در برنامه ارائه شده توسط آقای شی وفق مراد او نبوده است. در ماه اکتبر سال 2013 رئیسجمهور خلق چین پیشنهاد ساخت «کمربند اقتصادی جاده ابریشم» و «جاده ابریشم دریایی قرن 21» با عنوان «یک کمربند، یک جاده» را مطرح کرد؛ طرحی که پکن حاضر است برای آن تا یکهزار میلیارد دلار هزینه کند. مراد از کمربند شبکهای از جادهها، خطوط آهن، لولههای نفت و گاز و پروژههای زیرساختی دیگری است که از شهر «شیان» در قسمت مرکزی چین آغاز شده و با گذشتن از آسیای میانه به مناطقی چون مسکو، روتردام و ونیز میرسد و جاده اشاره به شبکهای از بنادر طراحی شده و دیگر پروژههای زیرساختی ساحلی دارد که جنوب و جنوب شرق آسیا را به شرق آفریقا و شمال دریای مدیترانه متصل میکند. ولی این طرح تازه بسیار فراتر از ساخت زیربناها بوده و هدف آن احیای جاده ابریشم باستانی با تکیه بر ایجاد همکاریهای جدید اقتصادی بر اساس منافع مشترک در منطقه است. این طرح همچنین موقعیت تاریخی ایران را بر سر راه جادههای ابریشم زمینی و دریایی زنده میکند. چین تلاش کرد تا در حضور نزدیک به ۳۰ تن از سران جهان (که حسن روحانی، رئیسجمهور ایران غایب بزرگ آن به شمار میرفت) و یکهزار و ۲۰۰ نماینده و روسای سازمانها و بانکهای مهم بینالمللی ایده راه ابریشم را به مرحله اجرایی واقعی برساند و تقریبا نمایندگان همه 68 کشور شرکتکننده (از جمله وزیر دارایی ایران) اسناد همکاری را درباره راه ابریشم جدید امضا کردند. از طرف دیگر به گزارش رادیو صدای چین، یکی از اهداف مهم پکن از احیای جاده ابریشم تغییر جهت جهانیسازی که آغاز آن از غرب بود از سمت شرق است. به عبارت دیگر شی جین میخواهد جبهه اقتصادی جدیدی را برای جایگزینی یوآن به جای دلار به عنوان ارز مرجع بینالمللی آغاز کند. درهم بافتگی مالی و استفاده از یوآن چین توسط کشورهای اوراسیایی عضو این کمربند ابریشمین و همچنین ایجاد یک «جاده ابریشم اطلاعاتی» که شبکههای منطقهای فناوری اطلاعات و ارتباطات را به هم پیوند میدهد و موانع تجارت و سرمایهگذاری فرامرزی در منطقه را برطرف کند، قطعا چشمانداز اصلی پکن خواهد بود. انگیزه پکن از گسترش جهانیگرایی در جهت عکس، دیروز در بیانیه پایانی نشست «یک کمربند- یک جاده» نمود داشت، چرا که در آن از همه کشورهای دنیا حتی کشورهای آمریکای لاتین که به اندازه طول بزرگترین اقیانوس کره زمین با مبدأ جاده ابریشم در چین فاصله دارند برای مشارکت در این برنامه بزرگ دعوت و استقبال شده بود جز 3 اقتصاد بزرگ آمریکای شمالی؛ آمریکا، کانادا و مکزیک. اما با وجود همه جاهطلبی اقتصادی شی جین پینگ در طرح احیای جاده ابریشم از زمین و دریا به اعتراف خود او در اجلاس اخیر پکن، موقعیت ژئوپلیتیک روسیه در این محور اوراسیایی باعث میشود مسکو نقش رهبری این طرح را در بخش زمینی ایفا کند. به نوشته کامرسانت پرتیراژترین روزنامه روسیه، پوتین نه به عنوان رئیسجمهوری روسیه بلکه بیشتر در مقام رهبر اتحادیه اقتصادی اوراسیایی در این اجلاس شرکت کرده بود یعنی هم به نمایندگی از طرفهای آسیایی و هم 10 رهبر اروپایی شرکتکننده در همایش 2 روزه پکن. در چنین شرایطی تاکید معنادار مسکو بر اولویتهای مورد نظرش در مواضع برابر با شریک چینی و همچنین جدا شدن طرح «یک کمربند-یک راه» از راه ابریشم دریایی میتواند به معنای اهداف سیاسی پررنگتر پوتین و تیم او از حمایت از چنین طرحی شده باشد که همانا ایجاد یک قطب شرقی جدید از آسیا تا قلب اروپا در مقابل نفوذ آمریکاست. این در حالی است که پکن با توجه به چشمانداز صادرات عظیم فعلیاش که عمدتا از راه دریایی و از طریق دریای راهبردی چین جنوبی انجام میشود، بر راه ابریشم دریایی تاکید دارد و این موضع مورد حمایت دیگر اعضای بالقوه اتحاد اوراسیایی شامل کشورهای منطقه جنوب شرق آسیا و هند نیز میشود. حال سوال اینجاست که آیا فوریت سیاستی مسکو خود را بر چشمانداز اقتصادی طولانیمدت پکن تحمیل خواهد کرد یا خیر؟ اگرچه روسیه از این ایده پکن که کمربند جدید شرقی- غربی برای ریشهکن کردن تروریسم و از بین بردن افراطگرایی و جرائم فرامرزی مهم خواهد بود استقبال میکند و همین طور انقلاب یوآن علیه دلار و یورو و پوند را حمایت میکند اما نگاه توسعهطلبانه(بویژه جمعیتی) چین به سوی جغرافیای پیرامونش از جمله سیبری یا همان شرق پهناور روسیه و از طرف دیگر احیای نگاه توسعهطلبانه شورویگرایان کرملین به سوی آسیای میانه و شرق اروپا باعث میشود این دو شریک اقتصادی و سیاسی خیلی هم آبشان داخل یک جوی نرود. پس فعلا پوتین به عنوان رهبر کاریزماتیک این اتحاد، ساز سیاستهای خودش را خواهد زد، حتی با پیانوی ناکوک چینی.